مذاکره با ایران انقلابی متفاوت است

در حالی که مذاکرات هسته ای ایران و غرب به حساس ترین روزهای خود رسیده، تصور تغییر رفتار نظام جمهوری اسلامی در برابر غرب موضوعی است که در نوع نگاه مقامات سیاسی در آمریکا به مذاکرات با ایران نقش دارد.

به گزارش «تابناک»، دیوید بروکس در مقاله ای در نیویورک تایمز به مقامات دولت اوباما یادآور شده که چندان به تغییر رفتار ایران انقلابی امیدوار نباشند.

به عقیده بروکس که از نظر سیاسی شخصیتی محافظه کار است، صرف نظر از همه حرف و حدیث ها در مورد تعداد سانتریفیوژها و ظرفیت غنی سازی ایران، توافق احتمالی رئیس جمهور اوباما با ایران، قماری بزرگ بر سر ماهیت نظام حاکم بر ایران است. سوال اصلی برای آمریکایی ها این است که حاکمان ایران بیشتر به لنین شبیه هستند یا به گورباچف؟ آیا ایرانی ها همچنان به انقلاب خود باور دارند و از ثروتی که بعد از تحریم ها به دست خواهند آورد برای صدور انقلاب خود و بی ثبات کردن خاورمیانه استفاده نخواهند کرد؟ یا این که آنها اعتقادشان را به انقلاب از دست داده اند؟ و رسیدن به یک توافق هسته ای روابط آنها را با غرب خوب خواهد کرد؟

روز پنج شنبه، غرب پاسخ های مهمی را در این باره دریافت کرد. آیت الله علی خامنه ای رهبر ایران، اولین سخنرانی بعد از رسیدن ایران و 5+1 به چارچوب توافق هسته ای را انجام داد. ما از این سخنرانی چه آموختیم؟

نخست این که ایالات متحده هنوز دشمن شماره یک محسوب می شود. حاضران شعار مرگ بر آمریکا سر دادند و رهبر ایران نیات شیطانی آمریکا را محکوم کرد. وقتی رهبری ایران از چنین اصطلاحاتی استفاده می کند، به آن اعتقاد دارد.

دوم این که معلوم شد، ایالات متحده بیشتر از ایران به یک توافق نیاز دارد. رهبری ایران در سخنرانی خود به این که هیچگاه به مذاکره با آمریکا خوشبین نبوده است، اشاره کرد.

دولت اوباما به دنبال توافق است ولی این موضوع ایرانی ها را تحریک نکرده است. به همین دلیل است که مذاکره کنندگان آمریکایی مجبور شده اند از بسیاری از خواسته های اولیه خود دست بردارند. آمریکا در ابتدا بر پایان یافتن برنامه هسته ای ایران و تعلیق غنی سازی در این کشور اصرار داشت ولی اکنون برای ادامه مذاکرات با ایران از این خواسته ها دست کشیده است.

سومین نکته ای که می شد فهمید این بود که ایرانی ها انتظار دارند کاملا به آنها اعتماد شود ولی در مقابل کاملا به آمریکا بی اعتماد هستند. ایرانی ها تاکید دارند که همه تحریم ها باید به صورت یکجا برداشته شود و اصرار دارند که اجازه ورود بازرسان خارجی به تاسیسات نظامی خود را ندهند.

چهارمین نکته این است که ایرانی ها و آمریکایی ها برداشت متفاوتی از واقعیات دارند. تفسیر ایرانی ها از تفاهم به دست آمده متفاوت است و آمریکایی ها را به دروغگویی در این باره متهم می کنند.

نکته پنجم این است که حتی در حساس ترین شرایط مذاکرات، ایران انتقادات خود از آمریکا و عربستان را به صراحت بیان می کند.

شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان وزیر خارجه امارات اخیرا در توصیف رفتار ایرانی ها گفته است که ایرانی ها به صدور انقلاب خود باور دارند و این موضوع بخشی از نظام و ایدئولوژی ایران است.

سخنان رهبری ایران می تواند اهداف تاکتیکی داخلی و خارجی هم داشته باشد ولی کاملا با رفتار اخیر ایران هماهنگ است. ایران همچنان خود را در حال نبرد با غرب بر سر ارزش ها و منافع متضاد می بیند. سخنرانی رهبری ایران تائیدکننده مقاله اخیر کیسینجر و شولتز در وال استریت ژورنال است که منافع دو طرف را در یک راستا نمی دانند.

این ایران انقلابی حتی با وجود یک توافق هسته ای پیشرفت برنامه هسته ای خود را متوقف نخواهد کرد و از این توانایی هسته ای (حتی نظامی! و یا تهدید به استفاده از آن) برای پیشبرد اهداف انقلابی خود استفاده خواهد کرد. دیگر کشورهای منطقه نیز ساکت نمی نشینند و چیزی شبیه مسابقه اتمی در منطقه ایجاد خواهد شد.

ممکن است نظر آنهایی که معتقدند ایران در حال تغییر است درست باشد ولی ایالات متحده سابقه وحشتناکی در بد پیش بینی کردن تحولات خاورمیانه دارد. جمهوری خواهان و دموکرات ها به طور دائمی نقاط عطفی را برای خاورمیانه پیش بینی کرده اند: جمهوری خواهان بعد از مداخله نظامی در منطقه و دموکرات ها بعد از مذاکرات؛ ولی آروزهای آمریکا هیچ گاه محقق نشده است.

در برخی موارد به نشانه های تغییر بی توجهی شده است ولی سخنرانی اخیر رهبری ایران هیچ نشانه ای از تغییر نداشت. مذاکرات پیمان کاهش تسلیحات با برژنف و گورباچف یک مساله بود ولی برای مذاکره با ایران تنها می توان ابراز امیدواری کرد.