دست های پنهان در ترور عماد مغنیه

نویسنده: متیو لویت

دیپلماسی ایرانی: داستان مشارکت سازمان سیا در ترور عماد فایز مغنیه فرمانده نظامی حزب الله در ماه فوریه سال 2008، چند روز پیش در دو نشریه واشنگتن پست و نیوزویک منتشر شد. اما مطلب منتشر شده در این دو نشریه بیشتر شبیه به داستان های جاسوسی هالیوودی بود: گروهی از جاسوسان سیا در دمشق فرمانده نظامی حزب الله را که برای چندین دهه تحت تعقیب بود، شناسایی کردند؛ بمب دست سازی که فقط برای ترور شخص مغنیه طراحی شده بود، در خودروی پارک شده در مسیر وی جاگذاری کردند؛ اطلاعات جمع آوری شده توسط اسرائیلی ها و استفاده از بمب ساخته شده در ایالت کارولینای شمالی در آمریکا در نهایت به مرگ فردی منجر شد که تا پیش از حمله یازدهم سپتامبر سال 2001 بیشتر از هر اتفاقی و هر فرد دیگری آمریکایی ها را کشته بود.

اگرچه «چگونگی»، «مکان»، «زمان» و «هدف» در داستان توصیف شده در دو نشریه همه حیرت آور بودند، اما «فاعل» ماجرا چندان تعجب آور نبود. اکثریت از جمله حزب الله بر این باور بودند که اسرائیلی ها به تنهایی نقشه ترور مغنیه را کشیده بودند. با توجه به نقش عماد مغنیه در حملاتی علیه اسرائیل و یهودیان در سرتاسر دنیا، از عملیات نفوذ در اسرائیل و شلیک موشک به شمال سرزمین های اشغالی گرفته تا حمله علیه دیپلمات های اسرائیلی و مجامع محلی یهودی در بوینس آیرس، به طور قطع اسرائیلی ها انگیزه کافی برای این ترور را داشتند. حتی سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله، اسرائیل را در پی ترور عماد مغنیه معروف به حاج رضوان به جنگ تمام عیار تهدید کرد.

سیا نیز برای مشارکت در ترور مغنیه انگیزه های کافی داشت و برای بسیاری از افراد داخل سیا، ترور عماد مغنیه یک انتقام گیری شخصی بود. به اعتقاد سیا مغنیه در بمبگذاری سال 1983 در سفارت آمریکا در بیروت دست داشت و این حمله به نابودی کل پایگاه سازمان سیا در منطقه منجر شد. در آن زمان روبرت آمس، کارشناس امور خاورمیانه در سیا نیز به منطقه سفر کرده بود و در حقیقات داستان مشارکت سیا در ترور عماد مغنیه اولین مرتبه در زندگینامه آمس نوشته کای برد، مطرح شد. طبق گزارش های منتشر شده، مغنیه همچنین در سال 1984 بمبگذاری در قرارگاه های نیروی دریایی آمریکا را برنامه ریزی کرد و از ساختمانی در همان نزدیکی به نظاره نتیجه حمله نشست. مغنیه عملا در حملات حزب الله از آلمان گرفته تا کویت و از آرژانتین گرفته تا تایلند، دست داشته است.

اما دلیل اصلی تبدیل شدن ترور مغنیه به یک انتقام گیری شخصی در سازمان سیا، گروگان گیری ویلیام باکلی بود. ویلیام باکلی رئیس دفتر سازمان سیا در بیروت در ماه مارس سال 1984 در عملیات حزب الله به گروگان گرفته شد. طبق برخی گزارش ها، برخی اطلاعات استفاده شده در عملیات حزب الله برای شناسایی باکلی به عنوان رئیس دفتر سیا در منطقه، توسط ایران و بر مبنای اسناد کشف شده در سفارت آمریکا در سال 1979 تامین شده بود.

باکلی در سال 1983 برای برپایی مجدد دفتر سیا در منطقه پس از نابودی دفتر قبلی در پی بمبگذاری ماه آوریل همان سال، به بیروت سفر کرد. ربایش و گروگان گیری باکلی ضربه ای مهلک برای سیا محسوب می شد. یکی از افسران سیا در این باره گفت: «دستگیری بیل باکلی اساسا به پایان فعالیت های سیا در لبنان منجر شد.» سیا در نهایت در مدت زمانی شش ماه کشف کرد باکلی توسط اعضای حزب الله دستگیر شده است.

حزب الله در ماه مه سال 1985 عکس هایی از شش گروگان خود را برای چندین روزنامه در بیروت ارسال کرد. به گزارش سیا، همه گروگان ها در این تصاویر صحیح و سالم به نظر می رسیدند به استثنای باکلی که پیشتر به گروگان گرفته شده بود.

سازمان سیا در پی نگرانی از آسیب دیدن باکلی، تا یک سال پس از دستگیری وی با محافظه کاری شدید عمل می کرد و در این راستا، باکلی به عنوان یکی از دیپلمات های سفارت آمریکا معرفی شد. اما مسئله اینجا بود که حزب الله از قبل می دانست باکلی یکی از اعضای سازمان سیا بود و به همین دلیل وی را هدف قرار داد. ادعا شده حزب الله سه تصویر ویدیویی از شکنجه باکلی برای سیا ارسال کرده است.

سازمان جهاد اسلامی مغنیه در ماه اکتبر سال 1985 خبر کشتن باکلی را منتشر کرد، اما به گفته دیگر گروگان های حزب الله در آن زمان، باکلی چند ماه پیش از آن کشته شده بود. به ادعای نیوزویک، بیست و چهار سال پس از دستگیری باکلی سازمان سیا (با ترور عماد مغنیه) انتقام خود را از حزب الله گرفت.

منبع: پولیتیکو / مترجم: طلا تسلیمی