دیپلماسی رسانه‌ای اوباما برای تعامل با دشمنان آمریکا

نویسنده: نوح روتمن

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در گفتگوی اخیر خود با ان پی آر (شبکه رادیوی ملی) با اشاره به کنترل جمهوری خواهان بر کنگره در ماه ژوئیه، از احتمال شروع دوره جدیدی از اشکال تراشی ها سخن گفت؛ با این حال، هیچ یک از خبرگزاری های آمریکایی به تهدید اوباما در مورد وتو کردن قوانین تصویبی سنا اشاره ای نکردند.

رسانه این فرصت را دارد که به محسنات و نکات منفی یک خبر بپردازد. با این وجود در زمینه تجدید روابط آمریکا با کوبا، رسانه های آمریکایی پیچیدگی های مرتبط با این مسئله را نادیده گرفتند و تنها بر محسنات این اقدام دولت اوباما تمرکز کردند. برای بسیاری از افرادی که خبرهای روز را پیگیری می کنند، جای تعجب دارد که چطور روسای جمهور پیش از اوباما که همگی حافظ منافع ملی آمریکا در خارج از این کشور بودند، به فکر استفاده از رسانه نیافتادند؟!

اوباما اخیرا بدون اینکه امتیاز چندانی گرفته باشد با مبادله معمول زندانیان با کوبا موافقت کرد که این اقدام تغییر جدی سیاست خارجی چند دهه اخیر واشنگتن را در مقابل هاوانا نشان داد.

در عین حال، اوباما با قدرت مقام ریاست جمهوری آمریکا و در مقابل تعاریف مصاحبه کننده ان پی آر با جسارت تمام هشدار داد هرگز در مقابل دولت های ضد آمریکایی که منافع آمریکا را به خطر می اندازند و شهروندان را از داشتن حقوق دموکراتیک منع می کنند، تسلیم نخواهد شد.

اوباما همچنین در پاسخ به سوال میزبان خود در ان پی آر در خصوص امکان بازگشایی سفارت آمریکا در ایران گفت: «هرگز نمی گویم هرگز؛ اما فکر می کنم چنین مسائلی باید روند خاص خود را طی کنند.» به طور قطع یکی از راه هایی که می تواند به تغییر شکل سیاست خارجی آمریکا مطابق تصورات اوباما کمک کند و یکی از مراحل روند بازگشایی سفارت می تواند همان مبادله معمول زندانی ها باشد و در این راستا، بازگشت یک عضو نیروی دریایی آمریکایی که از سه سال پیش در ایران زندانی و اخیرا دست به اعتصاب غذا زده بود، شیوه مناسبی برای آزمایش تئوری رئیس جمهور در تغییر شکل سیاست خارجی محسوب می شود. اوباما در گفتگوهای خود با ان پی آر تصریح کرد: «به عقیده من برای اینکه بتوانیم روزنه روابط با ایران را داشته باشیم می بایست در ابتدا مسئله هسته ای را حل کنیم.» وی افزود: «فرصتی برای حل این مسئله وجود دارد و اکنون سوال این است که آیا ایران نیز می خواهد از این فرصت استفاده کند یا خیر؟!»

اما ارائه چنین نمودی از شرایط چندان صحیح نیست. دور اخیر مذاکرات هسته ای در پی ناتوانی دو کشور در توافق بر سر سطح مورد قبول برای میزان غنی سازی اورانیوم ایران با شکست مواجه شد. مهلت نتیجه گیری از مذاکرات نیز در پایان ماه نوامبر به پایان رسید؛ اما زمان ادامه مذاکرات بدون هیچ مشکلی مجددا تمدید شد.

به نوشته نیویورک تایمز، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران بر این باور است که برای باراک اوباما متقاعد کردن کنگره آمریکا برای پذیرش توافق هسته ای با ایران از توافق با نمایندگان ایران دشوار تر است.

در عین حال، با توجه به خواسته آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم ایران برای افزایش تدریجی میزان غنی سازی اورانیوم در این کشور به ده برابر میزان کنونی آن هم در شرایطی که مذاکرات بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران هنوز ادامه دارد، توجیه قابل قبولی برای تردید کنگره در پذیرش توافق هسته ای با ایران محسوب می شود.

با این حال، تایمز در گزارش خود اعلام کرد اوباما همه تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا کنگره چنین توافقی را بپذیرد.

از سوی دیگر، اوباما در گفتگو با ان پی آر نگرانی های اسرائیل را از (افزایش قدرت ایران) بی مورد دانست و با اشاره به صدمات سنگین و تلفات جانی بسیار ایران در جنگ هشت ساله با عراق تصریح کرد: «آن ها (ایرانی ها) حق دارند در خصوص دفاع از کشور خود نگران باشند.» وی در ادامه گفت: «با این حال، ماجراجویی ها در حمایت از گروه هایی که به طور مستقیم اسرائیل را تهدید می کنند، مسئله ای جداگانه محسوب می شوند.»

آشکار است که در مورد کوبا مسئله «ماجراجویی ها» در ونزوئلا و در حمایت از تظاهرات ضد دولتی ماه های فوریه و مارس در این کشور مطرح نشد. کوبا همچنین مجبور نشد مداخله در جنگ داخلی در آنگولا در نیمه دهه ۱۹۷۰ را جبران کند.

باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و رسانه های آمریکایی در خصوص تجدید روابط تاکید کردند علل تنش های هاوانا و واشنگتن اکنون به تاریخ پیوسته است. حال با توجه به چنین تفاصیلی، تصور اینکه کاخ سفید در مورد از بین بردن عوامل تنش زا در روابط آمریکا و ایران نیز توضیحی مشابه ارائه دهد، چندان دشوار به نظر نمی رسد.

با این حال، تصور عمده این است که عادی سازی روابط با ایران برای اوباما دشوار تر از تجدید روابط با کوبا باشد. با اینکه هیچگونه اطلاعات آماری در این زمینه در دست نیست، اما احتمالا آمریکایی ها آن اندازه که از اقدامات اوباما در تجدید روابط با کوبا حمایت کردند، طرفدار عادی سازی روابط با ایران نیستند.

در این حال، اشاره اوباما به امکان عادی سازی روابط با ایران ممکن است ادامه تبلیغات انتخاباتی وی در سال ۲۰۰۸ باشد. وی در آن زمان اعلام کرده بود با دشمنان آمریکا برخورد دیپلماتیک خواهد داشت و اکنون نیز سعی دارد نشان دهد نگرش وی به تعامل با ایران نسبت به زمان انتخابات تغییری نداشته است. در چنین شرایطی آگاه شدن از واقعیت پشت پرده دشوار است.

مسلم است که اوباما نمی خواهد نقش رئیس جمهوری را ایفا کند که دورانش به پایان رسیده و هنوز برای تصمیم گیری در مورد اینکه چه تصویری از خود باقی بگذارد دو سال فرصت دارد و می بایست اصلاحاتی را در نظر بگیرد که قابلیت اجرای آن ها را در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ داشته باشد. در چنین شرایطی بر هم زدن روابط آمریکا و اسرائیل در تلاش برای عادی سازی روابط با ایران هسته ای به طور قطع ارزش یاد کردن از اوباما در کتاب های تاریخ را خواهد داشت.

منبع: هات ایر / مترجم: طلا تسلیمی