دولت وحدت ملی پایانی بر بن بست سیاسی افغانستان

با برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، وضعیت سیاسی این کشور با بن بست عمیقی روبه رو شده بود، زیرا هیچ یک از دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حاضر به پذیرش شکست در انتخابات نبودند. 

به گزارش «تابناک»، به دنبال افزایش تنش‏ ها و جنجال‏ های سیاسی بر سر نتایج انتخابات دور دوم ریاست‏ جمهوری و عاجز ماندن نهادهای انتخاباتی در رفع این تنش‏ ها، سازمان ملل متحد و برخی از کشورهای غربی، به‏ ویژه امریکا، برای حل اختلافات انتخاباتی، مذاکرات فشرده‏ ای را با هر دو نامزد تصدی پست ریاست‏ جمهوری کشور آغاز کردند. 

کری در ماه گذشته به افغانستان سفر کرد و سرانجام دو طرف با بازشماری همه آرای تحت نظارت سازمان ملل و تشکیل دولت وحدت ملی توافق کردند؛ اما این توافق با پیشرفت کمی به دلیل اختلافات موجود میان دو نامزد همراه بود. 

دیروز پنجشنبه وزیر امور خارجه آمریکا در دومین سفر خود به کابل، ظرف یک ماه اخیر در دیدار با نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان خواستار تشیل دولت وحدت ملی در این کشور شد. در این راستا، اشرف غنی احمد زی و عبدالله عبدالله پس از دیدار با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، موافقت نامه ای برای همکاری جهت تشکیل دولت وحدت ملی امضا کردند. 

بر پایه این موافقت نامه دو نامزد توافق کردند، صد درصد آرا بازرسی و بازشماری شود و حکومت وحدت ملی تشکیل دهند. بر اساس توافق عبدالله و احمد زی؛ نامزدی که بیشترین آرا را به دست آورد، رئیس جمهور و نفر دوم رئیس اجرایی دولت افغانستان خواهد شد تا پس از دو سال با تغییر قانون اساسی، سمت نخست وزیری کشور را بر عهده گیرد. 

عبدالله و اشرف غنی در نشست خبری مشترک که با حضور نماینده ویژه سازمان ملل و وزیر امور خارجه آمریکا در کابل به جزئیات بیشتر از این توافق اشاره کردند. 

عبدالله: توافقنامه مشترکی برنامه های آینده را مشخص می کند

عبدالله عبدالله نامزد معترض به نتایج ابتدایی دور دوم گفت: توافقنامه مشترکی را امضا کردیم که برنامه های آینده را مشخص می کند و بازتاب دهنده دیدگاه های مشترک دو تیم انتخاباتی خواهد بود. 

عبدالله گفت: من و دکتر اشرف غنی احمد زی در ایجاد حکومت وحدت ملی توافق کرده ایم. عبدالله با بیان اینکه جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز برای حمایت از دیدگاه مشترک ما به کابل سفر کردند، گفت: با همکاری سازمان ملل و نمایندگان دو تیم انتخاباتی، روند بازرسی و بازشماری آرا ادامه دارد که امیدواریم به زودی به نتیجه برسد. 

اشرف غنی: همه تلاش خود را برای ثبات، صلح و رفاه در افغانستان انجام دهیم

اشرف غنی احمد زی، دیگر نامزد ریاست جمهوری افغانستان نیز در این نشست، با تأکید به اینکه نتیجه آرا تا هفته دوم شهریور باید مشخص شود، گفت: من و دکتر عبدالله در مقابل ملت مسئولیم و همه تلاش خود را برای ثبات، صلح و رفاه در افغانستان انجام می دهیم. 

وی افزود: اعلامیه مشترک نتیجه درک دو تیم انتخاباتی و شرایط خودمان برای ایجاد فضای مناسب به منظور تشکیل حکومت وحدت ملی است. 

جان کری: موافقت دو نامزد نقش رئیس جمهور افغانستان را تغییر نمی دهد

وزیر خارجه آمریکا نیز در این نشست خبری با ابراز تأسف از کشته شدن ژنرال آمریکایی در افغانستان، بازرسی و بازشماری آرای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را بزرگ ترین بازرسی آرای انتخاباتی در جهان دانست و گفت: بن بست انتخاباتی، تأثیر منفی بر زندگی مردم افغانستان گذاشته است. 

کری با تأکید به اینکه نیازمند ناظران بیشتر خارجی هستیم تا روند بازرسی آرا به سرعت پیش برود، گفت: موافقت دو نامزد نقش رئیس جمهور افغانستان را تغییر نمی دهد. 

همچنین وزیر امور خارجه آمریکا در یادداشتی که سفارت آمریکا برای رسانه ها فرستاده، در مورد ابهامات پدید آمده در توافق چند هفته پیش خود با دو نامزد ریاست جمهوری افغانستان توضیح داده است. وزیر خارجه آمریکا نوشته است، سند مورد توافق شامل تأسیس یک نظام پارلمانی نیست، بلکه یک سمت جدید با عنوان رئیس اجرایی ایجاد می کند که زیر نظر رئیس جمهور فعالیت خواهد داشت. 

سپس رئیس جمهوری لویه جرگه ای تشکیل می دهد که تصمیم خواهد گرفت، آیا تغییر دایمی نظام سیاسی به نفع کشور خواهد بود یا نه. او خطاب به دو نامزد ریاست جمهوری افغانستان گفته است، زمان سیاست پایان یافته و زمان همکاری فرا رسیده است. کری گفت که بخش مهمی از روند دمکراتیک افغانستان عملکرد دو نامزد و تیم های آنهاست. 

دولت وحدت ملی یا ائتلافی؟ 

باید گفت بر پایه این توافق، هر گاه یکی از نامزدان در نتیجه بازشماری آرای تمامی محلات و مراکز انتخاباتی، نسبت به رقیب خود، آرای بیشتری را به دست بیاورد، در حکم رئیس‏ جمهور منتخب، راهی ارگ ریاست‏ جمهوری می ‏شود. اما نامزده بازنده انتخابات، بر بنیاد توافق مذکور، در مقابل تمکین در برابر نتیجه انتخابات (پس از تفتیش کامل آرا از سوی یک نهاد مستقل بین‏ المللی) و رئیس‏ جمهور جدید، از امتیاز توافق مذکور برخوردار می ‏شود. 

از همین رو، دو طرف با میانجی‏گری جان کری، وزیر امور خارجه امریکا، نام دولتی را که قرار است پس از تکمیل پروسه شمارش دوباره آرا و اعلام نتیجه آن روی کار بیاید، دولت «وحدت ملی» نام‏گذاری کرده‏ اند. 

در دولت جدید وحدت ملی که برخی‏ ها آن را معادل دولت ائتلافی قلمداد کرده ‏اند، دو نامزد ریاست‏ جمهوری، به عنوان سهامداران اصلی قدرت، در آن نقش کلیدی و اساسی دارند. همچنین افراد و چهره‏های سیاسی که این دو نامزد را در جریان مبارزات انتخاباتی همراهی کرده‏اند و برای پیروزی ‏ ها آن‏ ها برنامه‏ هایی ریخته‏ اند نیز در حکم شرکای قدرت، نقش‏هایی را در دولت جدید خواهند داشت.

به این ترتیب، طرح دولت «وحدت ملی» که حاصل تشدید تنش‏های انتخاباتی در فرجام این روزهای پروسه انتخابات بود، طبق توافقات نامزدان ریاست‏ جمهوری، ظرف ماه‏ های آینده به اجرا درمی ‏ آید؛ هرچند در طرح دولت وحدت ملی، انتخابات و نقش بسیاری از بازیگران و جریان‏های سیاسی نادیده گرفته شده و تنها تأکید بر نقش چهره‏ های اصلی تیم‏های انتخاباتی رقیب صورت گرفته است، تا حدی این طرح توانسته از وقوع بحران‏های سیاسی احتمالی در آینده جلوگیری کند. 

اکنون چنین به نظر می ‏رسد که پس از توافق نامزدان بر سر تأسیس دولت وحدت ملی احساسات و خشم آن‏ ها و هوادارانشان تا اندازه‏ای فروکش کرده و وضعیت پرالتهاب روزهای گذشته به حالت عادی بازگشته است. 

در پایان هرچند تشکیل دولت وحدت ملی، راهکار نهایی برای رهایی از بن‎بست انتخاباتی برگزیده شده که برخی از فعالان مدنی و کار شناسان از نبود یک اپوزیسیون مستقل و قدرتمند در حکومت آینده نگرانی داشته و آن را برای دموکراسی خطرناک می ‎خوانند، این نگرانی به دنبال اظهاراتی مطرح می ‎شود که عبدالله عبدالله، نامزد معترض به نتیجه ابتدایی دور دوم، پس از موافقت روی تشکیل حکومت وحدت ملی گفت که انتخابات سال جاری هیچ بازنده‎ای نخواهد داشت.