ملک عبدالله به نتانیاهو چه گفت؟

دیپلماسی ایرانی: سفر ناگهانی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به اردن که نزدیک به یک هفته و نیم پیش انجام شد، در حقیقت تلاشی بود برای به میدان آوردن اردن هاشمی به مسیر سیاسی صلح اعراب و اسرائیل، به ویژه بر سر نقش احتمالی ای که اردن در آینده در صورت تشکیل کشور احتمالی فلسطینی بر عهده خواهد گرفت.

چیزی از جزئیات گفت وگوهای نتانیاهو با پادشاه اردن منتشر نشده اما می توان از مواضع پادشاه و طرح های استراتژیکش و اظهاراتی که اردنی های نزدیک به کاخ پادشاهی بیان می دارند و ارتباطات مستقیمی که با آن دارند اطلاعاتی در این زمینه به دست آورد.

مهمترین پیامی که از حرف های اردنی ها می توان فهمید این است که آنها ارزیابی می کنند که ضرورت رسیدن به توافق میان اسرائیل و فلسطین برای پایان دادن به بحران صلح بیش از پیش احساس می شود برای این که این توافق نه تنها می تواند بر روابط اسرائیل و اردن تاثیر بگذرد بلکه آثار طولانی مدتی بر روابط اسرائیل با دیگر کشورهای منطقه نیز می گذارد.

آنها می گویند: «لازم است که بدانید قدرت های پیشرو در جهان عرب برقراری رابطه با اسرائیل را تایید می کنند اما نمی توانند دستشان را به روی شما دراز کنند تا زمانی که مشکل فلسطین حل نشده باشد. در عین حال این مساله به سود اسرائیل نیز تمام خواهد شد برای این که توافق با فلسطینیان تنها راه ممکن برای جلوگیری از تسلط حرکت های اسلامی بر کرانه باختری به حساب می آید.»

اردنی ها پیام مهم دیگری که به همان اندازه آثار استراتژیک دارد و اتفاقا تاثیری مستقیم بر آینده کشورشان پس از تشکیل کشور مستقل فلسطینی می گذارد، نیز دارند. آنها تاکید می کنند که ما قانع شده ایم که جای تردید است کشور فلسطینی ای در کرانه باختری و غزه با عمر طولانی تشکیل شود. برای همین گام بعدی احتمالا ایجاد اتحادیه کنفدرالی اردنی فلسطینی است. و روشن است که این موضع، موضع ملک عبدالله نیز هست اگر چه از اعلام علنی آن خودداری می کند اما از آن اعلام برائت هم نمی کند. این موضوع را پادشاه در سخنرانی خود در ژوئن سال گذشته در مراسم فارغ التحصیلان دانشگاه اردن نیز بیان کرد. در این سخنرانی عبدالله تاکید کرد، "این موضوع فعلا به روی میز نیست تا زمانی که دولت مستقل فلسطینی تشکیل شود." وی همچنین اشاره کرد که اتحادیه کنفدرالی می تواند راه حل صحیح و مناسب در زمان فعلی باشد.

پادشاه اردن ماه گذشته میلادی به طور سری نمایندگان عالی رتبه ای را به اسرائیل فرستاد تا فکر تشکیل اتحادیه کنفدرالی را با اسرائیلی ها در میان بگذارند. مذاکره کنندگان اردنی می گویند که فکر تشکیل کشور مستقل فلسطینی همچنان محدودیت هایی دارد آن هم در سایه وجود افرادی در اسرائیل که همچنان می گویند اردن همان فلسطین است.

آنها همچنین می گویند که اردن عمق استراتژیک اسرائیل است. نیروهای ارتش اردن در طول رود اردن در جانب شرقی آن مستقر هستند که این مساله باعث می شود تا اسرائیلی ها احساس امنیتی بیش از آن چه نسبت به پیشنهاد انتشار نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی در رود اردن می شود، کنند.

به هر حال اردن به هیچ وجه قصد ندارد که نیروهای خود را در جانب غربی رود اردن مستقر کند و مخالفتی هم با استقرار نیروهای ارتش اسرائیل در این منطقه ندارند.

اردنی ها همچنین می گویند: اسرائیلی ها بفهمند که وضعیت اقتصادی و سیاسی در اردن بسیار متزلزل است و دلیل اصلی آن نیز به موج پناهندگانی باز می گردد که در دو دهه اخیر به اردن سرازیر شده اند. در حال حاضر بیش از 200 هزار پناهنده از عراق و 200 هزار پناهنده فلسطینی که از کویت گریخته اند و همچنین 600 هزار پناهنده سوریه در اردن به سر می برند. به این رقم باید مهاجران جویای کار مصری را که بنا به آمار سفارت مصر در امان شمارشان به 800 هزار نفر می رسد نیز افزود.

وضعیت اقتصادی اردن در صورت تشکیل کشور مستقل فلسطینی و پس از آن اتحادیه کنفدرالی قطعا بسیار بهبود خواهد یافت چرا که به این ترتیب احتمال همکاری های اقتصادی با اسرائیل وجود دارد. مثلا احتمال انتقال کالا از اروپا از طریق بندر حیفا به اردن و از آن جا به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و عربستان نیز مطرح می شود و همچنین باعث شکوفایی صنعت گردشگری در کل این منطقه خواهد شد. دیگر فقط می ماند که نتانیاهو این پیام را در سفر اخیرش به اردن گرفته باشد. و امیدواریم که این مساله به امضای توافق میان او با ابومازن کمک کند.

منبع: القدس العربی/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه : چهارشنبه 9 بهمن 1392/ باز انتشار: دوشنبه 14 بهمن 1392