حمید بعیدی نژاد در گفتگوی اختصاصی با دیپلماسی ایرانی
لغو تمامی تحریم ها به چند سال زمان نیاز دارد
این تصور ساده که فکر کنیم امریکا تحریم های هسته ای را لغو و به دلایل دیگری با ادبیات متفاوت تری همین تحریم ها را دوباره برقرار می کند اشتباه است/اخرین موضوعی که در برنامه اقدام مشترک بر سر آن به توافق رسیدیم غنی سازی بود/در حال حاضر این لغو تحریم های یک جانبه است که می تواند کمک شایانی به ما بکند
دیپلماسی ایرانی : امضای سند برنامه اقدام مشترک در ماه نوامبر و پس از آن تعیین تاریخ 20 ژانویه برای ورود ایران و 1+5 به فاز اجرایی گام نخست ، موجی از امیدواری به لغو تحریم ها و بازگشت پرونده هسته ای ایران به ماجرایی فنی – حقوقی و نه ابزاری سیاسی را زنده کرده است . در حالی برخی منتقدان امضای این سند اعتقاد دارند که در این سند میان داده و ستانده ایران توازنی برقرار نیست هستند در سوی دیگر سکه کسانی که امضای این سند را مساوی با لغو تمامی تحریم ها می دانند. تیم مذاکره کننده هسته ای ایران بازده زمانی 9 تا یک سال را برای ورود به مرحله نهایی یا همان طرح جامع در نظر گرفته است اما در سند برنامه اقدام مشترک قید قابل تمدید بودن لحاظ شده است تا در صورت مواجه هرکدام از طرفین با چالش های بیشتر در مرحله اجرا تعهدات ؛ کل روند مذاکرات طی شده کان لا یکن تلقی نشود. به نظر می رسد که در این مرحله تیم هسته ای ایران نه تنها به حمایت تمامی نهادهای تصمیم گیرنده سیاسی نیاز دارد بلکه باید نگاه عامه مردم به روند مذاکرات و دستاوردهای قابل حصول در هرمرحله هم به نوعی وارد فاز منطقی خود شود. تحریم هایی که از سال 2006 تاکنون در قالب اقدام های یک جانبه یا چند جانبه و یا از مجرای شورای امنیت و به استناد قطعنامه های این شورا به تصویب رسیده است در بازده زمانی یک ساله قابل حل و فصل نهایی نیست و به نظر می رسد که مذاکره کنندگان ایرانی در جریان مذاکرات با در نظر داشتن منافع ملی سیاست برقراری توازن در اقدام های دوجانبه را پیگیری خواهند کرد. حمید بعیدی نژاد مدیرکل سیاسی وزارت خارجه در دومین و بخش پایانی گفتگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر وجود تقاوت های بنیادین میان تحریم های غیر هسته ای و تحریم های هسته ای مدنظر در جریان مذاکرات با 1+5 ، تاکید می کند که لغو تمامی تحریم ها شاید به بازده زمانی چندساله نیاز داشته باشد و سیاست زدایی از پرونده هسته ای می تواند به تسریع دستاوردهای دوطرف از مذاکرات کمک شایانی کند. متن بخش پایانی گفتگو با عضو تیم مذاکره کننده هسته ای که ریاست هیات کارشناسی ایران در مذاکرات ژنو را هم بر عهده دارد به شرح زیر است :
پیش و پس از امضای سند اقدام مشترک در ژنو طرف غربی همواره تاکید کرده است که در جریان این مذاکرات تنها تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران لغو خواهد شد. این در حالی است که ایران به دلیل برخی اتهام ها نظر نقض حقوق بشر و یا حمایت از جریان های تروریستی مورد ادعای غرب هم تحریم هایی را تحمل می کند. با به ثمر رسیدن این مذاکرات ما شاهد لغو کدام دسته از تحریم ها خواهیم بود؟ گستره تحریم های هسته ای و غیرهسته ای چه تفاوت هایی با هم دارند؟
بحث تحریم علاوه بر بحثهای سیاسی یک بحث حقوقی هم هست . تحریم های شورای امنیت و تحریم های یک جانبه ای که از سوی برخی کشورها اعمال می شود ،طبقه بندی های مختلفی دارد. طبیعی است که به دو علت در این سند به تحریم های مرتبط هسته ای اشاره شده است . نخست آنکه تیم ایران از ابتدای مذاکرات تاکید داشته که ایران تنها در خصوص بحث های هسته ای با طرف مقابل وارد مذاکره می شود. این بدان معنا است که مبنای مذاکره ایران با 1+5 محدود به بحث های هسته ای است و این سیاست اعلام شده ایران بوده است. نکته دوم این است که اصولا چارچوب این توافق ، چارچوب بحث های هسته ای ایران است . این دو بحث علیرغم شباهت و قرابتی که با هم دارند فرق ظریفی هم با هم دارند. در مجموع در حال حاضر ما در رابطه با یک توافق جامع مسائل اختلافی میان ایران و غرب مذاکره نمی کنیم که در آن تمامی جنبه ها را مورد بررسی قرار دهیم. همانطور که می دانید بحث های منطقه ای و فرامنطقه ای فراوانی در تعامل ایران با غرب وجود دارد و در خصوص برخی از آنها دیدگاه های متفاوت مبنایی میان دو طرف جاری است و بر همین اساس از ابتدای کار مبنا بر وارد شدن به این قبیل بحث ها نبوده است . پس چنانچه عده ای فکر می کنند درج این قید در خصوص تحریم حاصل بی توجهی تیم مذاکراتی نبوده است. اما در مقابل اینگونه هم نباید استنباط کرد که طرف مقابل به عمد قید تحریم های مرتبط با هسته ای را ذکر کرده تا بتواند حتی با برداشتن تحریمهای مرتبط هسته ای هر روز به بهانه های دیگر بر مجموع تحریم های ایران افزوده و ایران را در منگنه بیشتری قرار دهد. و بدین ترتیب برداشتن تحریم های مرتبط هسته ای را بی اثر سازد.
مساله اینجاست که گستره تحریم های هسته ای به هیچ وجه با گستره تحریم های حقوق بشر یا تروریسم قابل مقایسه نیست. بنابراین این تصور ساده که فکر کنیم امریکا تحریم های هسته ای را لغو و به دلایل دیگری با ادبیات متفاوت تری همین تحریم ها را دوباره برقرار می کند اشتباه است .
در بحث حقوق بشر به عنوان نمونه خوبست یک بررسی مقایسه ای انجام دهید و ببینید کشورهایی که تحت این دسته از تحریم ها هستند با چه اقدامات تنبیهی روبه رو شده اند؟ با این مقایسه متوجه متفاوت بودن این دو گستره خواهید شد. در بحث هسته ای ما به شکل خاص با مسائل امنیت بین المللی و روابط کشورها در سطح امنیتی روبه رو هستیم اما در بحث حقوق بشر به نوعی ما شاهد اختلاف های ایدئولوژیک و فرهنگی هستیم. بنابراین اعمال سیاست های واحد در سطح جهانی به شکل گسترده در حوزه ای مانند حقوق بشر امری نیست که به سادگی ممکن باشد. بر همین اساس هم سطح تهدیدهایی که در این چارچوب متوجه کشورها و نظام بین المللی میگردد بسیار محدود است. نوع و ماهیت تهدیدها و مخاطراتی که سلاحهای هسته ای بالقوه میتواند متوجه کشورها و نظام بین المللی نماید بسیار گسترده میباشد. با طرح برخی از اتهامات بی اساس علیه ایران هم تحریم های یک جانبه ای از سوی امریکا و اتحادیه اروپا علیه برخی چهره ها و نهادهای ایرانی اعمال شده است اما گستره همان تحریم ها هم به هیچ وجه با گستره تحریم های هسته ای قابل مقایسه نیست. بنابراین نباید نگران این باشیم که با لغو تحریم های هسته ای و تغییر یک عنوان می توان همان تحریم را مجددا علیه ایران اعمال کرد. باید به این واقعیت اذعان کرد که برخی چهره ها و نهادهای ایرانی در چند لیست تحریمی وجود دارند اما لیست تحریم های شورای امنیت حول محور هسته ای است. البته امریکا و اروپا به شکل یک جانبه لیست هایی دارند که با تحریم های هسته ای متفاوت است. طبیعتا نمی توان انتظار داشت که با این مذاکرات این دسته از تحریم ها هم لغو شود . برای لغو ان دسته از تحریم ها باید از چارچوب های خاص خود استفاده کرد تا اتهام های نادرست وارده بر برخی چهره ها و نهادها را حل و فصل کرد. البته باید توجه داشت که فضای منفی که به دلیل برنامه هسته ای ایران ایجاد شده است به بسیاری از حساسیت های ایجاد شده در خصوص ادعاهای مربوط به تروریسم و حقوق بشر هم دامن زده است. این یک تاکتیک قدیمی است که ابتدا کشور و یا نهادهایی از یک کشور را به اتهاماتی متهم می کنند و بعد که برخی از این اتهامات را با فشار در برخی سطوح جا انداختند خیلی از اتهامات واهی دیگر را با توجه به جو حاکم روانی راحت تر خیلی تحمیل می کنند.
بنابراین تحریم های نفتی و بانکی ما صرفا به دلیل فعالیت های هسته ای است و اتهام های حقوق بشری یا حمایت از تروریسم در این تحریم ها نقشی ندارند؟
بله. در سطح ملی و کشوری این تحریم ها صرفا به دلیل مسائل هسته ای بوده است . اعمال تحریم های نفتی و بانکی علیه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور و نه علیه اشخاص و برخی نهادها، به استناد قطعنامه های شورای امنیت و تحریم های یک جانبه ای که در چارچوب برنامه هسته ای بوده صادر شده است. تحریمها علیه اشخاص و نهادها در این حوزه هم نه به اعتبار هویت مستقل آنها بلکه پیرو تحریمهای سطح ملی علیه کشور وضع شده اند. بنابراین با مذاکرات هسته ای موفقیت امیز این دسته از تحریم ها هم برداشته خواهد شد.
مرحله طرح جامع دارای چه زمان بندی خواهد بود؟ برخی از رسانه های غربی از احتمال تعیین بازه زمانی 15 تا 20 سال سخن می گویند.
این موضوع از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است که پس از ورود به گام نهایی مذاکرات باید به ابعاد متفاوت آن بپردازیم و جنبه های مختلف ان را مورد بحث و بررسی قرار دهیم. در توافقی که در ژنو در قالب سند برنامه اقدام مشترک صورت گرفته است تنها چشم اندازی کلی از توافق نهایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . در مذاکرات ژنو ما همواره تاکید می کردیم که توافق جامع هم باید بخشی از توافق اولیه ما باشد و امکان ندارد که ایران تنها بر روی یک گام متمرکز شود و راه حل درازمدت را نادیده بگیرد. اما در خصوص گام نهایی تنها به عناصر کلی اشاره شده است و حتی در مذاکرات اولیه همانطور که شما گفتید در خصوص سال هم صحبت هایی انجام شد اما از انجا که به توافق رسیدن در این خصوص با مشکلات فراوانی روبه رو بود موضوع به ابهام برگزار شده و تصمیم گیری در خصوص آن به مراحل آتی موکول شد.
تعریف کلی از مرحله طرح جامع به این شکل است که مرحله ای زمان دار خواهد بود که در این مرحله به احتمال بسیار زیاد ، اقدام های مختلف از هردو طرف دارای مراحل زمان بندی شده هستند. به عنوان مثال ایران ممکن است برای غنی سازی قالب ها و زمان بندی هایی را بپذیرد و در مورد راکتور آب سنگین اراک هم راهکارهایی برای رفع نگرانی مان بندی هایی را بپذیرد و در مورد راکتور آب سنگین اراک هم راهکارهایی برای رفع نگرانی های عده ای که فکر می کنند این راکتور می تواند در اشاعه تسلیحات هسته ای نقشی داشته باشد ، در نظر گرفته شود . طرف غربی هم باید به سمتی حرکت کند که تمام قطعنامه های شورای امنیت برداشته و تحریم های یک جانبه اروپا و امریکا هم لغو شود . عملی شدن این مسائل به فوریت ممکن نیست و به فرایند زمانی نیاز دارد که در جریان مذاکرات عملی شدن طرح جامع باید در خصوص آن گفتگو شود.
نکته اینجاست که مهم ترین بحث در مرحله طرح جامع این است که باید در پایان این مرحله با ایران مانند هر کشور غیر دارنده سلاح هسته ای عضو ان پی تی برخورد شود. در حال حاضر برنامه هسته ای ایران در این سه دهه گذشته به عناوین مختلف و در بازده های زمانی متفاوت وبه اشکال مختلف در سطح بین المللی تحت فشارهایی قرار داشته است. زمان هایی در فراز و نشیب این برنامه حتی امریکایی ها مخالف احداث نیروگاه بوشهر بودند و اعتقاد داشتند که ایران به دلیل برخورداری از نفت ، نیازی به انرژی هسته ای به عنوان یک منبع ندارد. ایران از این مرحله عبور کردو وارد مراحل جدیدی شد که هرکدام از انها هم باز موضوع هسته ای ایران را با چالش های جدیدتری روبه رو کرد . به عنوان مثال از سال 2003 تاکنون بحث غنی سازی ایران مطرح بوده و تا به امروز هم یکی از چالشی ترین مباحث بوده است .
در مجموع بیش از سه دهه است که ما بر روی بحث پرونده هسته ای به عناوین مختلف متمرکز هستیم. اکنون در یک نگاه منطقی به این پرونده باید ببینیم که این موضوع در عرض چند سال می تواند به یک پرونده عادی تبدیل شود و مانند تمامی کشورهایی که از انرژی هسته ای صلح آمیزاستفاده می کنند ایران هم در چه بازده زمانی می تواند از این عادی شدن برنامه هسته ای خود استفاده کند و از جمله بدون هیچگونه ابهام و سوالی به غنی سازی و دیگر فعالیتهای چرخه سوخت هسته ای ادامه دهد؟ عادی سازی پرونده هسته ای ایران به دلیل بالا بودن پروفایل سیاسی آن نمی تواند در یک بازده زمانی خیلی کوتاه مدت صورت بگیرد . بازگرداندن این پرونده بعد از بازگشت به روند فنی و حقوقی به مدت زمان معقولی نیاز دارد تا کاملا به بحثی عادی تبدیل شود. بهر حال وجود فضای بی اعتمادی بین دو طرف در عادی شدن موضوع تاثیر دارد. تبدیل فضای متقابل بی اعتمادی به فضای اعتماد در خصوص فعالیتهای هسته ای یک شبه اتفاق نمی افتد. بر همین اساس ممکن است که طرف مقابل به زمانبندی طولانی تر بیندیشد و این در حالی است که ما قطعا خواهان زمانبندی کوتاه تری هستیم و در نهایت هم باید شرایط به گونه ای پیش رود که هر دو طرف در خصوص یک بازده زمانی میانگین به اشتراک نظر دست یابند. این پرونده زمانی عادی خواهد شد که ارتباط های ما با آژانس و روند شکل گیری بازرسی ها عادی شوند، قطعنامه ها شورای امنیت لغو ، تحریم های یک جانبه پایان یافته باشد. از نظر طرف مقابل هم این اتفاق زمانی محقق میشود که ایران رویه های بین المللی بویژه پروتکل الحاقی را پذیرفته باشد. خوب اینها همه زمان بر است.
آیا در این طرح گام به گام می توانیم به لغو عمده تحریم ها پیش از ورود به مرحله طرح جامع امیدوار باشیم و یا این مساله پس از گذشت سالهای مورد توافق دو طرف در این مرحله جامه عمل خواهد پوشید؟
برداشتن تحریمها تدریجی و مرحله ای خواهد بود اما در این چارچوب لغو تحریم های یک جانبه می تواند کمک شایانی به ما بکند. تحریم های مصوب شورای امنیت از گستره و حجم محدودتری برخوردار هستند . البته تحریم های یک جانبه ای که توسط برخی کشورها صورت گرفته به استناد قطعنامه های شورای امنیت بوده اما قطعنامه های شورای امنیت با همه وسیع بودن، در مقایسه با تحریمهای یکجانبه قطعنامه های کلی هستند که چارچوب های کلی را تعریف کرده اند. این اقدام های یک جانبه است که به دلیل گستره وسیعی که در حوزه های بانکی و غیره به خود اختصاص داده بسیار بیش از تحریم های شورای امنیت گسترش پیدا کرده است . در یک بازده زمانی مشخص در برابر اقدام های ایران باید طرف مقابل هم در برخوردی متوازن تحریم هارا لغو کند. قطعا هدف ایران برداشته شدن تمامی تحریم های یک جانبه و چندجانبه است اما مبدا آغاز این روند حرکتهای متوازنی خواهد بود که باید از سوی طرفین اتخاذ شوند. همواره میان اقدام های ما و تعهدات انها موازنه ای برقرار خواهد بود. همانطور که در گام نخست ایران تمام تلاش خود را برای نوشتن متنی که گام های دو طرف در ان متوازن و متقارن باشد به کار گرفته بود در مرحله طرح جامع هم بی شک همین وضعیت حاکم خواهد بود. این بدان معنا است که هر گامی که از سوی ما برداشته شود به شکل متوازن با گام های طرف مقابل موازنه خواهد شد.
با اینهمه مساله ی که شما گفتید از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . پیش بینی ما این است که در بازه زمانی کمتر از یک سال در خصوص اجرایی شدن راه حل جامع به توافق برسیم اما این به منزله پایان تمام تحریم ها در یک سال اتی نخواهد بود . توافق در این خصوص در زمانبندی خود صورت می گیرد اما قطعا اجرای این توافق هم دارای زمان بندی هایی خواهد بود . در پایان این مذاکرات احتمالا یک ساله ما با طرحی روبه رو خواهیم شد که تمام اقدامات متقابل مدنظر در آن زمانبندی شده است و تمام اقدام هایی که دو طرف باید انجام دهند در ان بر اساس جدول زمانی و اجرایی طبقه بندی شده است . پس از این مرحله می توانیم بر روی به حالت عادی درآمدن بحث هسته ای سرمایه گذاری کنیم.
بحث نظارت بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای با توجه به جزئیات مندرج در برنامه اقدام مشترک نگرانی هایی را در خصوص افرایش بی رویه مانیتورینگ بربرنامه هسته ای ایران ایجاد کرده است . آیا در عمل هم ما شاهد مدیریت های دسترسی شده هستیم یا خیر؟
برای هرگونه بازرسی از سایت های هسته ای اسنادی میان دو طرف منعقد میشود . این بدان معنا است که ایران و آژانس برای بازرسی از هرکدام از تاسیسات با توجه به ماهیت انها در خصوص تناوب بازرسی ها ، اقدام های بازرسان آژانس در آن تاسیسات ، تعداد بازرس ها و چند و چون اطلاعاتی که باید در اختیار انها قرار بگیرد ، تصمیم گیری کرده و به توافق می رسند. در حال حاضر تاسیسات هسته ای ایران بسیار متعدد و فهالیتهای قابل توجهی دارند .ما در تهران ، اصفهان ، اراک ، نظنز و فوردو تاسیسات هسته ای داریم و البته که ماهیت های این تاسیسات با هم کاملا متفاوت است و این ماهیت این تاسیسات است که الزام های بازرسی ها را تعریف می کند. در حال حاضر به دلیل تعدد بازرسی ها و گستره تاسیسات هسته ای ایران، به شکل مداوم بازرس های اژانس به داخل ایران رفت و آمد دارند. با اینهمه به هیچ وجه بحث استقرار دایم انها وجود ندارد. اکنون تفاهم بسیار خوبی میان ایران و آژانس برقرار است و بر اساس دستورالعمل هایی که وجود دارد بازرس های این نهاد هم به ایران سفر کرده و بازرسی های خود را بر اساس توافق هایی که مورد به مورد با ایران انجام گرفته است ، انجام می دهند. همانطور که شما گفتید در برنامه اقدام مشترک هم در چند جا اشاره شده است که باید مدیریت های دسترسی شده به معادن و یا سایت های هسته ای صورت گیرد.
و اما داستان جنجالی غنی سازی در ایران. در حالی که تیم هسته ای ایران تعبیری از ان پی تی را قبول دارد که در آن به شکل تلویحی غنی سازی اورانیم هم گنجانده شده است طرف غربی بخصوص امریکا برای هیچ کشوری چنین حق ذاتی را قایل نیست . چگونه در گام های اتی می توان به تفاهم مشترکی در این خصوص دست یافت ؟
نخستین نکته ای که باید بگویم این است که برای ما جای تاسف دارد که مساله ای که در جریان مذاکرات هسته ای از سوی تیم ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته بود تا این اندازه در داخل مورد انتقادهای بی حد و حصر و بی توجهی قرار گرفت. تیم ایران از ابتدایی ترین مراحل مذاکره با غرب تاکید کرد که اگر آنها آمادگی پذیرش غنی سازی ایران را ندارند، پس امکان تفاهمی وجود ندارد لذا بی دلیل مذاکرات را آغاز نکنیم. طرف غربی هم با این فرض پذیرفت که در خصوص چگونگی ادامه یافتن غنی سازی در ایران در کنار برخی اقدام های اعتمادساز که ایران انجام خواهد داد با ما وارد مذاکره شود. البته از همان ابتدا هم طرف غربی تاکید کرده بود که بی شک بحث غنی سازی از چالشی ترین بحث ها در مذاکرات خواهد بود. از نظر سیاسی با اغاز مذاکرات طرف مقابل این تعهد را داد که به پیش شرط ایران در خصوص ادامه غنی سازی احترام بگذارد اما چالش ما بر سر عبارت پردازی بود. این بحث بسیار حساس بود. متن برنامه اقدام مشترک از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و ما در مذاکرات با کسانی سر و کار داریم که به اثار سیاسی و حقوقی کلمه به کلمه نکاتی که به نوشته در می آید بسیار اهمیت می دهند. طرف های مقابل ایران در این مذاکرات هم باید پاسخگوی منتقدان در سیستم داخلی خود باشند و هم مراقب الگوسازی برای دیگر کشورهایی که خواهان ورود به چرخه غنی سازی هستند، باشند.
بنابراین شما از همان ابتدا درخواستی برای به رسمیت شناخته شدن حق ایران نداده بودید ؟
نه با این عبارت. ما هیچ گاه در جریان این مذاکرات از طرف مقابل درخواست پذیرش "حق " غنی سأزی نکردیم چرا که منشا حق از منظر حقوق بین المللی ، قراردادها و تعهدات بین المللی است . مرجع اعطای این حق هم در این مورد خاص معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای موسوم به ان پی تی است . حق را یک کشور به کشور دیگر نمی دهد. بنابراین تیم ایران" حقی" را مطالبه نکرده است چرا که این حق در اختیار انها نیست که بتوانند ان را به ایران هم بدهند. چیزی که ما از انها خواسته ایم این است که این حقی که ایران ذاتا به دلیل قراردادهای بین المللی از ان برخوردار است را به شکل عملی بپذیرند. طرف مقابل تا پیش از این برنامه اقدام مشترک ، اجرای این حق توسط ایران را نپذیرفته بود. در این سالها و تا پیش از این مذاکرات هم حتی شورای امنیت از ایران خواسته بود که این غنی سازی را انجام ندهد و به نوعی از حق خود عبور کند. همین جا باید تاکید کنم که اخرین موضوعی که در برنامه اقدام مشترک بر سر آن به توافق رسیدیم غنی سازی بود. مساله غنی سازی بر تمام ابعاد دیگر مذاکرات سایه انداخته بود و به جرات می توان گفت که اگر ما با غرب به توافق نرسیده بودیم به استناد همین بحث بود. اصلی ترین دلیل تطویل مذاکرات که تا ساعت 3 صبح 24 نوامبر هم به طول انجامید همین مساله عدم به توافق رسیدن در خصوص غنی سازی بود. البته پس از امضای این توافقنامه طرف امریکایی به نوعی وارد مغلطه شده و ادعا کرد که ما حق غنی سازی ایران را به رسمیت نشناخته ایم. این موضع گیری ها به هیچ وجه عجیب نیست و می دانیم که همواره طرف مقابل دستاوردهای خود را پررنگ تر از دستاوردهای دیگری می داند. تیم ایران از ابتدا تاکید کرده بوده که ما در خصوص اصل موضوع غنی سازی مذاکره نمی کنیم اما در خصوص ابعاد و میزان غنی سازی آماده مذاکره هستیم . و همین موضوع هم بود که در انتها در مذاکرات ژنو مورد توافق قرار گرفت و آنها غنی سازی را پذیرفتند. پس به ما حق بدهید که از این امر خیلی ناراحت باشیم که با وجود این مذاکرات سخت و پذیرش غنی سازی ایران حالا عده ای به دلائل سیاسی سعی می کنند این دستاورد بزرگ را که حاصل مقاومت بیش از یک دهه ملت ایران بوده است با انداختن در پیچ وخم های مغالطات کلامی نادیده انگارند. شک نکنید که برسمیت شناخته شدن تداوم غنی سأزی ایران توسط شش قدرت بزرگ جهانی متشکل از پنج عضو دایم شورای امنیت بزرگترین دستاورد تفاهم ژنو میباشدو ما باید همه به آن افتخار کنیم.
اما در چارچوب مذاکرات آینده در خصوص راه حل دراز مدت قطعا ایران از حوزه هایی که تا به امروز در انها موفق شده است عقب گرد نخواهد داشت. دستاوردهای صنعت هسته ای ایران نتیجه خلاقیت جوانان و مهندسان این مرز و بوم است و همه هم در خدمت رشد و پیشرفت و اعتلای کشور و برای مقاصدی کاملا صلح آمیز بنا شده اند. این قیدی که ما در خصوص برنامه هسته ای میپذیریم یعنی قید صلح امیز بودن قید مهمی است که ما آنرا پذیرفته ایم. برنامه صلح امیز تعریف مشخصی دارد و تعریف ان با برنامه های نظامی متفاوت است . بنابراین زمانی که ما قید صلح آمیز بودن را می پذیریم یعنی از زمینه هایی که شائبه نظامی دارد و یا توجیه صلح آمیز ندارد ، پرهیز می کنیم. این یک اصل بسیار مفید در مذاکرات خواهد بود.
نکته مهم این است که برنامه هسته ای ایران باید اندک اندک از بعد امنیتی سیاسی خارج شده و به بعد فنی حقوقی خود بازگردد. جامعه جهانی باید به این برنامه به شکل یک صنعت هسته ای نگاه کند . ایران این امادگی را دارد که با خارج کردن این موضوع از بعد سیاسی امنیتی ، نگاهی صنعتی به ان داشته باشد. کما آنکه تا بحال نیز همین گونه بوده است. با این نگاه تعامل ایران با طرف مقابل وارد دوره جدیدی از همکاری ها خواهدشد . ما در بند اخر برنامه اقدام مشترک به همین موضوع همکاری های بین المللی بیشتر هم اشاره کرده ایم. اگر ما بتوانیم به ذهنیت های سیاسی منفی درخصوص برنامه هسته ای ایران پایان دهیم بی شک می توانیم در بخش صنعتی انرژی هسته ای ، همکاری های گسترده ای با جهان داشته باشیم و این امر به شفافیت و اعتماد بیشتر هم کمک می کند.
برای مطالعه بخش نخست این گفتگو اینجا را کلیک کنید.
نظر شما :