با توافق ژنو بحث ایران هراسی به پایان رسید

دیپلماسی ایرانی: محمد فرازمند، سفیر سابق ایران در بحرین  و تحلیلگر مسائل خاورمیانه در نشست "توافق ژنو، آثار منطقه ای و فرامنطقه ای" که توسط دیپلماسی ایرانی در حال برگزاری است در مورد بازتاب های منطقه ای توافق هسته ای ژنو گفت: قبل از پرداختن به بازتاب های منطقه ای بد نیست نگاهی داشته باشیم به شرایط و مختصات منقطه قبل از این توافق. واقعیت این است که منطقه خاورمیانه در 2013 به دلیل جنگ ها و خونریزی ها دچار عدم امیدواری برای به حل بحران ها از طریق دیپلماسی شده بود.

وی در ادامه گفت: کسی امیدوار نبود که دیگر بحران ها از طریق دیپلماسی حل شوند. در چنین منطقه ای که در سه سال اخیر  امیدهایی برای حکومت های مردمسالار و به کرسی نشستن رای مردم ایجاد شده بود، این امیدها  یا توسط نظامیان به گروگان گرفته شد یا این که توسط نیروهای افراطی به سوی تروریسم رفت. وضعیت مصر روشن است. این کشور به خاک و خون کشیده شده و چشم انداز روشنی برای ثبات ندارد.سوریه هم غرق افراط گرایی و اسلحه شد. در بحرین تنها راه حلی که به نظر کشورهای منطقه رسید، راه حل نظامی بود. در یمن نیز انقلابی گه گفته می شود مسالمت آمیز ترین انقلاب منطقه است به خاک و خون کشیده شد. در منطقه اینچنین به نظر می رسید که تابوت دیپلماسی آماده حمل به گورستان است.

فرازمند سپس گفت: در سال 2013 دو اتفاق در منطقه افتاد که این روند را تغییر داد و امید به اینکه دیپلماسی پیش برود را بالا برد: یکی انتخابات ریاست جمهوری ایران در خردادماه و دیگری توافق هسته ای ژنو. این اتفاقات در کشوری افتاده بود که عبارت نظامی بیش از هر بحران دیگری در مورد آن تکرار شده بود به وفور در ادبیات منطقه و کشورهای بین المللی اشاره می شد که در مورد ایران همه گزینه ها روی میز قرار دارد. اما ترمینولوژی2013 ،عقلانیت و تدبیر و دیپلماسی بود.

وی تاکید کرد، نگاهی به رفت و آمدهای دیپلماتیک پس از توافق ژنو نشان می دهد که کشورهای منطقه از حل و فصل مسالمات آمیز پرونده هسته ای ایران امیدوار شده اند. در راس این رفت و آمدها سفر سلطان قابوس بود که قبل از توافق ژنو انجام شد. عمان یکی از وفادارترین و صادقانه ترین دوست های ما در منطقه خلیج فارس بوده و بیشترین استقبال و همراهی را با ایران داشته است. زمانی که هنوز طوفان نخوابیده بود و انتقادهایی در مورد پرونده هسته ای ایران از سوی کشورهای منطقه مطرح بود، سلطان قابوس انتقاد دوستان خود را تحمل کرد و در نهایت اعتبار ناشی از توافق هسته ای استقبال دیگر کشورها را نیز به همراه داشت. وزیرخارجه امارات به تهران آمد و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران به کشورهای منطقه شامل کویت، قطر، امارات و عمان سفر کرد.

وی در ادامه افزود: غیر از کویت، بقیه این سفرها سفرهای پروتکلی بود و این سفر پروتکلی باعث شکستن یخ روابط ایران با کشورهای عربی شد و آثار آن در اجلاس سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در کویت مشاهده شد. ادبیات آنها در مورد انتخابات ایران و موافقنامه ژنو در بیانیه این اجلاس دوستانه بود و ناشی از میل کشورهای همسایه به حمایت از حل و فصل پرونده هسته ای ایران بود. پس از توافق ژنو در نگاه کشورهای منطقه ما به عنوان کشوری تلقی شدیم که پتانسیل حل و فصل بحران های دیگر را دارد .

فرازمند تصریح کرد، اولین آزمون پرونده سوریه بود و از آن سربلند بیرون آمدیم. پس از توافق ژنو با بهتر بگویم در حین آن یک احتمال قوی برای اقدام نظامی علیه سوریه  شکل گرفت. ایران نقش موثری در حل و فصل دیپلماتیک پرونده شیمایی سوریه ایفا کرد. اگر دخالت مثبت ایران و کمک ایران نبود احتمالا برنامه این بود که در سوریه داستان لیبی تکرار شود. برای اشاره به پیامدها و بازتاب های ژنو باید گفت نخست؛بحث ایران هراسی دیگر کنار گذاشته شده است. کشورهایی که اقدام به ایران هراسی می کردند اکنون به دنبال تصحیح دستور کار خود هستند. جان کری وزیر خارجه آمریکا، از زمان توافق ژنو تا کنون دو بار به منطقه آمده و می کوشد کشورهایی مانند عربستان سعودی را به پذیرش توافق هسته ای و نقش ایران در بحران های بین المللی مجاب کند. دوم؛ هیچ کس در منطقه نگفت و ننوشت که در توافق ژنو ایران بازنده توافق بوده است. اتفاقا کسانی که می گویند این توافقنامه بد بود به این دلیل می گویند که ایران را برنده توافق ژنو می دانند. کشوری که بحران چندین ساله داشته ؛با 6 کشور وارد مذاکره می شود و می تواند توافقنامه ای را به امضاء برساند که هیچ تحلیلگری آن را یک توافق برد – باخت تلقی نمی کند و ایران را بازنده نمی داند. سوم، بعید است که دیگر کسی بتواند ایران را یک بازیگر غیر مسئول در منطقه تلقی کند. تقاضا برای بازیگری ایران در بحران های دیگر تقاضای بالایی است.

وی سپس گفت: نخستین ایستگاه برای بازیگری مثبت ایران در بحران های منطقه ای پرونده سوریه است. سخنانی که ما در مورد سوریه می گوییم کمتر کشوری می تواند در منطقه به زبان بیاورد و استاندارد دوگانه ای در مواضع مان در قبال سوریه مشاهده نمی شود. ما اعلام کردیم حاضریم نقش مثبت ایفا کنیم و شکاف های خود را با ترکیه که در دو سال گذشته در طرف مقابل ما بوده، کاهش دادیم. این شکاف ها در 7 یا 8 مورد به حداقل رسید.

فرازمند تاکید کرد، ما خواستار آتش بس فوری و بدون قید و شرط در سوریه و حل و فصل مسالمت آمیز این مساله و انتخابات آزاد و همچنین رساندن کمک های انساندوستانه به سوریه هستیم. ما می خواهیم نیروهای خارجی از بحران سوریه خارج شوند. در مورد پرونده سوریه تقریبا می توان گفت که ایران نقش مثبتی ایفا می کند. از دبیر کل سازمان ملل گرفته تا دولت سوریه و و حتی گروه های مخالف در سوریه خواستار نقش مثبت ایران هستند و می گویند ایران می تواند از طریق دیپلماسی کمک کند تا بحران سوریه حل شود.

وی درباره کنفرانس ژنو 2 سوریه گفت: در مورد ژنو 2 ما موضع مسئولانه ای گرفتیم. شاید اگر کشور دیگری بود و این گونه که شاهد بودیم با آن برخورد می شد؛ حداقل قهر می کرد. ما اعلام کردیم اگر دعوت محترمانه ای صورت گیرد به ژنو 2  می رویم. جان کری اخیرا در سفری که به منطقه داشته اعلام کرده که ایران می تواند نقش مثبتی در حاشیه ژنو 2 ایفا کند. ما می دانیم که چه ملاحظاتی در این زمینه لحاظ شده است. اگر آنها معتقدند که ایران می تواند در پرونده سوریه نقش ایفا کند،  اینکه بگوید تهران از حاشیه نقش آفرینی داشته باشد موضع مسئولانه ای نیست و باید به صورت محترمانه دعوت کنند و ملاحظات را کنار بگذارند. ما شش ماه قبل نمی توانستیم اینگونه در مورد نقش ایران و بازیگری ایران صحبت کنیم. اما اکنون می توانیم بگوییم در خاورمیانه ای که تنازع بین منافع و ارزش ها یک مساله است و همیشه کشورهای منطقه  به سمت منافع غلطیده اند، ما بین این مناقع و ارزش ها توازن ایجاد کرده ایم.

فرازمند همچنین گفت: ما می توانیم بگوییم دمکراسی در هیچ جای خاورمیانه به ضرر ما نیست و منافع ما را هم تضمین می کند. اما آیا کشورهای غربی می توانند بگویند دمکراسی در خاورمیانه به نفع آنهاست؟ ما از معدود کشورهایی هستیم که منافع و ارزش های ما همانی است که انجام می دهیم و تبلیغ می کنیم. حتی قدرت خلاف منافع ملی ما نیست. ما با کشورهای مردمسالار و قدرتمند مانند ترکیه به خوبی می توانیم کار کنیم.

وی در پایان به صحبت هایش را این گونه خاتمه داد که محمد حسنین هیکل، نویسنده و خبرنگار معروف مصری اخیرا سفری به لبنان داشته و با همه گروه های لبنانی و احزاب لبنان ملاقات کرده و اولین ملاقات او با سید حسن نصرالله بوده است. بعد از سفر به لبنان او در مصاحبه ها و مقالات خود تصویری از 2014 ارایه می دهد که یک تصویر مثبت است و ایران در کانون تحولات مثبتی قرار دارد که می تواند نقشی سازنده ایفا کند. او به کشورهای عربی توصیه می کند اختلافات خود را با ایران کنار گذاشته و به رشد و شکوفایی منطقه کمک کند.