یا طرح کری را بپذیر یا در برابر ایران تنها می‌شوی

دیپلماسی ایرانی: جان کری، وزیر امور خارجه امریکا برای دهمین بار ظرف 9 ماه گذشته به خاورمیانه آمده است. این بار این سفر با سفرهای گذشته وی تفاوت دارد، وی در این سفر قصد دارد پیشنهادی اساسی برای حل قضایای اصلی درگیری های صلح خاورمیانه به دو طرف های فلسطینی و اسرائیلی ارائه دهد. در اسرائیل، نیز گفته می شود که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم به رغم این که دقیقا نمی داند پیشنهاد کری چیست قصد دارد طرح تازه ای را به طرف امریکایی ارائه دهد، اسرائیلی ها می گویند در این پیشنهاد از برخی مواضع منطقه ای خود کوتاه آمده اند.

به گزارش روزنامه لبنانی الحیات، با این وجود همچنان سوال هایی بر سر پرونده صلح به قوت خود باقی مانده است از جمله این که آیا اسرائیل با هویت یهودی و فلسطین به عنوان کشور مستقل فلسطینی می توانند با وجود خلع سلاح در کنار هم تشکیل شوند؟ آیا بیت المقدس پایتخت هر دو طرف خواهد بود؟ آیا کشور فلسطینی بر اساس مرزهای 1967 با وجود تبادل اراضی تشکیل خواهد شد؟ این سوال هایی است که کری تلاش می کند در ارائه طرح خود از نتانیاهو بخواهد که به طور روشن پاسخ مثبت به آنها بدهد.

اسرائیلی ها می گویند در صورتی که نتانیاهو پاسخی روشن و مثبت به طرح کری و این سوال ها بدهد در وضعیت سختی قرار خواهد گرفت و هفته های آینده روزهای سختی برای او خواهند بود. چرا که بر اساس این طرح وی به مرزهای 1967 پاسخ مثبت داده و پذیرفته است که بیت المقدس پایخت غیریکپارچه یهودی باشد و حداقل نیمی از آن در اختیار فلسطینیان قرار بگیرد. و اگر بخواهد به طرح کری و سوال هایش "نه" بگوید آن گاه او نیز خواهد گفت که اسرائیل مشروعیت ندارد و توانایی حمایت از خود در برابر ایران را نیز نخواهد داشت. این در حالی است که اگر تنش بر سر پرونده صلح بیش از این میان امریکا و اسرائیل افزایش یابد، آن گاه نتانیاهو باید مسئولیت انزوای اسرائیل و رویارویی با تنگناها و سختی های اقتصادی را نیز بپذیرد.

در توصیه هایی که کارشناسان و سیاستمداران اسرائیلی به نتانیاهو داده اند، از او خواسته اند که با طرح کری موافقت کند چرا که اگر مخالفت کند اسرائیل در انزوا قرار می گیرد و به سرنوشت افریقای جنوبی دچار می شود و متحمل تحریم های بین المللی خواهد شد، و این مساله روابط بسیار نزدیکش با ایالات متحده را که بر اساس آن امنیت ملی و رشد اقتصادی خود را بنا کرده، مورد تهدید قرار خواهد داد. همچنین عدم پذیرش طرح امریکا از سوی اسرائیل به سود ایران تمام خواهد شد و به آن اجازه خواهد داد که به دستاوردهای هسته ای اش ادامه دهد، در عین حال جامعه جهانی را علیه اسرائیل بسیج خواهد کرد و تلاویو بسیار تنها خواهد شد. در صورتی که اگر نتانیاهو به طرح کری "بله" بگوید و در این طرح اعتراف به یهودی بودن دولت بر اساس مرزهای 1967 تایید شود، این مساله می تواند به مثابه پیروزی ای برای صهیونیست باشد، چرا که این موضوع در راس خواسته های سیاسی نتانیاهو بوده است.

در این میان نتانیاهو نیز طرحی برای کری دارد و می خواهد در صورت امکان آن را به وی بقبولاند، نتانیاهو در این طرح پذیرفته است که امتیازهایی را به طرف مقابل بدهد. در عین حال وی اصرار دارد شهرک هایی که در خارج از مجموعه های مقرر برای شهرک سازی ساخته شده اند به این مجموعه ها اضافه شوند. گفته می شود آن چه نتانیاهو با کری در پشت های درهای بسته در میان می گذارد شامل این پیشنهادها است:

-          توقف طراحی و ساخت شهرک های خارج از محدوده های تعریف شده های شهرک سازی ها برای یک مدت زمانی تعریف شده.

-          ادامه دوره مذاکره با فلسطینیان برای چند ماه یا سال.

-          خودداری از ترسیم نقشه ها یا اعلام مواضعش درباره موضوعات منطقه ای.

در همین چارچوب اسرائیل در نظر دارد پیشنهاد سابق خود به ایالات متحده را مبنی بر انتقال پناهندگان مثلث شمالی که نزدیک به 300 هزار شهروند فلسطینی دوران اشغال 1948 در آن زندگی می کنند به مناطق تحت کنترل حکومت خودگردان و حفظ شهرک های یهودی نشین در کنترل اسرائیل در چارچوب تبادل اراضی را پیشنهاد دهد. اسرائیل گمان می کند که با این کار می تواند مشکل تبادل اراضی و هم زمان هویت یهودی رژیم عبری را حفظ کند.

پیشنهاد تبادل اراضی را پیش از این نیز اسرائیلی ها به امریکایی ها داده اند و امروز نیز این موضوع بیش از هر موضوعی مطرح است و بر سر آن بحث می شود. اسرائیلی ها از این طرح حمایت بسیاری می کنند و می گویند که مقام های اسرائیلی نیز با آن موافقند، امریکایی ها هم می گویند که رسیدن به این راه حل ممکن است. این طرح مطابق با طرح جامعه غربی نیز هست که می گوید هر منطقه ای که اسرائیل می گوید باید در اختیارش باشد باید مقابل آن زمینی به طور توافقی به فلسطینیان بدهد. اما مساله این است که نتانیاهو اساسا تا کنون با هر گونه تشکیل کشور فلسطینی بر اساس مرزهای 1967 و تبادل اراضی با فلسطینیان مخالفت کرده است. در حقیقت مشکلات متعددی بر سر اجرای طرح ها وجود دارد. نخستین مشکل این است که باید نسبت تبادل اراضی یک به یک، آن طور که مورد توافق جامعه جهانی است، باشد در حالی که نتانیاهو می خواهد زمین های بیشتر بگیرد و زمین های کمتر بدهد. فلسطینیان می گویند که حاضر به قبول زمین های کمتر نیستند در حالی که اسرائیلی ها می گویند زمین خالی برای تحویل به فلسطینیان ندارند.

مشکل دوم به هویت یهودی رژیم اسرائیل باز می گردد، نتانیاهو می ترسد که فلسطینیان در آخر این موضوع را رد کنند و درگیری ها پایان نیابد، اقلیت عربی بسیار بالایی در سرزمین های اشغالی زندگی می کنند که این مساله می تواند به مطالبه آنها به تشکیل دولت دو قومیتی منجر شود. نتانیاهو پیشنهاد داده برای حل این موضوع شهرک های یهودی نشین حفظ شوند و مناطق عربی نشین به فلسطینیان داده شود اما مساله این است که میزان شهرک های یهودی نشین بسیار بیشتر از مناطق عربی نشین است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11