چالشهای توسعه کره جنوبی در نیمه اول قرن 21
دیپلماسی ایرانی: شاخص های اقتصادی برخی از مراکز اطلاعاتی اقتصادی بین المللی حکایت از آن دارد که کشورهای پیشرفته ای همانند کره جنوبی در دهه های اینده با چالش های جدی توسعه ای مواجه خواهند بود .اخیرا یکی از این مراکز گروه اقتصادی Citygroup که یک مرکز معتبر مالی آمریکائی با پیش بینی های معتبر می باشد اعلام کرده است بر اساس شاخص های برابری قدرت خرید(GNI-PPP) کشور کره جنوبی تا سال 2050 به لحاظ تولید ناخالص داخلی به عنوان چهارمین کشور آسیا و پنجمین کشور جهان دست خواهد یافت. بر اساس این گزارش سرانه درآمد این کشور به رقم 107752 دلار خواهد رسید که پس از سه کشور دیگر اسیائی شامل سنگاپوربا رقم 137710 ، هنگ کنگ با رقم 116693 و تایوان با رقم 114093 قرار خواهد گرفت، بر اساس گزارش فوق ایالات متحده امریکا با رقم تولید ناخالص داخلی معادل 110802 دلار در ردیف چهارم قرار خواهد گرفت.
علاوه برآن براساس این پیش بینی ، اگر چه هنوز کره در میان ده کشور نخست جهان به لحاظ سرانه تولید ناخالص داخلی قرار ندارد (در پایان سال 2011 با 30205 دلار در ردیف سی ام جهان قرار داشت) ولی اقتصاد این کشور در چهار دهه اینده به صورت منظم مسیر توسعه را ادامه خواهد داد . با در نظر گرفتن این واقعیت عینی که همین شصت سال پیش کره به عنوان یک کشور فقیر درگیر جنگ و گرسنگی بود و بسیاری از زیر ساخت های این کشور به ویرانی تبدیل شده بود دستیابی به این میزان از توسعه می تواند برای کره به عنوان یک دستاورد تاریخی بسیار بزرگ به شمار آید .
تحلیل گران اقتصادی اگر چه معتقدند که به چنین پیش بینی طولانی مدتی نمی توان اتکا کرد ولی برای رسیدن به تحقق چنین پیش بینی محتملی ، این کشور با سه چالش کلیدی : رشد اقتصادی ، شاخص های جمعیتی، نوآوری و بهره مندی از نیروی مبتکر مواجه خواهد بود:
1- چالش نخست مرتبط با سرعت رشد اقتصادی است و اینکه آیا کره می تواند در این راه از رقبای آسیایی و کشورهای توسعه یافته پیشی گیرد؟ از این منظر، نرخ رشد اقتصادی کره در وضیعت کنونی بیش از اینکه نمایانگر یک بازار در حال ظهور باشد همانند کشور های پیشرفته صنعتی کاهشی تدریجی را نشان می دهد. رشد سریع کره در 4 دهه ی اخیر به طور عمده وامدار شکل گیری صادراتی قدرتمند در صنایع خودروسازی، الکترونیک و کشتی سازی بیش از سایر بخش ها بوده است . موضوع مهم در اینجا این است که سرنوشت کره در حد زیادی با شرایط کشورهای توسعه یافته و چین که مشتریان اصلی صادرات کره را تشکیل می دهند، گره خورده است. بحران یورو و رکود اقتصادی در امریکا و چین فاکتورهائی هستند که اقتصاد کره را در وضعیتی آسیب پذیر نگه می دارند، صرف نظر از موفقیت کره در برون رفت از "دام درآمد متوسط" جریانی که بسیاری از کشورهای در حال ظهور را در معرض تهدید قرار می دهد.
کره برای تثبیت رشد سالم اقتصادی می بایست وابستگی به صادرات را کاهش داده و در مقابل به تشویق تقاضای بومی و بازار های داخلی در حد گسترده تری بپردازد. در حقیقت برتری های نسبی متعددی برای موازنه مجدد اقتصادی در کره وجود دارد که می تواند پیشرفت بزرگی را برای کره به ارمغان آورند، برای مثال، در بهبود بخشیدن به جایگاه مالی دولت، که یکی از پر نفوذ ترین ها در میان کشور های عضو سازمان همکاری و تو سعه ی اقتصادی به شمار می رود. این قضیه می تواند سئول را در بهره برداری از "بازار مالی" یاری کرده و همچنین موجب سهولت بخشی در توسعه ی "بازار سرمایه" به سمت پروژه های مالی داخلی شود.
از سوی دیگر در صورتی که دولت کره شمالی به رهبری کیم جونگ اون تصمیم به پیروی از الگوی اصلاح ساختاری کشور چین بگیرد ، کره جنوبی می تواند با کمک به بازسازی اقتصاد کره شمالی تقاضای بومی و محلی را در حد قابل توجهی تقویت نماید. در کره جنوبی گروه شرکتهای بزرگی همچون سامسونگ ، ال جی، هیوندایی و ... که به آنها (CHAEBOL)گفته می شود در بازار داخلی رقابتی از خود نشان نمی دهند و همین امر محدودیت هائی را برای تقاضای خرید داخلی ایجاد کرده است. دولت کره می تواند در این زمینه از اهرم حضور خود استفاده بیشتری نماید.
2- چالش دوم چالش جمعیتی است که از رشد پایین و در عین حال شکاف نسلی برخوردار است و همین امر موازنه اقتصادی کره و عمدتا تقاضای بومی جهت رشد را تهدید و دچار مخاطره می سازد. کشوره کره سریعترین نرخ رشد جمعیت سالمند در سطح جهان را دارا می باشد و این مطلب بیان کننده بار مالی سنگینی است که در شکل ارائه خدمات درمانی، حقوق بازنشستگی و کمکهای اجتماعی برای نسل سالخورده، در آینده بر دوش دولت قرار خواهد گرفت.متوسط سن جمعیت کره در سال 2050 به 57سال میرسد که یکی از پیرترین کشورهای جهان خواهد بود در حال حاضر متوسط سن 37 سال است در حالیکه هم اکنون ژاپن 43 سال می باشد به عبارتی دیگر 38 درصد جعیت کره در سال 2050 بالای 65 سال سن خواهند داشت که بدین معناست که این تعداد جمعیت از گردونه جمعیت مفید و فعال خارج خواهند شد و صرفا مصرف کننده و هزینه بر خواهند بود در حالیکه هم اکنون 12 درصد بالای 65 درصد می باشند.نرخ رشد جمعیت کره نیز هم اکنون با 33/0 درصد جز پایین ترین رشد های جمعیت در جهان می باشد.
علاوه بر این، رشد اقتصادی یک کشور با کاهش جمعیت فعال ، به صورت طبیعی کاهش می یابد. در واقع جمعیت سالمند بیش از آنکه هزینه کنند و مصرف نمایند برای دوران بازنشستگی پس انداز می کند. محدودیت دیگر بر سر راهِ افزایش تقاضا و هزینه های مصرف کننده، موضوع بدهی سنگین خانوار به شمار می رود. بر اساس گزارش موسسه مودی نرخ رشد بدهی خانوارها در کره رشد قابل توجیهی داشته و از سال 2009 تاکنون با رشد 25 درصدی به رقم 553 میلیارد در اواسط سال 2012 رسیده است .کره یک دوره کاهش در نسبت بدهی به دارایی خالص را پیش رو دارد، دوره ای که مصرف کنندگان بیش از خرید خانه و محصولات، بر روی کاهش باز پرداخت بدهی ها تمرکز خواهند کرد.
3- چالش سوم نوآوری و خلاقیت است که می تواند دلیلی برای خوش بینی در وضعیت آینده کره جنوبی باشد. هنگامی که پای نمره های آزمون های مختلف علمی و ریاضی در میان باشد کره در میان بهترین رتبه بندی های جهانی قرار دارد و این نشان دهنده جمعیتی تحصیل کرده از طریق سیستم خوب تعلیم و تربیت این کشور است. اگرچه دانشگاه های بومی کره اغلب در مقایسه با آمریکا و انگلیس در سطوح متوسط قرار می گیرند، ولی نظام آموزشی و پرورشی در مدارس ابتدایی و راهنمایی کره به لحاظ شیوه ی بیان و دادن مهارت های اصولی در جایگاه بالائی قرار دارند.
چیزی که کره در این زمینه نیازمند آن است تغییر در بسته های تفکری و فرهنگی است که از این طریق بتواند مزایای کامل نهفته در نظام تعلیم و تربیت خود را عیان ساخته و از آن بهره مند گردد. از سایر لحاظ کشور کره گام های بلندی را در جهت ابتکار و نو آوری بر داشته است، شرکتهای بزرگی نظیر سامسونگ هزینه های بسیاری را صرف سرمایه گذاری در واحد پژوهش وتوسعه کرده اند که در نتیجه افزایش در میزان Patents(اختراعات و ابداعات به ثبت رسیده در شرکت ها با حق انحصاری ) بیانگر توفیق در این رویکرد می باشد. در دسترس بودن امکان ورود به دانشگاه ها و تحصیلات تکمیلی در کره در قیاس با کشور آمریکا که گاها هزینه تحصیلات خارج از استطاعت مالی دانش آموزان می باشد ، نیز از دیگر پارامترهای موفقیت در حوزه خلاقیت و فناوری در این کشور بشمار میرود.
نظر شما :