ترس از کودتا به ترکیه رسید
روزنامه بهار نوشت:
دولت ترکیه در دشوارترین شرایط 10 سال اخیر خود قرار دارد. از یک سو این کشور شاهد گسترده ترین اعتراض های مردمی سال های اخیر است و از سوی دیگر به نظر می رسد رهبران حزب اسلامگرای عدالت و توسعه، در تلاطم هفته های اخیر، تمرکز خود بر حل یکی از بزرگ ترین چالش های امنیتی این کشور، یعنی مسئله صلح با حزب کارگران ترکیه (پ.ک.ک) را از دست داده اند.
دخالت ارتش برای برکناری محمد مرسی، رییس جمهوری مصر و به تبع آن حذف گروه اخوان المسلمین که نزدیکی های فراوانی با حزب حاکم ترکیه داشت، بار دیگر نگرانی را به کشوری که در نیمه دوم قرن بیستم چهار بار قربانی کودتا شده، بازگردانده است. دولت وابسته به حزب عدالت و توسعه که به رهبری رجب طیب اردوغان از سال 2003 قدرت را در ترکیه به دست آورده است، در تمام این سال ها تلاش کرد با محدود کردن ارتش راه را بر کودتایی دیگر ببندد.
ماجرای «شبکه ارگنکون» که دولت از آن به عنوان تلاشی شبه کودتایی برای برکناری اردوغان یاد کرد، بهانه ای شد که صدها افسر ارتش ترکیه بازداشت و محاکمه شوند. با تغییرات در قانون اساسی ترکیه، اردوغان بار دیگر فرصت یافت که به برخوردهای خود با ارتش ادامه دهد و کار را به جایی رساند که حتی ژنرال های کودتاچی سالخورده به دادگاه آمدند و بابت سرکوب مخالفان در دهه های پیشین به احکامی طولانی محکوم شدند.
اما مشکل این است که اردوغان و یارانش، زمانی خود قربانی کودتای ارتش علیه دولت اسلامگرای نجم الدین اربکان بودند و هنوز سایه ارتش را بر سر خود می بینند. آن هم در شرایطی که صدها کیلومتر دورتر از ترکیه، ارتش مصر دست به برکناری رییس دولت کشور زده و شاید دور از ذهن نباشد که مدل مصر به الگویی برای کشورهای دیگر تبدیل شود؛ کشورهایی که سال ها در اختیار ارتش بوده اند و کاخ دموکراسی لرزانشان، ممکن است هر لحظه فرو بریزد. همین نگرانی موجب شده پارلمان ترکیه که اکثریت آن در اختیار حزب حاکم عدالت و توسعه است برای جلوگیری از کودتایی دیگر دست به محدود کردن اختیارات سیاسی ارتش بزند.
قانونگذاران ترکیه روز جمعه گذشته بر اصلاح و شرح مجدد وظایف ارتش کشور تاکید کردند که براساس این رای وظایف ارتش ترکیه به این صورت است: دفاع از سرزمین ترکیه در مقابل تهدیدها و خطرات خارجی و حفظ و تحکیم قدرت نظامی برای اطمینان از بازدارندگی. قانونگذاران ترکیه همچنین بر نقش ارتش کشورشان در ماموریت های نیروهای حافظ صلح بین الملل تاکید کرده و گفتند: وظایف ارتش ترکیه همچنین شامل به دست گرفتن و کنترل بر ماموریت های برون مرزی تصویب شده از سوی پارلمان و کمک به برقراری صلح بین المللی می شود.
وزیر دفاع ترکیه نیز خطاب به پارلمان و در حمایت از این اصلاحات گفت: ترکیه، کشوری است که با وقوع کودتاها خو گرفته است و قربانی اصلی این کودتاها هم همواره مردم بوده اند. این اصلاحات در حالی انجام می شود که مبنای اصلی این نگرانی، یعنی تظاهرات ضد دولتی هنوز ادامه دارد و در آخرین تحول روز شنبه نیز پلیس ترکیه برای متفرق کردن صدها معترض که برای راهپیمایی به سمت پارک گزی گردهم آمده بودند، از آب پرفشار و گاز اشک آور استفاده کرد. گزارش ها همچنین حاکی از درگیری نیروهای امنیتی با تظاهرات کنندگان در شهر «هاتای» در جنوب ترکیه است.
اعلام سیاست های جدید پ.ک.ک
اعتراض فعالان محیط زیست پس از صدور فرمان تخریب پارک گزی در نزدیکی میدان تقسیم استانبول با برخورد خشن پلیس به چالشی بزرگ برای دولت ترکیه تبدیل شد. در جریان اعتراض ها تاکنون پنج نفر کشته و هزاران نفر زخمی شده اند و خشم عمومی به نقاط مختلف کشیده شده است. این تحولات در بحبوحه تلاش دولت اردوغان برای پایان دادن به سه دهه درگیری با کردهای ترکیه انجام شده و شرایط نشان می دهد که سرعت اولیه و گام های بلندی که دوطرف در ماه های اخیر برای حرکت در مسیر صلح برداشته اند هم اکنون زیر سایه تحولات میدانی ترکیه قرار گرفته است.
«پ.ک.ک» که هفته گذشته با تغییرات گسترده در کادر رهبری خود مواجه شد حالا استراتژی جدید خود را ازجمله درباره روند صلح با دولت ترکیه اعلام کرده است. به گزارش کردپرس، این حزب مبنای اصلی سیاست های نوین خود را این گونه اعلام کرده است: سیاست های اعلام شده توسط عبدالله اوجالان در نوروز گذشته، به عنوان تلاش برای حل مشکلات با اتکا به راهکارهای سیاسی، مورد تایید است. آتش بس و عقب نشینی نیروها و خروج آنان از خاک ترکیه مورد تایید شورای اجرایی است. تا زمانی که تصمیم جدیدی اخذ نشده نیروهای شاخه نظامی حزب ملزم به رعایت آتش بس هستند.
باید از همه ظرفیت های سیاسی برای اعمال فشار بر حکومت حزب عدالت و توسعه و برای پویاکردن راهپیمایی ها و تظاهرات مردمی از همه ظرفیت های سازمانی و حزبی استفاده شود. شاخه نظامی باید آماده باشد تا در مقابل هر حمله ای واکنش نشان داده و در صورت رویارو شدن با حملات، مقابله به مثل کند. در صورتی که حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه قصد فریب دادن، تعلل و وقت کشی داشته باشد، براساس مواضع عبدالله اوجالان، اقدامات لازم به عمل خواهد آمد. به نظر می رسد رهبران «پ.ک.ک» از تعلل دولت ترکیه مبنی بر ادامه روند صلح به ستوه آمده اند.
هرچند آن ها نیز به خوبی می دانند که اگر بنا بر امتیاز گرفتن از دولت باشد، شرایط کنونی که دولت در موضع ضعف قرار دارد بهترین زمان برای گرفتن امتیازهای بیشتر است. امتیاز گرفتن از دولتی که از چند جبهه تحت فشار قرار گرفته است و در دشوارترین شرایط 10ساله اخیر خود قرار دارد.
نظر شما :