شمس الواعظین:ارتش باید با اخوان توافق کند

عصر ایران؛ سعید شمس - خلع محمد مرسی از ریاست جمهوری مصر هم چنان در کانون بحث ها قرار دارد. البته دیگر بر سر این که اقدام ارتش کودتا بوده یا نه اختلاف نظر مشاهده نمی شود اما کم نیستند کسانی که جنس این کودتا را با کودتا های آشنا در قرن بیستم بسیار متفاوت و در خدمت دموکراسی می دانند . چرا که به خواست مردم و به قصد جلوگیری از خشونت صورت پذیرفته است. ماشاء الله شمس الواعظین روزنامه نگار و تحلیل گر ایرانی اما در گروه اخیر جای نمی گیرد و با این که از سرشناس ترین چهره های اصلاح طلب است در دفاع از اخوان المسلمین چنان لحنی به خود می گیرد که یک آن تصور می کنی اصول گراست هر چند که زود به خاطر می آوری این روزها اصول گرایان ایرانی نیز با توجیهات ایدئولوژیک به سختی از مرسی انتقاد می کنند . دستگاه دیپلماسی اما هنوز به جمع بندی نرسیده و در مناقشه نیروهای اسلام گرا و عرفی فعلا جانب دار هیچ یک نیست.

گفت و گوی «عصر ایران» با ماشاءالله شمس الواعظین حاوی اطلاعات تازه ای درباره اخوان المسلمین است به اضافه پیش بینی ، تحلیل یا شاید آرزوی این چهره سرشناس رسانه ای به بازگشت اخوان به صحنه ولو با چهره ای غیر از محمد مرسی.

*این روزهای مصر را چطور تحلیل می کنید؟

وقتی ارتش یک رییس جمهوری را خلع می کند، باید به این نتیجه برسیم که یک حرکت غیرقانونی انجام شده است. حالا اینکه در آینده قرار است چه اتفاقی بیفند و دولت بعدی نظامی یا مردمی خواهد بود، بحثی است که نباید آن را با فعل کودتا گره بزنیم.

رفتن محمد مرسی از کاخ ریاست جمهوری در شرایطی اتفاق افتاده است که ازتش ادعا دارد  به خواست مردم و  تحت مشروعیت جمعیتی که در خیابان بودند، دست به این اقدام زده اند. به همین دلیل این فرصیه وجود دارد که اگر جنبش خیابانی دلیل اصلی این اتفاق بود، پس اخوان المسلمین هم که متشکل از 14 گروه سیاسی است به راحتی می تواند وضعیت را دوباره تغییر بدهد و شرایط به قبل برگردد.

*یعنی بازگشت مرسی به کاخ ریاست جمهوری؟!

بله. اگر دموکراسی خیابانی به معیاری برای تصمیم گیری در یک جامعه تبدیل شده است، این امکان وجود دارد که ورق برگردد. حتی محمد مرسی در آخرین سخنرانی اش در مقام ریاست جمهوری به معترضین گفت   اگر با هجوم به خیابان بتوانند به هدف برسند، پس از آن، اخوان هم می تواند از این حربه استفاده کند و مخالفانش را شکست بدهد و همچنین گفت که همه باید به صندوق رای چشم بدوزند و اختیار را به عهده مردم بگذارند نه هیاهوهای خیابانی و اقدام ارتش.

*اخوان بعد از کودتا، چه وضعیتی دارد؟

اخوان المسلمین یک جمعیت منسجم و بسیار قدرتمند به شمار می رود. برای تشریح قدرت این گروه کافی است تا به چند مولفه اشاره شود. اخوان دارای یک سازمان عریض و طویل اجتماعی است که 28 هزار پزشک عضو ان هستند . به عبارت دیگر  76 درصد نظام پزشکی کشور مصر در عضویت این تشکل قرار دارند. همچنین حدود 48 هزار مهندس با اخوان همراه هستند و حدود یکصد و اندی هزار معلم هم خود را عضوی از اخوان المسلمین می دانند.

پس باید گفت اخوان سازمانی متکی به طبقه متوسط و شهرنشین و همچنین دارای عمق استراتژیک در کرانه نیل است. لذا باید توجه داشته باشیم این سازمان با توجه به موقعیتی که دارد، از طرفدارانش خواسته با حضور اعتراض آمیز در خیابان بتوانند موقعیتی به دست آورند تا با حتی شرایط را برای بازگرداندن مرسی به قدرت فراهم کنند.

سناریوی دوم هم این است که دولت علی منصور با اخوان برای برگزاری انتخابات زودهنگام توافق کنند تا مرسی یا گزینه ای دیگر از اخوان المسلمین یکبار دیگر این شانس را داشته باشد که از طریق صندوق رای به کاخ ریاست جمهوری بازگردد.

حالت سوم هم این است که ارتش با توجه به قدرت نظامی خود دست به سرکوب بزند، اتفاقی که در این چند روز مشاهده شده است و با خونین کردن مساله، قلدر مآبانه دست به مدیریت شرایط بزند.

*البته در این صورت دنیا حساس خواهد شد.

این نظر شما درست است.  زیرا نه منطقه و نه عرصه بین الملل وضعیت کنونی را در دراز مدت برنمی تابد و به همین دلیل باید منتظر کاهش خشونت ها در مصر باشیم.

*آینده سیاسی مصر را چطور می بینید؛ می توان منتظر مصری آرام و دموکرات بود؟

همه چیز پیچیده است و مشخص نیست که کدام از حالتهای موجود به وقوع خواهد پیوست. درباره مصر فقط می توان ابراز امیدواری کرد   این کشور با کمترین هزینه ممکن دوباره آرامش و مردم مداری را تجربه کند. مردم مصر در سال 2011 هزینه های گزافی را متحمل شدند و به همین دلیل هزینه مجدد توجیه پذیر نیست.

*تحرکات مصر از سال 2011 به بعد، می تواند مهر تاییدی بر این گزاره باشد که "مصر مستعد دموکراسی نبود یا نیست"؟

نه، مشکل مصر این است که جامعه گام هایی پرشتاب برای رسیدن به دموکراسی برداشت. باید این را در نظر گرفت که دوره گذار به دموکراسی دوره ای است که باید با وسواس زیادی حرکت کرد. قدم های بلند مصر مثل آزادی بیان و گردش اطلاعات بیش از حد بود و اخوان در هراس با قیاس با حکومت مبارک آن ها را در اختیار مردم قرار گرفت حتی مرسی اصرار می کرد جامعه به شرایط گدشته بازنخواهد گشت. این در شرایطی بود که برای رسیدن به "آرمان شهر" باید قدم های آهسته که همراه با بلوغ سیاسی بود، بر می داشتند تا با چنین وضعیتی مواجه نشوند.

*برای تلطیف اوضاع و گذار از این وضعیت چه حرکتی ضروری است؟

توافق با اخوان المسلمین مهم ترین کاری است که باید انجام بگیرد. جامعه مصر مطالبات بلند مدتی دارد که نیازمند زمان هستند. اما انتظارات فوری اگر برآورده نشود، آرامش را به هم خواهد زد و حکومت را با چالشی جدی مواجه خواهد کرد.  در مصر فعلی شرایط روز به روز دشوارتر می شود و به همین دلیل ارتش باید در اسرع وقت دنبال راه کاری باشد تا اوضاع را بهبود ببخشد.