واهمه غرب از ایران در آلماتی

دیپلماسی ایرانی: پنج کشور دائم عضو شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان در حالی روز سه شنبه به دیدار سعید جلیلی، دبیر عالی شورای امنیت ملی ایران در آلماتی قزاقستان می روند که همچنان بحث بر سر غنی سازی 20 درصدی ایران مطرح است. کشورهای حاضر در این نشست قصد دارند طرح جدیدی را به ایران ارائه دهند که مطابق آن 167 کیلوگرم اورانیوم غنی شده 20 درصدی از ایران خارج شده و در مقابل میله های سوخت هسته ای غربی به تهران داده شود. غربی ها قصد دارند قبل از آغاز مناقشاتشان بر سر کار 12 هزار سانتریفیوژ مستقر در نظنر بر سر این مساله با ایران به توافق برسند.

دیپلمات های غربی به این امید پای میز مذاکره با ایران می نشینند که بتوانند چارچوب تازه ای را برای اورانیوم 20 درصد غنی شده ایران بیابند. به گفته آنها آن چه اکنون برایشان اولویت دارد این است که در این زمینه به نتیجه برسند. یک دیپلمات غربی که نخواست نامش فاش شود در این باره مدعی شده است که غرب باید قبل از آن که ایران بمب خبری خود را منفجر کند و بگوید که به جمع کشورهای تولید کننده سلاح هسته ای پیوسته است برای این موضوع چارچوبی بیابد.   

وی در گفت وگو با روزنامه لبنانی السفیر می گوید که کشورهای مذاکره کننده قصد دارند در نشست تهران پیشنهاد جدیدی را به ایران ارائه دهند و طی سه روز حضورشان در قزاقستان این پیشنهادها را با ایرانی ها به مذاکره بنشینند.

این دیپلمات از ارائه هر گونه جزئیات بیشتر در این باره خودداری کرد اما می گوید که این نشست بسیار به نشست بغداد نزدیک خواهد بود و همچنان به سود شش کشور مذاکره کننده با ایران است.

ناظران بر این اعتقادند که نشست می گذشته در بغداد بهترین نوع مذاکرات ایران با 1+5 بود به رغم این که به پایان منطقی مورد انتظار نرسید و تصمیم بر آن شد که مذاکرات جدیدی را انجام دهند.  

یک دیپلمات غربی دیگر که او نیز نخواست نامش فاش شود، در این باره می گوید: «در بغداد طرف ایرانی خواستار لغو بی قید و شرط تحریم ها از ایران شد که این برای ما قابل قبول نبود اما این بار احتمال دارد که ایران با پیشنهادهای ما موافقت کند.»

وی در ادامه می افزاید: «استراتژی ما در مذاکره با ایرانی ها تلاش برای قانع ساختن آنها به این است که متوسل به تهدید نشوند و به تدریج برای رسیدن به یک هدف فوری حرکت کنند، هدف توقف غنی سازی 20 درصدی توسط ایران است.»

در نشست بغداد تلاش بر این بود که ایران را قانع کنند که بپذیرد ذخایر اورانیوم 20 درصد غنی شده خود را به کشوری دیگر منتقل کند یا این که فورا آنها را از توده های گازی به میله های سوخت برای مصرف در نیروگاه هسته ای تحقیقاتی تهران تبدیل کند. در آن نشست مذاکرات تا آن جا پیشرفت که ایران اصرار کرد که چون به غرب اعتماد ندارد انتقال اورانیوم به صورت تدریجی در قبال دریافت میله های سوخت انجام شود در حالی که شش کشور طرف مذاکره اصرار داشتند که این اورانیوم ها در یک محموله منتقل شود و سوخت مورد نیاز ایران یک سال بعد به تهران تحویل داده شود، مساله ای که باعث به بن بست رسیدن مذاکرات و توقف آن شد.

یک دیپلمات غربی دیگر به روزنانه السفیر می گوید: «مقدمات نشست قزاقستان نشان نمی دهد که ایرانی ها آمادگی دارند با روحیه ای که در نشست بغداد داشتند، این جا هم حاضر شوند و موعد جدید نقطه عطفی در مسیر مذاکرات هسته ای با تهران خواهد بود.»

این دیپلمات درباره بازدید بازرسان آژانس از تهران و گزارش آژانش بین المللی انرژی اتمی نیز می گوید: «به رغم این که از ابتدای سال جاری میلادی تا کنون بازرسان آژانس سه بار به تهران سفر کرده اند اما نتوانسته اند چیزی از ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران را کشف کنند، کما این که موعد جدید سفر بازرسان آژانس به تهران نیز تا کنون مشخص نشده است.»

در این میان آن چه غربی های آماده برای سفر به قزاقستان را نگران کرده و احتمال می رود که مذاکرات قزاقستان را به شکست بکشاند، اعلام ایرانی ها به نصب نسل دوم سانتریفیوژهای ایرانی در تاسیسات هسته ای نطنز است. تا کنون 182 سانتریفیوژ از نوع "ای ار 2" در این تاسیسات مورد استفاده قرار گرفته است. ایرانی ها قبل از آن آژانس را در جریان این سانتریفیوژها قرار داده بودند و اهمیتی هم نمی دادند که این خبر تاثیری بر نتایج مذاکرات بگذارد.

ایران در حال حاضر به رغم فشارهای بین المللی و تحریم های اقتصادی 12 هزار دستگاه سانتریفیوژ برای غنی سازی اورانیوم در اختیار دارد که 8500 عدد از آنها بیست و چهار ساعته در حال فعالیت هستند.

کارشناسان غربی معتقدند که راه اندازی نسل جدیدی از سانتریفیوژها توسط ایران می تواند آنها را در پیشرفت برنامه هسته ای شان بسیار پیش بیندازد.

یک کارشناس فرانسوی که بر روی پرونده هسته ای ایران کار می کند، در این باره می گوید: «ایران در حال حاضر 167 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی شده در اختیار دارد که در سپتامبر گذشته پس از افزایش تهدیدها علیه ایران تولید بیشتر این نوع از اورانیوم را متوقف کرد. اما یک ماه پس از آن در ماه نوامبر تولید این نوع از اورانیوم را از سر گرفت. در حال حاضر ایرانی ها سالانه 14 کیلوگرم اورانیوم تولید می کنند.»

به رغم این که برخی منابع خبری صحبت از تلاش امریکایی ها برای دیدار خصوصی با طرف ایرانی می زنند، دیپلمات های غربی هر گونه دیداری در این زمینه در آلماتی را رد می کنند و می گویند که ایرانی ها تا کنون تمایلی برای دیدار با نمایندگان امریکایی از خود نشان نداده اند.

یک دیپلمات فرانسوی در این باره می گوید: «ایرانی ها دائما پیشنهاد امریکایی ها برای دیدار دو جانبه با آنها در حاشیه نشست 1+5 را رد کرده اند. حتی به رغم این که جو بایدن، معاون رئیس جمهوری امریکا در نشست مونیخ اعلام آمادگی کرد که واشنگتن قصد مذاکره مستقیم با ایران را دارد، اما خود وی به فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه گفت که هیچ برنامه آماده ای برای مذاکره با ایرانی ها در اختیار ندارد.»

درباره این که یک پرونده شامل و کامل به ایران پیشنهاد شود نیز غربی ها می گویند که ایران انتظار دارد همه چیز را در مذاکرات پیش بکشد تا بدین ترتیب کشورهای غربی قدرت ایران را به رسمیت بشناسند. تهران می خواهد پرونده های سوریه، بحرین، برنامه هسته ای و تحریم های تحمیلی از سوی غرب همگی در قالب یک پرونده مورد بررسی قرار بگیرد.  

تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: یکشنبه 6 اسفند 1391 / باز انتشار: چهارشنبه 9 اسفند 1391