چرا پارچین مهم است (یا نیست)؟

دیپلماسی ایرانی: ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در مذاکرات اخیر که در تهران برگزار شد، نتواستند به نتیجه ای برسند. درخواست اصلی آژانس از ایران از زمستان گذشته تا کنون ، دسترسی به سایت نظامی پارچین در جنوب شرق تهران است. آژانس بر این باور است که در این سایت فعالیت هایی در ارتباط با برنامه های هسته ای تسلیحاتی انجام شده است. اما گزارشی جدید حاکی از آن است که شاید پارچین یک سایت حساس نباشد. در گزارش موسسه تحقیقات صلح بین الملل در استکهلم آمده است که ادعا هایی که در مورد انجام برخی اقدامات در این سایت مطرح می شود، به لحاظ توانایی فنی مورد تردید است. رابرت کلی، نویسنده این گزارش  است که 35 سال از عمر خود را صرف فعالیت در زمینه هسته ای در آمریکا کرده است. آنچه در زیر می خوانید، چکیده ای از این گزارش است.

آیا ایران هیچ فعالیت تردید آمیزی انجام داده است؟

آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید که ایران فعالیت های پیچیده ای را در زمینه مواد هسته ای انفجاری انجام داده است . اما آژانس می گوید این فعالیت ها نه در پارچین بلکi در 500 کیلومتری آن یعنی در مریوان انجام شده است. به هر ترتیب در فعالیت های مریوان نیز از اورانیوم استفاده نشده است.

آیا می توان یک آزمایش هسته ای انجام شده درگذشته را شناسایی کرد؟

بله، اورانیوم مورد استفاده در یک انفجار می سوزد و پودر اکسید بر جای می گذارد که خاصیت رادیو اکتیوی دارد و برای سال ها (به خصوص در داخل سایتی که در آن آزمایش انجام شده)، و حتی در خارج ازآن باقی می ماند.

آیا ایران ساختمانی را در پارچین که آژانس خواستار دسترسی به آن است را پاکسازی کرده است؟

خیر. برخی گزارش ها حاکی از آن است که ایران این ساختمان را تخریب کرده ، اما این گزارش ها صحت ندارد. آژانس ادعا می کند که 5 ساختمان در این سایت پاکسازی شده اند، اما تصاویر ماهواره ای نمی تواند آن را تایید کند. ایران یک ساختمان خارجی کوچک در این سایت را پاکسازی کرده که به نظر می رسد که گاراژ باشد. احتمالا این ساختمان تخریب شده تا راه برای یک جاده جدید که در دست احداث در سایت پارچین است، باز شود. یک ساختمان کوچک دیگر نیز که  احتمالا انبار است نیز در گزارش ها تخریب شده توصیف شده بود اما در تازه ترین تصاویر ماهواره ای ، سر جای خود قرار دارد.

آیا ایران در این سایت بولدوزر ها را به کار انداخته و مشغول بر هم زدن خاک است تا امکان شناسیایی باقی مانده اورانیوم را برای بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از بین برد؟

ایران دست کم در فضایی به وسعت 25 هکتار در نزدیکی ساختمان پارچین به طور گسترده ای از بولدوزر ها استفاده می کند. این شامل خارج کردن زباله های قدیمی از قسمت شمالی پارچین است. در بخش های دیگر استفاده از بولدوزر ها برای عملیات ساخت و ساز و بهینه سازی است و این فعالیت ها ربطی به پاکسازی ندارد.

نتیجه

بن بست بر سر بازرسی از پارچین یک اهمیت نمادین پیدا کرده تا توجه ها را از تلاش های آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دریافت پاسخ پرسش ها در خصوص ماهیت برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی، منحرف کند. آژانس زمان زیادی را صرف متقاعد کردن تهران برای بازرسی از این سایت کرده است. در مقابل تهران از ارائه مجوز بازرسی از این سایت خودداری کرده و از آژانس می خواهد منابع اطلاعاتی خود را فاش کند. این مجادله بدون حصول نتیجه پیش می رود و نه تنها موثر نیست، بلکه می تواند هدف اصلی آژانس در ایران را تحت تاثیر پیامد های خود قرار دهد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10

انتشار اولیه: شنبه 7 بهمن 1391 / بازانتشار:چهارشنبه 11 بهمن 1391