اینترنت و دموکراسی: از انقلاب مصر تا توئیت های هوگو چاوز
عصرایران - سازمان های رسمی آمریکایی به حضور جوانان در خیابان های عربی در بهار عربی و اعتراض به نتایج انتخاباتیدر برخی از کشورهای عربی درگیر انقلاب ، واکنش های متفاوتی نشان داده اند ، اما همگی آنان بر این نکته تاکید دارند که شبکه هایی مانند "فیس بوک"، "گوگل" یا "توئیتر" در این میان نقش به سزایی را ایفا کردند و فعالان مطبوعاتی و رسانه ای نمی توانند ثاتیرات آنان را نادیده بگیرند.
در مقاله ای که توسط ستون نویس روزنامه وال استریت ژورنال به رشته تحریر درآمده بود، بر این نکته تاکید شده بود که تمامی این اتفاق ها بدون توئیتر امکان پذیر نبود.
"آندرو سولیوان" یکی از معروف ترین وبلاگ نویسان آمریکایی معتقد است که توئیتر یکی از اصلی ترین و مهم ترین ابزار ها برای سازماندهی مقاومت در برابر حاکمان مستبد خاورمیانه بود.
مشاور "جورج بوش" رئیس جمهوری سابق آمریکا، که پیشنهاد داده بود که توئیتر به عنوان نامزد صلح نوبل معرفی شود، بر این باور است که شبکه های اجتماعی یکی از اصلی ترین ابزار ها برای تحقق دموکراسی هستند که او تاکنون در جهان دیده است.
برای آغاز این بحث باید گفت که شبکه های اجتماعی نسبت به دیگر راه ها برقراری ارتباط بین مخالفان در جهان عرب ، هم ارزان تر و هم سریع تر است و از سوی دیگر نقش پررنگ تری را برای متحد کردن مخالفان بازی می کند.
جهان امروز اکنون به دهکده ای کوچک جهانی تبدیل شده است و هزاران کاربر آن لاین بدون واهمه و هزینه ای بسیار می توانند فارغ از هر رنگ و نژادی به منابع و اطلاعات موجود دست پیدا کنند.
همچنین پنهان ماندن هویت کاربران اینترنتی، یکی دیگر از مزیت هایی است که باعث شده بسیاری از مخالفان دولت ها حتی در روسیه و چین نیز از این ابزار بهره ببرند.
این در حالی است که تحقیقات نشان می دهد که به طور مثال در زمان آلمان شرقی، مخالفانی که به تلویزیون های غربی دسترسی داشتند کمتر تمایل داشتند که نارضایتی خود را بیان کنند.
نمود دموکراسی اینترنتی در خاورمیانه از میدان "التحریر" قاهره آغاز شد و جنبش "ششم آوریل" مصری ها نخستین حزب مجازی در این منطقه از جهان بود که در فضای اینترنت متولد شد.
این جنبش به مدد همین تکنولوژی به سرعت ماهیت اصلی خود را شناخت و فعالیت های سیاسی خود را به گونه ای آغاز کرد که حتی حکومت وقت مصر و حامیان این کشور در عرصه بین المللی هم نتوانستند اهداف و ماهیت آن را باز شناسی کنند.
در حقیقت ششم آوریل با کمک جنبش های اجتماعی که در فضاهای مجازی متولد شدند چندی نگذشت که به بخشی از زندگی مصری ها تبدیل شدند.
این نفوذ در آن زمان با واکنش های متناقض احزاب سیاسی و سنتی مصر مواجه شد. سران احزاب مصری معتقد بودند که اعتصاب هایی که ششم آوریل به راه می اندازد به کارایی آنان لطمه وارد می کند ، چرا که آنان به صورت سنتی به همان انتشار اعلامیه های نوشتاری، کتاب و روزنامه عادت کرده بودند و نمی توانستند قدرت فوق العاده وسایل ارتباطی را درک کنند.
در حال حاضر کشورهای مختلف با مسائل گوناگونی روبه رو هستند. اگر به فعالیت های گروه تروریستی القاعده در سال های اخیر نگاهی بیاندازیم به خوبی متوجه می شویم که این گروه به دلیل تولد در این دوران و از طریق اینترنت به سرعت حوزه نفوذ خود را در جهان گسترش داد. اما در عین حال در این دوران هم نمی توان روند های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور ها را نادیده گرفت چراکه این عوامل بسیار مهم تر از تحولات تکنولوژیک و رسانه ای است.
برخی از محققان معتقدند که ویژگی و تاثیرات اینترنت بر دموکراسی جدید غیرقابل پیش بینی است و نمی توان گفت که کارایی تکنولوژی بر همه جوامع یکسان است، چرا که اثراتی که اینترنت بر جوامعی مانند آمریکا می گذارد با مصر یا دیگر کشورهای درگیر بهار عربی متفاوت است.
در آمریکا هرچند جنبشی به نام "تسخیر وال استریت" از طریق همین پایگاه های مجازی شکل گرفت اما هرگز در این کشور، این حرکت جنبشی مانند ششم آوریل به راه نمی اندازد.
در حال حاضر "هوگو چاوز" رئیس جمهوری ونزوئلا، در توئیتر حضور فعالی دارد و از طریق فیس بوک هزاران هوادار را جذب خود کرده است. اما در چین به شدت محیط اینترنتی و بلاگ ها کنترل می شود.
از سوی دیگر، برخی بر این باورند شفافیتی که از این طریق در فضای مجازی صورت می گیرد، می تواند جنبه های خطرناکی را نیز داشته باشد اما اینترنت می تواند بین اثرات مثبت و منفی توازنی ایجاد کند. یک ضرب المثل قدیمی می گوید تبر هم می تواند چوپ را ببرد و هم سر افراد را؛ و این افراد هستند که تصمیم می گیرند چگونه از تبر استفاده کنند. حال هر تصمیمی صاحب تبر بگیرد، برای خود تبر فرقی نمی کند.
پس تکنولوژی مانند لبه تیز تبر عمل می کند و نمی تواند به جای شما زمینه تحقق دموکراسی و رعایت حقوق بشر را فراهم کند.
نظر شما :