زمان برای ایران در حال سپری شدن است

دیپلماسی ایرانی: آیا غرب قصد دارد به سوریه حمله کند؟ این سوالی است که این روزها ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده. با وجود عدم علاقه اولیه غرب به درگیر شدن در بحران سوریه، در روزهای گذشته نشانه هایی دیده شد که می تواند به معنای ورود جدی تر غرب برای حل بحران سوریه باشد. این راستا درخواست ترکیه از ناتو برای استقرار موشک های پاتریوت در مرزهای این کشور با در سوریه با موافقت این سازمان مواجه شد. از سوی دیگر کشورهای غربی، خصوص باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا هشدارهای جدی به بشار اسد در مورد استفاده از سلاح های شیمیایی داده اند. در مورد این اهداف دور تازه فشارهای غرب علیه حکومت سوریه و تحرکات در منطقه مصاحبه ای با داشته دکتر احمد نقیب زاده، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین المللی که در زیر تقدیم می گردد:

آقای دکتر، بحران سوریه برخلاف لیبی به طول انجامیده است و اعتراضات این کشور به دومین سال خود نزدیک می شود. با این حال نشانه هایی از تلاش غرب برای پایان دادن به این بحران دیده می شود. به نظر شما،غرب تا چه اندازه برای پایان دادن به بحران سوریه عجله دارد؟ آیا تداوم وضعیت فعلی تضادی با منافع غرب ندارد؟

به نظر من، ما نمی توانیم مسئله سوریه را در خلاء و بدون در نظر گرفتن دیگر عوامل و بحران های منطقه ای تحلیل کنیم. یکی از مهم ترین نگرانی های غرب در مورد بحران سوریه قدرت گیری تدریجی القاعده در این کشور است. این مسئله نگرانیهای جدی بوجود آورده است. همانطور که می دانید شاخه القاعده در سوریه هیچ یک از راه حل های پیشنهاد شده را تاکنون نپذیرفته است و ائتلاف جدید مخالفان و و شورایی را که قرار است در واقع به عنوان حکومت آینده سوریه در تبعید شکل گیرد، نمی پذیرد و این باعث می شود که غرب عجله بیشتری در رابطه با حل و فصل این بحران نشان دهد. مسئله دیگر زمزمه کشیدن جنگ به خارج از مرزهای سوریه است که احتمال دارد بشار اسد به عنوان آخرین گزینه خود دست به چنین کاری بزند و جنگ را به فراتر از مرزهای سوریه بکشاند و به نوعی جنگ منطقه ای به راه بیندازد.

از سوی دیگر من فکر می کنم عجله غرب در مورد بحران سوریه به التیماتوم سه ماهه ای که غرب به ایران داده است ارتباط مستقیم پیدا می کند. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا چند روز پیش چنین مسئله ای را مطرح کرد که ایران زمان زیادی برای ورود جدی به مذاکرات ندارد. به هرحال مسئله هسته ای ایران روز به روز بیشتر مورد مناقشه قرار می گیرد و غرب این مسئله را نیز مد نظر خود دارد. اگر قرار باشد غرب با ایران به طور جدی برخورد کند و مسئله ایران وارد فاز نظامی شود، ضرورت دارد که پیش از آن بحران سوریه فیصله یافته باشد.

آیا استقرار موشک های پاتریوت در مرزهای سوریه و ترکیه و همچنین هشدارهای آمریکا به اسد در مورد استفاده از سلاح های شیمیایی را تنها هشدار و تهدیدهایی می دانید و یا این اقدامات زمینه سازی جنگ آینده با سوریه است؟

همانطور که گفتم استفاده سوریه از سلاحهای شیمیایی برای منطقه ای کردن جنگ، خطری است که موجب نگرانی غرب شده است. چنانچه چنین سلاحی علیه مخالفان مستقر در ترکیهبه کار گرفته شود خود به خود پای ترکیه هم به جنگ کشیده می شود و درگیری ترکیه به معنای درگیر شدن ناتو خواهد بود. تمام نشانه ها حکایت از آماده شدن غرب برای حمله نظامی به مواضع بشار اسد دارد. تاخیر در این امر باعث طولانی شدن بحران و قوت گرفتن القاعده و خارج شدن بحران از کنترل می شود. بنابراین زمان زیادی برای غرب باقی نمانده است.

در روزهای گذشته مذاکراتی بین  روسیه و ترکیه برقرار بوده است. تا چه  اندازه تصور می کنید که روسیه بتواند با  گرفتن امتیازاتی اقتصادی از مقابله جدی در مورد سوریه دست بردارد. آیا درصورت اراده غرب برای جنگ با سوریه، روسیه واکنشی جدی نشان خواهد داد یا همانند عراق رفتار  خواهد کرد؟

بر اساس نشانه هایی که دیده می شود می توان برداشت کرد که روسیه کم کم دارد متقاعد می شود که رفتن بشار اسد حتمی است و چنانچه به موقع باغرب در این مورد به توافق نرسد احتمال دارد تمام امتیازات خود در سوریه را از دست بدهد. از این نظر است که مذاکراتی که این روزها ترکیه یا دیگر کشورها با روسیه انجام می دهند باید مهم و جدی ارزیابی شود.

موضع ایران در صورت وقوع جنگ را چگونه ارزیابی می کنید؟ با توجه به هم پیمانی ایران با بشار اسد آیا حمایت ایران از بشار اسد در صورت وقوع جنگ جدی خواهد بود؟

متاسفانه با توجه به سیاست ایران در طی بحران سوریه اکنون ایران برگهای زیادی در اختیار ندارد. به نظر می رسد تمام امکانات و توانمندی ایران تا زمان حضور بشار اسد در قدرت در سوریه است. با توجه به وضعیت کنونی باید گفت با کنار رفتن بشار اسد از حکومت در سوریه، تمام قدرت ایران را با خود می برد. به نظر هم نمی رسد که هیچ یک از گروههای اپوزیسیون حاضر به همکاری با ایران باشند. در نتیجه اگر غرب بتواند رفتن اسد را سرعت ببخشد، دیگر کاری از ایران ساخته نیست. به نظر من به صلاح ایران هم نیست که روی اسب بازنده شرط بندی کند. زمان برای ایران در حال سپری شدن است و باید هرچه زودتر به توافقی با آمریکا دست پیدا کند و گرنه غرب، برای مقابله با ایران هم به دنبال تکرار سناریوهایی خواهد بود که در عراق و سوریه دنبال کرد.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 16

انتشار اولیه: شنبه 18 آذر 1391 / بازانتشار: سه شنبه 22 آذر 1391