در دوحه برگزار می‌شود
گفت‌وگوی روشنفکران درباره روابط ایران و اعراب
ديپلماسي ايراني: ساليان طولاني است كه روابط ايران با كشورهاي عربي همواره مورد بحث همه جريان‌هاي سياسي، دولت‌ها و متفكران بوده است. از زماني كه نگاه پان‌عربيسم و ناصريسم بر انديشه جاري در جهان عرب مستولي شده، تعامل و نوع برخورد با ايران نيز در محور ديدگاه‌هاي حاكمان عرب قرار داشته است. روابط ايران و اعراب را مي‌توان به قبل از انقلاب اسلامي و دوران سلطنت پهلوي و بعد از انقلاب اسلامي تقسيم بندي كرد. پس از انقلاب اسلامي روابط تهران با اعراب به دليل وجود روحيه انقلابي در ايران تغييري شگرف داشت. اعراب به دليل ترس از موج انقلابي ايران به شدت از سرايت انديشه انقلابي آن به خاك خود نگران بوده‌اند و اين نگراني به رغم گذشت بيش از سي سال همچنان در ديدگاه رهبران عربي موج مي‌زند.
با اين حال روابط ايران با اعراب پس از سقوط رژيم صدام حسين در عراق و به روي كار آمدن حكومتي دموكراتيك كه نگاه شيعي در آن به روشني مستولي است، باز هم وارد فاز جديدي شده است. اعراب بلاد رافدين را كه در زمان صدام حسين آن را فخر جهان عرب و دنياي پان‌عربيسم مي‌دانستند، از دست رفته مي‌بينند و آن را بيش از هر زماني نزديك به ايران تصور مي‌كنند. ايراني كه زودتر از كشورهاي عربي پس از سقوط صدام حسين اقدام به بازگشايي سفارت‌خانه خود در بغداد كرد و زودتر از هر كشوري كنسولگري‌هاي خود را در شهرهاي مختلف عراق افتتاح كرد. اعراب از اين نفوذ ايران در عراق به شدت ناخرسندند و در كنار سوريه و لبنان، عراق را دروازه‌اي جديد براي نفوذ ايران در جهان عرب مي‌دانند. عراقي كه از يك سو با اردن هاشمي همسايه است و از سوي ديگر با كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس به خصوص عربستان مرز زميني دارد و اين باعث مي‌شود كه ايران علاوه بر هم مرز بودن در درياها از راه خشكي نيز به سرزمين‌هاي عربي نزديك شود.
با آغاز بهار عربي و سرنگوني حكومت‌هاي مستبدي كه عموما با ايران رابطه چندان خوبي نداشتند و به روي كار آمدن جريان‌هاي اسلامي‌اي كه در زمان مبارزه با ديكتاتوري از جريان‌هاي نزديك و مورد حمايت ايران محسوب مي‌شدند و علاوه بر آن ناميدن اين تحركات به بيداري اسلامي به جاي بهار عربي از سوي مقامات ايراني و ترويج اين فكر كه اين انقلاب‌ها برخواسته از انقلاب اسلامي ايران در سال 1979 (1357) است، اعراب عصباني از ايران را بيش از هر زماني خشمگين كرد. به خصوص كشورهاي عربي سلطنتي جنوب ايران در شبه جزيره عربستان كه عموما به شدت مستبد هستند و راه يافتن بهار عربي به خاك خود را تهديدي بالقوه مي‌دانند و هم‌زمان بيدار ساختن شيعيان كه در اين كشورها به شدت تحت فشار و سركوب قرار دارند را تهديدي ديني و قومي براي خود قلمداد مي‌كنند، از اين تحركات سياسي ايران به شدت خشمگين هستند. اتهام‌هاي بي‌اساسي كه برخي از پايتخت‌هاي عربي عضو شوراي همكاري خليج فارس به ايران در اعتراض‌هاي مردمي و به حق مردم بحرين و كويت مي‌زنند، نشان از همين نوع خشم دارد.
در اين ميان و در حالي كه روابط ايران و اعراب در فضايي شبيه جنگ سرد به سر مي‌برد، سازمان "روابط عربي و بين‌المللي" در دوحه، پايتخت قطر در روزهاي يكشنبه و دوشنبه، دوم و سوم دسامبر، نشستي را با عنوان "روابط عربي ايراني در منطقه خليج فارس" با مشاركت تعدادي از استادان دانشگاه، كارشناسان عربي و ايراني در هتل دبليو در دوحه برگزار مي‌كند كه از جمله حاضران در اين نشست مي‌توان به سعيد حارب، پيروز مجتهدزاده، سيد حسين موسويان، محجوب الزويري، عبدالخالق عبدالله و لورنس لور اشاره كرد. قرار است در اين نشست درباره تازه‌ترين تحولات پيش آمده در روابط ايران و اعراب و آينده اين روابط و تاثيرات مستقيمي كه اين حوادث در روابط دو طرف مي‌گذارند، بحث و تبادل نظر شود.
به گزارش وب سايت شبكه خبري الجزيره، دكتر محمد الاحمري، مدير سازمان روابط عربي و بين المللي در اين باره گفت: «برگزاري اين نشست و گفت‌وگويي كه قرار است در آن انجام شود از ضروريات منطقه در دو سطح روشنفكران و سياستمداران محسوب مي‌شود. ملت‌ها نقشي بزرگ در شكل‌گيري ذهنيت‌ها و تفكر انسان‌ها در آينده مي‌گذارند. ما ضرورت ندارد كه روابط ملت‌ها را تنها از طريق سياست‌هاي اضطراري‌اي كه كشورها به طور موقتي اتخاذ مي‌كنند، بررسي كنيم بلكه بايد از طريق روشنفكران و اهالي فكر كه آنها نيز حرف‌هاي بسياري در اين زمينه دارند نيز مورد بررسي قرار دهيم.»
وي همچنين گفت: «ترتيب استراتژي‌اي كه ما در نظر گرفته‌ايم فقط مطابق با واقعيت‌هاي موجود نيست بلكه به اختلاف‌ها، فرهنگ‌ها، ظرفيت‌ها و آن‌چه مشاهده مي‌شود نيز ربط دارد. ما در اين نشست‌ها درباره سياست، تاريخ، احزاب موثر، مشكلات، مصالح و فرصت‌هايي كه باعث ايجاد بحران در روابط دو طرف مي‌شوند و همچنين فرصت‌هايي كه باعث مي‌شوند دو طرف از آنها بهره‌برداري كرده و خود را از اين تنش‌ها دور نگه دارند، بحث و تبادل نظر مي‌كنيم.»
الاحمري درباره موضوعات مهمي كه قرار است در اين نشست مورد بررسي قرار بگيرد نيز گفت: «بحث جزاير و اختلاف‌هاي موجود ميان ايران و امارات در اين رابطه، موضوع الحوثي‌ها در يمن و سرنوشت آنها و ديگر قضاياي مهم منطقه محور بحث‌ها خواهند بود.»
تهيه كننده: تحريريه ديپلماسي ايراني
نظر شما :