آیا اسپانیا به سوی تجزیه می رود؟

دیپلماسی ایرانی : همان طور که در اخبار آمده است طي نتایج انتخابات پارلمانی منطقه خودمختار کاتالونیا مشخص شد كه احزاب جدايي طلب در اين منطقه حائز بيشتري آراء شده اند و اكثريت كرسي ها را به خود اختصاص دادند. حزب اتحاد و همگرايي کاتالونیا به رهبری آقاي آرتور ماس، رئيس مجلس كاتالونيا، توانست با كسب پنجاه كرسي جایگاه نخست خود را در پارلمان حفظ کند. این در حالی است که در انتخابات پيشين، حزب آرتور ماس تنها سي كرسي پارلمان را در اختيار داشت. بنابرادعای وی اين انتخابات که با انحلال پارلمان، پیش از موعد برگزار شد كسب اين تعداد كرسي حائز اهميت است. همان طور كه مي دانيد كاتالونیا یک ایالت خودمختار در نظام سياسي و اداري فدرال اسپانيا محسوب می شود که در شمال شرق اين كشور واقع شده است. این منطقه خود مختار مبادی ورودی اسپانيا در کرانه های درياي مديترانه را تحت كنترل دارد و درآمد اين منطقه نزدیک به 7.5 میلیون برآورد شده است. بايد توجه داشت كه بر اساس قانون اساسی اسپانيا، ايالت هاي باسک، کاتالونیا، مورسيا، والنسيا و کاستیا لئون به علت سوابق تاريخي و خودمختاری های تاریخی، خودمختار دانسته شده اند. دوازده ايالت ديگر هم به دلیل کسب خودمختاری از طریق قانون اساسی به خودمختاری های قانونی مشغولند. هر يك از اين ايالت ها داراي مسائلی هستند که پس از سی و چهار سال که از سیستم ايالات خودمختار در اسپانیا می گذرد، كماكان با كمبود هاي مهمي كه ناشی از ناتواني الحاق ملی گراها به سيستم و نظام كشوري اسپانيا می باشد روبرو است. ضمن یادآوری اين نكته که بر اساس تقسیم ایالت خود مختار برخي اختيارات به دولت های آن ایالات داده شده و برخي از توانایی های کماکان در اختيار دولت مرکزی قرار دارد.

دولت هاي ايالت هاي خودمختار باسک و کاتالونیا سعي دارند مابقي اين اختيار را به ویژه جمع آوری مالیت ها  به دست آورند . اما دولت مرکزی بدون در نظر گرفتن وابستگی حزبی در دوره هاي مختلف، با اين امر مخالفت تام داشته است. اهم اختيارات تحت پوشش خودمختاری های ایالات اسپانیا در بخش های امور كاری، امور اجتماعی، توریسم، کشاورزی، بهداشت، شيلات، آموزش و فرهنگ، توسعه روستاها و محیط زیست قرار گرفته و انتقال برخی اختیارات که به آن ها اشاره شد مانند امور زندان ها، بنادر، فرودگاه ها،  تامین اجتماعی، روابط با اتحادیه اروپا به اين ایالات خودمختار مشكل و مسئله انگیز می باشد. با اين وصف، دولت اسپانیا مذاکراتی با ایالات خودمختار نسبت به شركت نماينده هاي آن ايالات در نهادهای اروپايي منجمله، شورای وزرای اروپا داشته است. بحث های مزبور از طريق گروه های کاری عمران و امور مربوط به ايالات اروپا به انجام رسیده است و چهارایالت از مجموع هفده ايالت خود مختار اسپانيا شامل کاتالوینا، اكسترمادور، مادرید و لاريوخا از نمایندگانی در آن گروه کاری برخوردار بودند و مي توانستند در برخي جلسات مربوط به اتحاديه اروپا من جمله شورای وزیران اتحادیه اروپا شرکت کنند.

در مورد اختیاراتي كه اين ايالات به دست آورده اند، باید یادآوری کنم که تمامی ایالات خودمختار از اختیارات یکسان برخوردار نبوده اند. بلكه بر اساس توانايي يا تمايلات تاريخي آن ناحیه، برخی از اختیارات را با بسط مشکل پرهزینه بودن، مانند مسئولیت بهداشت يا نگهداری جاده ها به آنها انتقال داده شده است. به عنوان مثال ايالت آندولوسیا از اختيارات آموزش، بهداشت، رسانه های گروهي و پلیس برخوردار بود در حالی که ایالت خودمختار مادرید از اختيارات شهرسازي، مسکن، راه آهن، جاده ها، تاسیسات ورزشی، کانال کشی آب ها، ترابری، ترویج توریسم و نگه داری و حفظ و مراقبت از ابنیه برخوردار است. از سوي ديگر مسئولین ایالات خودمختار به یکباره متوجه شده اند که تمامي مراتب بر اساس دارایی و اقتصادی می چرخد و درک نموده اند که با انتقال اختیاراتی که به آنها داده اند، سرشان کلاه رفته است و بايد بيش از اين ها براي اختيارات مذكور بودجه در نظر بگيرند.

نباید از نظر دور داشت دولت مركزي اسپانيا بر اساس حساب هایی كه در ابتداي كار انجام شده بود، برای آن اختیارات وظيفه پرداخت بودجه را به عهده ايالت ها گذاشت. شايد به همين دليل ايالت هاي خودمختار شاهد انباشته شدن بدهکاری های مالیاتی و اوراق قرضه پرداخت نشده هستند. آن ها با کسری بودجه و مشکلات عدیده هزینه ها مواجه هستند. در واقع مسئله اصلی این است که سیاست کشوری اسپانیا نمی تواند تمایلات خودمختاری بیشتر و نوعی استقلال باسک و کاتالونيا را بپذیرد و به قول یکی از سیاستمداران مهم عضو شوراي كشوري اسپانیا، این دو ایالت يعني باسک و کاتالون، لقمه ای را براي دولت مركزي برداشته اند که در دهان مردم اسپانیا جای نمی گیرد و نمي توانند آن را بپذيرند. مسئولین وزارت دفاع اسپانیا همواره با تاکید بر ماده هشت اسپانیا اعلام داشته اند كه نیروهای مسلح از زمینی هوایی و دریایی تشکیل شده و وظيفه تضمين حاكميت، استقرار و دفاع از تمامیت ارضی و اجرای قانون اساسی را عهده دار می باشد.

در خاتمه نباید فراموش کرد که دولت ایالت خودمختار کاتالونیا تمایلات دیگری را دنبال می کند. با وصف اين كه تمايلي به استقلالي مشابه ايالت باسك ندارد، رهبر جمهوري خواهان كاتالونيا تاکید کرده بود که ما استقلال طلب هستیم و مي خواهيم استقلالي همانند پرتغال يا دانمارک داشته باشيم. آينده ما در اسپانيا متفاوت با وضعيت کنون نمی باشد. ما می خواهیم در کاتالونیایی باشیم که به اروپا وابسته است. عمده شهروندان كاتالونيا، بر اين باورند با پرداخلت های مالیاتی خود، به نوعي تحميل در نگهداری نواحی فقیر اسپانیا دچار شده اند. نباید از نظر دور داشت که راه جاده های کاتالونیا كه زماني حسادت مناطق ديگر را بر مي انگيخت اكنون به جاده های قدیمی و دشوار تبدیل شده است و تنها راهكار بهبود اين نوع مسائل بالا بردن دريافت عوارض است.

بنابراين به نظر نمي رسد اسپانیايي ها چه در زمان در قدرت بودن سوسیاليست ها و چه در زمان قدرت گيري حزب مردمی زیر بار این جدایی طلبی بروند.  بر اساس قانون اساسی و مسائل ذکر شده اسپانيا و ايالات خودمختار با چالش هایی مواجه هستند كه به آن ها اجازه چنين اقداماتي را نمي دهد. هميشه چالش های عمده حاکم بر اسپانیا در چندين دوره، مسائل مربوط به جدایی طلبی در نواحی مذکور بوده است. اکنون بحران اقتصادی شامل افزايش بيكاري و تورم  از عمده مسائل این کشور به شمار می رود. بنابراين باید برای بررسی نتایج این انتخابات، به قانون اساسي اسپانيا توجه كرد. دولت های اسپانیا حتی آقای زاپاته رو كه تمايل داشت با دولت باسک مذاکره کند با مخالفت حزب مردم مواجه می شد، نمي توانستند مسائل مربوط به جدايي طلبي را جدي تلقي كنند. حال باید منتظر عکس العمل مردم اسپانیا بود که با توجه به مباحث ذكر شده  بعید است دولت مرکزی این استقلال را بپذیرد. /12