پیشرفت هسته ای ایران برای مدیریت بحران

 دیپلماسی ایرانی: افزایش ذخیره اورانیوم غنی شده در ایران نگران کننده است اما دیپلمات ها و کارشناسان می گویند این افزایش ذخیره می تواند به جای تلاش برای تولید موادی که در ساخت سلاح کارایی دارند، تنها هدف تولید سوخت برای راکتور ها را دنبال کند.

این مساله که ایرانی در چه زمانی و با چه سرعتی می تواند بمب هسته ای تولید کند، البته در صورتی که برای آن تصمیم گیری کرده باشد، به دقت زیر نظر غرب قرار دارد، چرا که این روند در تصمیم گیری اسرائیل برای اقدام نظامی پیشگیرانه علیه تاسیسات هسته ای ایران مستقیما تاثیرگذار است.

اقدام اوایل سال جاری ایران برای تبدل بخش قابل توجهی از ذخایر اورانیوم غنی شده به صفحه های سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران، ، به تعدیل گمانه زنی ها در خصوص اینکه ایران در جهت هسته ای شدن گام بر می دارد، کمک کرد. اما در صورتی که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران دوباره به اندازه ای برسد که برای ساخت یک سلاح هسته ای کافی است، تنش ها به سرعت افزایش خواهند یافت. افزایش ذخیره اورانیوم ایران می تواند از طریق وارد چرخه تولید شدن سانتریفوژهای جدید یا خودداری از تبدیل اورانیوم غنی شده به سوخت، ایجاد شود.

یک منبع دیپلماتیک در این زمینه اظهار داشت: پرسش اینجاست که آنها چه زمانی به نقطه حساس می رسند و چه زمانی ما به منطقه خطر وارد می شویم. آیا ایرانیان به طور داوطلبانه از رسیدن به نقطه حساس خودداری خواهند کرد؟

گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی حاکی از آن است که ایران در اواخر ماه سپتامبر به طور ناگهانی تولید سوخت از اورانیوم غنی شده 20 درصدی را متوقف کرده است. این توقف به این معنی است که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در ماه نوامبر در مقایسه با آگوست، حدود 50 درصد افزایش داشته و به 135 کیلوگرم رسیده است.

یک مقام فعال در سرویس های اطلاعاتی که در مورد برنامه های هسته ای ایران تردید هایی را مطرح می کند، بر این باور است که وضعیت فعالیت های هسته ای ایران بسیار پیچیده است. به گفته وی این توقف تولید سوخت می تواند در نتیجه یک مشکل فنی باشد یا اینکه ایرانیان می خواهند با این اقدام نحوه واکنش غرب را در بوته آزمون قرار دهند.

به این ترتیب ایران یک گام به تولید 250 کیلوگرم اورانیوم غنی شده با خلوص بالا که می تواند در صورت غنی سازی بیشتر برای ساخت یک بمب کافی باشد، نزدیک تر شده است. این همان خط قرمزی است که اسرائیل از آن دم می زند و آن را برای بهار یا تابستان سال 2013 ترسیم کرده است. امانوئل اتولنگی، عضو موسسه ای که در خصوص تحریم ها علیه ایران به دولت اوباما مشاوره می دهد، بر این باور است که تا اواخر بهار آینده در صورتی که سرعت کنونی در برنامه های هسته ای ایران حفظ شود، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران فراتر از یک بمب هسته ای خواهد بود. اما برخی دیپلمات های غربی می گویند ایران با توجه به برخی دلایل در روند تولید سوخت اجازه داده است که ذخایر اورانیوم غنی شده افزایش پیدا کند. یک دیپلمات می گوید، به گمان من این یک مساله فنی است. چرا که تولید سوخت راکتور شامل بخش های متعدیی است. نخست اورانیوم عنی شده باید به پودر تبدیل شود و سپس صفحه های سوخت از آن تهیه شود. به همین دلیل می تواند توقف وارد کردن گار به روند تولید سوخت را توجیه کرد.  

مارک فیزپاتریک، کارشناس تسلیحاتی در موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک می گوید، به نظر می رسد که این روند  چیزی فراتر از مشکلات فنی باشد. این رویکرد تهران نگران کننده است چرا که ذخایر اورانیوم غنی شده را به میزانی مناسب برای ساخت سلاح هسته ای افزایش می دهد. وی می افزاید، البته این مساله به اندازه ای جدی نیست که در این مرحله یم تصمیم استراتژیک در مورد ایران اتخاذ شود.

منطقه خطر

اولی هاینونن، بازرس سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی اما نظر دیگری دارد. به نظر وی تولید سوخت هسته ای ایران غیر معمول نیست. هاینونن که  هم اکنون استاد دانشگاه هاروارد است می گوید، این یک روند تولید صنعتی نیست. از سوی دیگر انتقال تمام مواد به اصفهان برای تبدل به صفحه های سوخت بیش از یک سال به طول می انجامد. همچنین ایرانیان قبل از انجام این کار می خواهند فعالیت صفحه های سوخت را مشاهده کنند.

این در حالی است که دیپلمات های غربی می گویند روند افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با افزایش پتانسیل غنی سازی در تاسیسات زیرزمینی فوردو همزمان بوده است. به گفته آنها این روند می تواند تلاش های طولانی به منظور حل مساله هسته ای ایران را پیچیده تر کند. آنها می گویند تبدیل اورانیوم غنی شده به سوخت می تواند برخی نگرانی ها را تعدیل کند اما در حل ماجرا تاثیری ندارد.

اکنون دیپلمات های غربی به انتظار نشسته اند تا مشاهده کنند ایرانی چه زمانی سانتریفوژهای نصب شده در تاسیسات غنی سازی فوردو را وارد مرحله تولید می کند. فیزپاتریک می گوید، به نظر می رسد که ایران از پیشرفت های خود نه برای کاهش تنش بلکه برای مدیریت بحران استفاده می کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10