ابهام در مربع نظامی خارطوم،تهران،تل آویو و غزه

دیپلماسی ایرانی : جنگ در غزه هر روز شکل جدید تری را به خود می گیرد. یک روز اسرائیلی ها با حملات بی سابقه خود، ساکنان غزه را غافلگیر می کنند و روز دیگر موشک های دوربرد حماس برای نخستین بار به خاک تل آویو و بیت المقدس رسیده و سرویس های امنیتی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی را شوکه می کند. در این میان نشریه فارن پالیسی هشت پرسشی را مطرح می کند که به گمان نویسنده آن یافتن پاسخی برای آنها می تواند به حل بحران جدید در مناقشه اسرائیل و فلسطین کمک کند:
1. آیا اسرائیل شکست اطلاعاتی را تجربه کرد؟ اسرائیلی ها از وجود موشک های ساخت ایران موسوم به فجر 5  در غزه و توسل حماس به آنها برای نشانه رفتن خاک تل آویو شوکه شدند. البته که اسرائیل نمی تواند مراقب تمامی تجهیزاتی باشد که به غزه محصور قاچاق می شود اما حضور این تسلیحات نظامی پیشرفته که به قول یکی از فرماندهان اسرائیلی می تواند تغییر دهنده الگوی بازی باشد در مناقشه جدید نظامی میان تل آویو و حماس زنگ خطری جدی به حساب می آید.
2. آیا ترکیه ، قطر و مصر هیچ گاه نفوذی بر حماس داشته اند؟ در ماه های اخیر، ترکیه، قطر و مصر که همگی با اخوان المسلمین گره اتحادی جدی دارند به حماس نزدیک و نزدیک تر از پیش شده اند که بهترین مصداق بر این ادعا سفر امیر قطر به غزه به عنوان نخستین رهبر عربی پس از آغاز حصر این منطقه در ماه گذشته میلادی بود. این سه دولت به شکل انفرادی و بعضا دست در دست هم استراتژی بازگرداندن حماس به چرخه سیاسی معادلات منطقه را سوژه کاری خود قرار دادند. واشنگتن هم در این میان در برابر استراتژی این سه کشور در قبال حماس سکوت اختیار کرد. در آن زمان تحلیل همگان حاکی از این بود که حماس به دلیل موضع گیری هایش علیه دولت بشار اسد رئیس جمهور سوریه در حال دورشدن از ایران است و در نتیجه در آغوش کشیدن آن از سوی قطری ها و ترک ها باید به فال نیک هم گرفته شود. اما تنش جدید میان حماس و اسرائیل و البته مشاهده موشک های ایرانی در این نبرد این سوال را به ذهن متبادر می کند که آیا واقعا ترکیه، قطر و مصر بر حماس نفوذ سیاسی داشتند؟
3. آیا ایران هیچ گاه با حماس خداحافظی کرده بود؟ به زبان دیگر با حوادث چند روز اخیر در غزه باید اعتراف کنیم که ادعاهای مطرح شده در خصوص برهم ریختن محور مقاومت ایران – سوریه و حماس در چندماه اخیر چندان درست نبوده و یا در بهترین حالت در خصوص آن اغراق شده است. رابطه نظامی میان ایران و حماس به دهه نود بازمی گردد و بار دیگر ارجاع شما به داستان وجود موشک های فجر 5 در غزه باید یادآور این نکته باشد که ایران و حماس هیچ گاه دست از دست هم خارج نکردند.
4. آیا اسرائیل انبار فجر 5 در سودان را هدف قرار داده بود؟ ماه گذشته میلادی که اسرائیل کارخانه ای اسلحه سازی در خارطوم سودان را هدف قرار داد. بسیاری ادعا می کردند که ایران در این کارخانه فعالیت داشته است. اکنون اصلی ترین سوال این است که آیا اسرائیلی ها موشک های فجر 5 مستقر در آن کارخانه را هدف قرار داده اند؟ شاید پس از این حمله به سودان ، اسرائیلی ها متوجه اشتباه استراتژیک خود و راه یافتن تعدادی از این موشک ها به داخل غزه شده اند. آیا آنچه امروز در غزه می بینیم مرحله دوم عملیاتی است که از سودان آغاز شده بود؟
5. آیا حماس دست بالاتر را در این ماجرا دارد؟ حماس حتی با وجود برخورداری از تسلیحاتی چون فجر 5 هم توان مقابله با انواع تسلیحات امریکایی در اختیار اسرائیل را ندارد. پس در طولانی شدن این جنگ چه هدفی می تواند برای حماس نهفته باشد. یک توضیح می تواند به نفع حماس تمام شدن ماجرا در رقابت های داخلی با فتح باشد.تشکیلات خودگردان فلسطین خود را برای حضور در سازمان ملل به عنوان نماینده تام الاختیار مردم فلسطین مهیا می کند.  ماجرای غزه اما تمام مانورهای سیاسی تشکیلات خودگردان فلسطین را تحت الشعاع خود قرار داده است. یک پیام تلویحی هم وجود دارد: در روزهایی که تشکیلات خودگردان خود را سرگرم داستانی سیاسی کرده این حماس است که در غزه به عنوان نماینده مردم فلسطین با رژیم صهیونیستی می جنگد.
6. واشنگتن کجاست؟ با وجود اختلاف میان باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی ، کاخ سفید پس از آغاز حملات به غزه از سوی اسرائیلی ها حمایت کامل خود را از آنچه که دفاع تل آویو از خود خواند اعلام کرد. درست است که اعضای اصلی کابینه در حال حاضر در آسیا هستند اما موضع گیری واشنگتن در قبال حملات اسرائیل به غزه پیامی واضح برای همگان بود. اکنون سوال اینجاست که کاخ سفید تا چه زمانی بر روی موضع خود پایدار خواهد بود؟
7. آیا این حادثه بر انتخابات داخلی اسرائیل در ژانویه تاثیرگذار است؟ منتقدان بی بی اعتقاد دارند که وی با حمله به غزه در فاصله زمانی اندک باقیمانده تا انتخابات به دنبال جلب حمایت رای دهندگان است. اما مساله اینجاست که بر اساس آخرین نظرسنجی های انجام گرفته بی بی در سکوی نخست محبوبیت به نسبت سایر رقبا ایستاده است. اما هرگونه اشتباه نظامی و استراتژیک در این جنگ می تواند موقعیت وی را به خطر بیندازد. در نهایت افکار عمومی اسرائیل کمتر از دو ماه دیگر به عملکرد امروز بی بی نمره خواهد داد.
8. آتش بسی در راه خواهد بود؟ روز جمعه سفیر اسرائیل در امریکا ادعا کرد که این رژیم تمامی موشک هایی که از غزه به سمت خود شلیک شده را در هوا منهدم کرده است. اسرائیلی ها هم 75 هزار نیروی زمینی را به خدمت فراخوانده اند و هم ادعا می کنند که خواهان آتش بس هستند. ادعای تل آویو نشین ها این است که همه چیز به حماس بستگی دارد. اما سوال اینجاست که اگر حماس و تل آویو هم با یکدیگر وارد مذاکره شوند آیا سایر گروه های فعال در غزه هم به این آتش بس تن خواهند داد؟ آیا حماس نماینده تمام آنها در پذیرش این آتش بس خواهد بود؟

انتشار اولیه: دوشنبه 29 آبان 1391 / بازانتشار:پنجشنبه 2 آذر 1391