قربانی بحران در سوریه می شوید

دیپلماسی ایرانی: آنکارا در حال ورود به بحرانی است که نمی تواند به سادگی از آن خارج شود، بر عکس عربستان سعودی و ایالات متحده که تا کنون به گونه ای رفتار کرده اند که می توانند هر وقت که لازم بدانند با کمترین هزینه از این بحران خارج شوند.

ترکیه اکنون در برابر خطر لغزیدن به بحران داخلی سوریه قرار گرفته است. خشم دو طرف به دلیل تبادل آتش خمپاره ای تشدید شده و ظرف ماه های گذشته آن حمایت اجتماعی گسترده که باعث می شد به پشتوانه آن دولت ترکیه از مخالفان سوریه حمایت کند نیز کاهش یافته است. اکنون به روشنی اوضاع به این سمت متمایل شده که همه در درون ترکیه نسبت به عواقب وخیم دخالت آنکارا در بحران سوریه هشدار می دهند.

حمایت ترکیه از جنبش دموکراتیک سوریه واقعی بود. حزب عدالت و توسعه احساس کرد که مشروعیتش ممکن است تا اندازه بسیاری زیر سوال رود اگر از این حرکت که نیازمند پشتیبانی یک کشور همسایه است، حمایت نکند. همچنین آنکارا این گونه برداشت می کرد که با حمایت از جریان های مخالف که انتظار می رفت بتوانند به سرعت قدرت را قبضه کنند، می تواند برای منافع خود حریم امنی ایجاد کند. علاوه بر آن آنکارا می خواست این پیام را به واشنگتن بدهد که به رغم این که با بسیاری از سیاست های امریکا بر سر اشغالگری اسرائیل بر سرزمین هایه عربی و برخورد خصمانه اش با برنامه هسته ای ایران مخالف است، همچنان در صف جبهه غرب قرار دارد.

در طول مدت کوتاهی که امور به سمتی می رفت که این گونه برداشت می شد که اوضاع به سمت پروژه ای از قبل طراحی شده، پیش می رود، حوادثی به سرعت اتفاق افتادند که امور را به سمت کاملا متفاوتی تمایل دادند. حرکت دموکراتیک سوریه از یک حرکت مدنی به یک شورش مسلحانه تبدیل شد که در آن مجموعه های جهادی و سلفی متعدد که توسط عربستان و قطر مسلح می شدند، مشارکت پیدا کردند. و بدین ترتیب یک جنگ خونینی با نیروهای دولتی در افتاده است که باعث مرگ ده ها هزار شهروند شده است. اکنون دیگر روشن است که ترکیه و دیگر قدرت ها، به این نتیجه رسیده اند که نظام سوریه توانایی حفظ بقای خود را دارد و مصمم است که به جای قبول انتقال مسالمت آمیز قدرت، جایگاه خود را حفظ کند.

ترک ها به خوبی درک کرده اند که این بحران تا چه اندازه به آنها آسیب زده است، به ویژه در بعد اجتماعی داخلی ترکیه که هزینه سنگینی را متحمل آنها کرده است. حمایت فعالانه ترکیه از شورشیان سنی علیه اسد، باعث افزایش تنش های مذهبی میان اکثریت سنی با اقلیت علوی در داخلی ترکیه نیز خواهد شد. همچنین مشکل کردها نیز در داخل ترکیه رفته رفته به سمتی می رود که به یک بحران تمام عیار تبدیل شود. جریان های کرد در سوریه که ارتباطات نزدیکی با حزب کارگران کردستان دارند اکنون بر بخش بزرگی از شمال سوریه مسلط هستند، به گونه ای که بخش هایی از این مناطق به پناهگاهی برای آنها تبدیل شده و شمار بسیاری از آنها از عراق به آن منطقه منتقل شده اند. در عین حال سیاست ترکیه قدیم که بر این متمرکز بود که کردستان عراق را در کنار خود علیه حزب کارگران کردستان داشته باشد، امروزه به محاق رفته است. اما حوادث اخیر سهم بزرگی در ریختن نفت بر روی آتش ملتهب بحران سوریه داشته است. رای اخیر پارلمان ترکیه که به دولت حق انجام عملیات نظامی در خارج از ترکیه را داده باعث شده است تا آنکارا بیش از هر زمانی به سمت رفتن در بحران منطقه ای بلغزد بدون این که در نظر داشته باشد که عواقب چنین کاری تا چه اندازه سنگین و غیر قابل بازگشت است.

درباره حمایت های اساسی دیگران از مخالفان سوریه، چه عربستان چه ایالات متحده، نیز باید گفت که هر کدام به سهم خود درگیر این بحران هستند. اما اگر اوضاع سوریه بیش از این دگرگون شود و وضعیت به یک آشوب سراسری برسد، ترکیه خود به تنهایی وارد مسیر سرنوشت ساز خود خواهد شد. ترکیه چون نزدیک ترین همسایه سوریه محسوب می شود از هیچ استثنائی در این زمینه برخوردار نیست. باید گفت که ترکیه باید بسیار مواظب باشد و در سیاستی که در این زمینه در پیش گرفته تجدید نظر کند، که اگر این کار را نکند، مشکل سوریه به سرعت به مشکل ترکیه تبدیل خواهد شد.

نویسنده: گرث ایوانس، وزیر امور خارجه اسبق استرالیا

منبع: السفیر