آقای داوود اغلو شما فاروق الشرع را نمی‌شناسید

دیپلماسی ایرانی: برخی از مسئولان ترک مثل آقای احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه به گونه ای رفتار می کنند گویی که از مستشرقان خارجی هستند که به مصادر ثانوی در تحلیل اوضاع در منطقه خاورمیانه اعتماد دارند. به خصوص درباره آن چه در سوریه می گذرد که بر کسی پنهان نیست که یک جنگ تمام عیار طایفه ای مسلحانه در آن جریان دارد.

آقای داوود اوغلو دیروز ما را شوکه کرد، هنگامی که شنیدیم گفته است که آقای فاروق الشرع انسان عاقل و با وجدانی است و صلاحیت آن را دارد که جانشین بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه شود تا بدین ترتیب جنگ در سوریه نیز متوقف شود.

بسیار روشن است، با توجه به این اظهارات، آقای اوغلو شناخت کمی از شرع دارد، همچنین هیچ فکری درباره اندیشه های پرزیدنت اسد ندارد و نمی داند که او چگونه بحران را مدیریت می کند و چه مجموعه ای پیرامون اوست. حتی می توان گفت که اسد شرع را مامور کرده که این مهم را انجام دهد. در این جا لازم است که به سه نکته مهم اشاره کنم:

*اول: زمانی که آقای شرع ضمانت های داخلی و خارجی قوی دریافت کند، خواهد پذیرفت که مرد مرحله انتقالی باشد، و این موافقت حاصل نخواهد شد و اعتقاد هم نداریم که حاصل شود.  

*دوم: این که پرزیدنت اسد بپذیرد که کناره گیری کند و قدرت را رها کند، تا کنون هیچ چیزی که نشان دهد که وی قصد این کار را دارد، مشاهده نشده است، و حتی از اظهارات مسئولان سوری مثل آقای ولید معلم، وزیر امور خارجه این گونه برداشت می شود که هیچ گفت وگویی در این زمینه تا زمانی که عملیات پاکسازی "گروه های تروریستی" در کشور حاصل نشده و توطئه خارجی که وی را هدف قرار داده است، له نشده باشد، انجام نخواهد شد.

*سوم: آن چه از درگیری های دو طرف جبهه جنگ برداشت می شود، این است که جنگ تمام عیاری میان نظامیان جدا شده از ارتش و همه گروه های شبه نظامی همراه با آن به همراه کتائب اسلامی تندرو از یک سو و ارتش سوریه از سوی دیگر در جریان است که تا لحظه نوشتن این یادداشت این درگیری همچنان در شهرهای حلب و ادلب بدون هر گونه دستاورد ملموسی به نفع هر کدام از طرفین به شدت ادامه دارد.

من آقای شرع را شخصا می شناسم، چندین بار با او در داخل سوریه و خارج از آن دیدار کرده ام، همین طور پسرش مضر الشرع و خانواده اش را نیز به خوبی می شناسم، او سال ها است که خلبان یکی از خطوط هوایی هواپیمایی القطریه است، وی  کفایت کامل و تخصص لازم در انجام این کار را به خوبی دارد. وی پس از آن که دید زندگی در سوریه برایش سخت است و پدرش نپذیرفت که از نفوذش استفاده کند و او را در خطوط هوایی سوریه استخدام کنند، در خطوط هوایی القطریه مشغول به کار شد.  

شرع تا مغز استخوانش پان عربیست است، از استعمار و در راس آن امریکا با همه اشکال آن متنفر است، همان طور که مواضع تندی در برابر محور کشورهای اعتدال عربی که در راس جنگ های استعماری در منطقه محسوب می شود، دارد، و از این که در کشورهای منطقه نسبت به آن تمایل وجود دارد، به خصوص در عربستان سعودی، دقیقا به همین دلیل ناخرسند است. با این توصیفات می توان صحت و سقم نگرشی که در این زمینه این روزها وجود دارد و گفته می شود که کشورهای حامی مخالفان سوریه از او حمایت می کنند را دریافت.

به همین دلیل از اخبار بسیاری که این روزها نسبت به جدایی شرع از نظام اسد می شنیدم، متعجب بودم، برای این که من او را از قبل می شناسم، و خواهش می کنم که نسبت به او اشتباه نشود، او مردی است که هیچ ارتباطی با نیروهای خارجی، عربی یا بیگانه ندارد که بخواهد عملیات جدایی او را آسان کند، مثل اتفاقی که برای سرهنگ مناف طلاس یا افراد دیگر افتاد، او ترجیح می دهد که در یکی از مناطق دمشق در خانه متواضعش زندگی خود را سپری کند و مقابل دریافت پول و قدرت کشورش را ترک نکند، بر عکس بسیاری از افرادی که به دنبال راهی هستند تا از نظام جدا شوند.   

البته آقای شرع تفاوت هایی با برخی از افراد نظام هم دارد، به خصوص در سیاست های امنیتی سرکوب گرانه. هیچ بعید نیست که در برابر کشتاری که در سوریه می شود و مثلا درعا، جایی که خودش اهل آن منطقه است، موضع بگیرد و خشمگین باشد، همان طور که بسیاری از افراد سازمان امنیت نیز همین رویکرد را دارند، اما او آدم طرفدار مناطق نیست، چگونه می تواند این گونه باشد در حالی که به وحدت عربی اعتقاد و ایمان راسخ دارد و ایمانش حتی یک میلیمتر هم متزلزل نشده است.

آقای داوود اوغلو اشتباه می کند اگر فکر می کند که با جایگزین کردن فردی سنی در راس نظام سوریه که آن را نظام طایفه علوی می داند، می تواند برای بحران سوریه راه حلی بیابد. ایده های طایفه ای ژنرال بریمر در عراق با همکاری آقای الاخضر الابراهیمی، نماینده وقت سازمان ملل پس از سقوط بغداد را به یاد بیاورید، همان ایده بود که باعث شد عراق چند پارچه شود و هویت ملی جامعه آن از بین برود و سقوط صدام حسین به سود طایفه گران تمام شود.    

مشکل در سوریه این است که کشور از نبود آزادی ها، سرکوب و ذلیل کردن شهروندان سوری و همچنین زیر پا گذاشتن کرامت و آدمیتشان توسط سازمان های امنیتی رنج می برد، همچنین فسادی که بر آن مستولی شده و دموکراسی و تکثرگرایی سیاسی ای که ناپدید شده مشکلات اصلی سوریه را تشکیل می دهند.

این درست است که مخالفان سوریه جزئی از ملت این کشور هستند که ضد نظام برخواسته اند اما بزرگ ترین فریب تاریخ منطقه را خورده اند، آنها با توسل به اسلحه و با اعتماد به ایالات متحده امریکا و هم پیمانان عربش و باور آنها مبنی بر التزامشان به سرنگونی نظام سوریه، و نه نظام اسد، که امنیت را برقرار کرده، کاری کردند که ملت سوریه به یک ملت مهاجر تبدیل شوند که در نهایت افسوس آواره کشورهای همسایه شده اند و کشورشان را ویران شده می بینند. اکنون سوریه برای بازسازی خود نیاز به بیش از 200 میلیارد دلار دارد، این جدای از ویرانی روانی و انسانی ای است که تا کنون جان ده ها هزار نفر را گرفته و باعث جدایی ارتش از حکومت و نهادهایش شده است.  

این را درک می کنیم که این کلام ما باب میل بسیاری از کسانی که در اماکن امن خود راحت نشسته اند یا بازرگانان جنگ یا برخی قدرت های منطقه ای که می خواهند به دلیل مسائل طایفه ای و اهداف منطقه ای که هم ما می دانیم و هم خودشان خیلی خوب می دانند، تا آخرین نفر از ملت سوریه را به کشتن دهند، نیست. اما با اصرار هر چه تمام تر می گوییم که ملت سوریه ملتی خوب با سابقه تاریخی عمیق و اصیل است که برای رسیدن به این توشه جان های بسیاری را فدا کرده است.

بار دیگر نسبت به تجزیه جغرافیایی سوریه، همان طور که اکنون شاهد جدایی دموگرافیک و طایفه ای آن هستیم، هشدار می دهیم، و این مساله در نظر ما خطرناک ترین چیز است. ترکیه پشت کردن به برخی از مردم سوریه که به حمایت آن دل خوش کرده اند را آغاز کرده است، امریکا نیز به گفته بسیاری از کارشناسان و مسئولان تغییر مواضع خود از ترس قدرت گرفتن جریان های تندروی اسلامی را آغاز کرده است، و به برخی از اعراب خلیج فارس نیز دستور داده است تا از ارسال اسلحه به شورشیان در حلب و دیر الزور و ادلب و ریف دمشق خودداری کنند.

انتظار می رود که جریان سوم سوری که همواره ملت سوریه را با حقایق آگاه کرده است، با شجاعت وارد عمل شده و به دور از تهمت زدن به این و آن به خیانت و اعتماد به خارج راهی برای پایان دادن به این حمام خونی که به راه افتاده است، بیابد و اجازه ندهد ملت سوریه بیش از این شرمنده شوند، آنها خوب می دانند که خارجی ها مصلحتشان را نمی خواهند و فقط به فکر ویرانی کشورشان هستند.

نویسنده: عبدالباری عطوان

منبع: سرمقاله القدس العربی / 8 اکتبر 2012