سازمان شانگهاى قوى مى شود

ايگو ايوانف دبير شوراى عالى امنيت ملى روسيهُ در گفتگو با خبرگزارى روسى ريانووستى ، درباره فعاليت هاى سازمان همکارى هاى شانگهاى پاسخ داده است.

ممکن است درباره ویژگی های کار خود صحبت کنید؟ مسائلی که توسط دبیران شوراهای امنیت کشورهای عضو در سازمان همکاری های شانگهای بررسی می شوند چه تفاوتی با مسائلی دارند که در دستور کاری سران کشورها، وزرای دفاع و سایرین قرار دارند؟ آیا شما دیدارهای فوق العاده و یا تماس تلفنی دارید؟

ما در یک راستا و در چارچوب آماده سازی و اجرای تصمیماتی کار می کنیم که از سوی کشورهای عضو در سازمان همکاری های شانگهای اتخاذ می شوند، و تفاوت تنها در توجه و تمرکز بر مسائل مختلف است. مسلم است که دبیران شوراهای امنیت بر جوانبی از مشکلات توجه دارند که مربوط به تامین منافع امنیتی و ملی هر کشور عضو در سازمان و در کل خود این سازمان هستند. پنهان نمی کنم که گاهی مسائلی پیش می آیند که نیازمند واکنش هایی فوری هستند و ما آنها را حل می کنیم و با وجود امکانات ارتباطاتی پیشرفته حاضر، کمبودی در برقراری ارتباط وجود ندارد.

 تماس های رسمی ما در چارچوب سازمان همکاری های شانگهای بین شوراهای امنیت بطور مداوم و با احترام به مواضع تمامی اعضا برقرار می شوند. برای دستیابی به چنین رایزنی هایی نیز مکانیزم های هماهنگی و رایزنی ایجاد شده اند که بطور موثر کار می کنند. 

قرار است در ماه مه سال جاری میلادی در بیشکک سومین نشست دبیران شوراهای امنیت برگزار شود که پشبینی می شود در آن حیطه گسترده ای از مسائل مورد بررسی قرار گیرند، از جمله تعمیق آتی همکاری های امنیتی کشورهای عضو در سازمان، واکنش مشترک نسبت به اوضاعی که صلح، ثبات و امنیت را در منطقه آسیا مورد تهدید قرار می دهند و همکاری در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر. ما با جدیت در حال آماده سازی دیدار آتی بوده و یقین داریم که نتایج آن به ارتقاء کارآیی تلاش های مشترک در راستای تامین امنیت کشورهای ما کمک خواهند کرد.

ارزیابی شما درباره تهدیدات و چالش های کنونی برای سازمان همکاری های شانگهای و کشورهای عضو در آن چیست؟ در این رابطه چه تغییراتی ممکن است در دو-سه سال آینده رخ دهند؟

مسلم است که هر کشوری هر از چند گاهی با تهدیدات و چالش هایی برای امنیت و منافع ملی خود مواجه می شود. اما تهدیدات و چالش هایی مشترک نیز وجود دارند که در شمار آنها می توان از تروریسم، جنایات سازمان یافته و مواد مخدر، تجارت انسان، قاچاق سلاح، بیماری های عفونی و سایر موارد نام برد. تمامی این مشکلات فراملیتی بوده و از این رو حل آنها به تنهایی، بسیار دشوار و گاهی نیز غیر ممکن است. در اینجا نیاز به تلاش های مشترک است.

در اسناد سازمان همکاری های شانگهای بعنوان وظایف اصلی، مقابله با تروریسم، افراط گرایی و جدایی خواهی قرار دارد. به نظر من باید مورد چهارم، یعنی قاچاق مواد مخدر نیز افزوده شود که تهدیدی ویژه بوده و پایه مالی برای سه مورد اول است. مهم این است که سازمان همکاری های شانگهای اجازه می دهد تا بطور مشترک نسبت به وضعیت هایی واکنش نشان داد که صلح، ثبات و امنیت در منطقه را مورد تهدید قرار می دهند. در این راستا بیشتر شدن کارآیی سازمان، سهم بسیاری در مبارزه با تهدیدات منطقه ای و جهانی برای برقراری ثبات بین المللی خواهد داشت.

من به آینده سازمان خوشبین هستم. سازمان امروز به یک ساختار سیاسی وزین و مستقل در منطقه آسیا تبدیل می شود که مکانیزم موثری برای هماهنگ سازی تلاش ها در جهت مقابله با تهدیدات امنیتی بین المللی دارد. سازمان دارای امکاناتی منحصر بفرد برای توسعه همکاری های منفعت آمیز و متقابل در زمینه های تجاری و اقتصادی، فرهنگی و انسانی نیز هست.

این نظریه که سازمان همکاری های شانگهای، اتحادی نظامی است و یا تبدیل به اتحادی نظامی و آنهم علیه ناتو خواهد شد، بطور دايم در مطبوعات جهان دیده می شوند. واقعیت چگونه است؟

من به آنانی که چنین عقیده ای دارند، توصیه می کنم که با دقت بیشتری اسناد اساسی تصویب شده در سازمان، از جمله منشور و نیز تصمیمات شورای سران کشورها و سایر ارگان های مدیریتی سازمان را مطالعه کنند. تمامی این اسناد در مطبوعات و رسانه ها منتشر شده اند و فعالیت های سازمان شفاف است. اگر به این مطالعات کمی دانش جغرافیایی نیز افزود، آن گاه چنین قضاوتی که سازمان همکاری های شانگهای تقریباً وزنه مقابل ناتو است، حتی عجیب هم بنظر می رسد.

کشورهای عضو در سازمان همکاری های شانگهای کشورهایی هستند که از لحاظ نظامی خودکفا و دارای پتانسیل لازم نظامی و صنعتی بوده و می توانند امنیت خود را تامین کنند. مسئولیت سازمان همکاری های شانگهای این است که از طریق مکانیزم های مشارکتی، تلاش ها در جهت جلوگیری از پدیدار شدن گرایش های منفی منطقه ای و جهانی را موثرتر سازد.

مسئل تبدیل شدن سازمان به اتحادی نظامی هیچ گاه مطرح نشده و از سوی هیچکس نیز مطرح نخواهد شد. مانورهای مشترک ستادهای فرماندهی سازمان همکاری های شانگهای برای تمرین عملیات ضد تروریستی هستند. مانور "ماموریت صلح-2007" نیز قرار است در ماه جولای سال جاری در استان چلابینسک فدراسیون روسیه برگزار شوند.

مسئله افغانستان از همان ابتدای تاسیس سازمان همکاری های شانگهای در چارچوب شوراهای امنیت بررسی می شد و پیش از همه یک تهدید بشمار می رفت. اما اکنون سازمان گروه ارتباط با افغانستان ایجاد کرده است. وظیفه این گروه چیست؟ شما آینده کار آن را چگونه می بینید؟

شورای امنیت فدراسیون روسیه هم ردیف با سایر شوراهای امنیت به مسئله روابط با افغانستان مشغول است. از هیچکس پوشیده نیست که اوضاع در افغانستان امروز پیچیده و بی ثبات و کمتر قابل پیشبینی است. موفقیتی در اصلاح وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشور حاصل نشده و مشکلات تروریسم، تولید مواد مخدر و حمل و نقل آنها هنوز وجود دارند و متاسفانه اوضاع رو به وخامت است.

در چنین شرایطی افغانستان نیاز به حمایت و کمک بین المللی دارد. پیدا کردن راه حلی برای مشکلات موجود از اهمیت برخوردار است. یقین دارم که سازمان همکاری های شانگهای می تواند نقشی مثبت را در این راستا ایفا کند.

ایجاد گروه ارتباطی سازمان همکاری های شانگهای-افغانستان، تنها گام اول است. ما در جستجوی سایر مکانیزم های موثر برای همکاری هستیم. به نظر من، امروز در درجه اول وظیفه ما این است که ساختاری برای همکاری های اقتصادی، علمی و فرهنگی بین سازمان همکاری های شانگهای و افغانستان تشکیل شود.

در سال های 2004 - 2005  به فعالیت های سازمان همکاری های شانگهای 4 کشور ناظر پیوستند. توسعه روابط سازمان با آنها را چگونه می بینید؟

تمایل بسیاری به این سازمان وجود دارد که این تنها شامل منطقه نیست و باید برخوردی محتاطانه با مسئله توسعه سازمان همکاری های شانگهای داشت. روندهای همگرایانه نیازمند گذر از مراحلی معین هستند که نباید بطور ساختگی تشدید شوند. وظیفه کشورهای عضو در سازمان همکاری های شانگهای در مرحله کنونی، نه تنها گسترش و بلکه ایجاد شرایطی برای افزایش کارآیی سازمان است.

در حال حاضر کشورهای هند، ایران، پاکستان و مغولستان به عنوان ناظر در سازمان حضور دارند. دبیر خانه سازمان، برنامه ای مشخص برای تعیین تدابیری در جهت افزایش همکاری ها و تعاملات با کشورهای ناظر در زمینه های اقتصادی، انسانی و سایر زمینه ها را تنظیم می کند.

در رابطه با عضویت کامل در سازمان همکاری های شانگهای باید گفت که درخواست های دریافتی با دقت بررسی خواهند شد. در هر ساختار بین المللی، قوانین و شرایط معینی برای توسعه و پذیرش اعضای جدید وجود دارند که هم خود سازمان و هم کشورهای متقاضی باید بدان ها پاسخگو باشند.