فرصت تمام شد آقای قذافی

گزینه های معمر قذافی برای خروج آرام و مسالمت آمیز از قدرت دیگر بر روی میز قرار ندارد. برای دومین بار در هفت هفته گذشته ، رئیس جمهوری آفریقای جنوبی جاکوب زوما تلاش خود را برای متقاعد کردن معمر قذافی به کار گرفت اما این بار هم نتوانست به حکومت 42 ساله وی پایان دهد. زوما از بهترین و نزدیک ترین دوستان قذافی در اتحادیه آفریقا بود و عدم موفقیت او در متقاعد کردن قذافی نشان از بی نتیجه ماندن تلاش ها دارد . اکنون همه به این نتیجه رسیده اند که قذافی برای وداع با قدرت تنها دو گزینه در اختیار دارد : دخالت دادگاه لاهه و یا کشته شدن در یکی از حملات نیروهای ناتو.

پیش از این زوما در ماه آوریل از طرابلس دیدار کرده و همان زمان هم موفق نشد قذافی را به انعقاد آتش بس با غربی ها متقاعد کند. هفت هفته بعد تمام ابهت قذافی برای عملی کردن سخنان خود کمرنگ شد اگر آن را بی رنگ نخوانیم. دیگر از آن رهبر از خودراضی و جنگجو خبری نیست که هرزچندگاهی با سخنان خود در تلویزیون تعجب همگان را برمی انگیخت. سخنان وی که در آن تاکید کرده بود تمامی معترضان را خیابان به خیابان خواهد کشت امروز به طنزی بیشتر می ماند.

هفته گذشته بود که دولتمردان لیبی اعلام کردند حاضر به آتش بس با مخالفان هستند اما قذافی باید تا زمان تشکیل دولت جدید در راس قدرت باقی بماند. این پیش شرط هم مورد مخالفت جدی ناتو و انقلابیون قرار گرفت.

هم برای مخالفان و هم برای نیروهای ناتو این امر مسلم است که قدرت قذافی در حال نزول است. هفته گذشته بود که سرویس های اطلاعاتی بریتانیا در دیدار با دیوید کامرون نخست وزیر این کشور تاکید کردند که اندک طرفداران باقی مانده برای قذافی شبانه وی را چندین بار از بیم حملات ناتو جابه جا می کنند و البته در این میان ترس از حملات خودی ها به دیکتاتور هم وجود دارد . یک دیپلمات بریتانیایی در گفتگو با گاردین در این خصوص می گوید: همگان سرهنگ را دیوانه ای می دانند که بیش از هر زمان دیگری احساس فشار می کند و البته ترک برداشتن او هم آغاز شده است .

البته دیوانه بودن به تنهایی بهانه مناسبی برای خروج وی از حاکمیت نیست. در شرایطی که دیوان لاهه از مجرای قضایی وارد کار نشود تنها سناریویی که می تواند سرهنگ را از قدرت دور کند کشته شدن در میدان جنگ خواهد بود. قذافی پیش از این هم کشته شدن در میدان نبرد را افسانه خود خوانده بود و تاکید کرده بود که در اینصورت تاریخ او را به عنوان مردی به یاد خواهد داشت که علیه نیروهای غربی ایستاد.

آنچه در این میان نباید فراموش شود این است که ارتش در لیبی بسیار بیش از آنچه که غربی ها گمان می کردند مقاومت کرد. در ماه ماس که حمله به لیبی آغاز شد همگان گمان می کردند که در نهایت ظرف چند هفته بازی در لیبی به نفع انقلابیون تمام شود. با این همه آقای قذافی نیروی خود را در شهرهای دورتر به هدر نداد و طرابلس را برای خود نگاه داشت . شاید طرابلس در اختیار قذافی باشد اما حقیقت این است که وی دیگر توان نظامی چندانی برای مانور دهی در اختیار ندارد . فرماندهان وی دیگر نمی توانند برای هماهنگی های بیشتر از تلفن های همراه خود استفاده کنند و جاده ها هم به هیچ وجه برای سفر آنها امن نیست . نیروهای ناتو با علم به سردرگمی و ضعف قذافی و همراهانش بر موج حملات خود در لیبی افزوده اند. تا زمانی که نیروهای ناتو به حملات خود ادامه می دهند انقلابیون هم حاضر به معامله نیستند و قدرت مطلق را می خواهند نه تقسیم و شراکت را . بریتانیا و فرانسه در حال حاضر هلیکوپترهای خود را به حالت آماده باش نگاه داشته اند تا بتوانند در صورت موجهه رودررو انقلابیون با نیروهای قذافی به مخالفان کمک کنند.

چهره های بین المللی یک به یک پشت خود را به معمر قذافی می کنند. دبیرکل ناتو فوک راسموسن در آخرین اظهار نظر خود تاکید کرد که معمر قذافی تنها شده و همین انزوا وی را وادار به ترک قدرت می کند. نخست وزیر روسیه دمیتری مدودف هم هفته گذشته پیمان دوستی با قذافی را به حاشیه راند و تاکید کرد که زمان آن فرا رسیده است که آقای قذافی بار و بنه را جمع کرده و برود . وزیر امور خارجه ایتالیا هم در بنغازی تاکید کرد که رژیم قذافی به پایان خود رسیده است .

جاکوب زوما در لیبی از قذافی خواست که به وداع فوری و بی قید و شرط با قدرت تن دهد. شاید بهترین کشور برای قذافی مالی باشد . کشوری که وی در آن محبوبیت قابل توجهی هم دارد . تبیعد شاید بهترین سناریو مدنظر افرادی نباشد که اصرار دارند قذافی و فرزندانش در دادگاهی منصفانه محاکمه شوند. دیوید کامرون و نیکولا سارکوزی فرانسوی هم خواهان محاکمه قذافی هستند. اما برخی بر این باورند که شاید بهترین راه حل برای غربی ها کوتاه شدن این نبرد و خروج آرام و مسالمت آمیز قذافی باشد .

منبع: تایم