دلایل مذاکره بریتانیا با ایران در عراق

به گزارش روزنامه الصباح، روزنامه رسمی دولت عراق، مارتین دی سخنگوی رسمی دولت انگلیس در امور خاورمیانه اعلام کرد،  دولت بریتانیا در حال حاضر از طریق تماس مستقیم با سفارت ایران در بغداد درباره موضوع امنیت عراق مذاکراتی انجام می دهد. این درحالی است که حسن کاظمی قمی سفير ایران در بغداد اخبار مربوط به مذاکرات ميان لندن و تهران به منظور بررسى امنيت در عراق و ساير مسائل منطقه‌اى را تکذيب کرده است.

از زمان وقوع دو انفجار شدید هفته گذشته در عراق، دو مسئله بطور همزمان در مرکز توجه ها قرار گرفته است؛ اول شائبه قدرت یابی مجدد بعثی ها در عراق است، با نگاه به روزنامه های راست ایران متوجه می شویم که این اعتقاد وجود دارد که انفجارهای اخیر با کمک و حمایت کشورهایی چون عربستان سعودی رخ داده است، کشورهای عربی نیز بر این موضوع توجه دارند و این بدان معناست که بعثی ها مجددا در حال قدرت گرفتن هستند، مقامات عراقی نیز به بازسازی ساختار قدرت بعثی ها اذعان دارند.

نکته دوم پیروزی مقتدا صدر و صدری ها در انتخابات استانداری های عراق است، تا پیش از انتخابات، بسیاری انتظار شکست صدری ها را داشتند اما بعد از انتخابات مشخص شد که صدری ها مقام سوم را در انتخابات بدست آوردند. این یعنی این که نه تنها شکست نخوردند بلکه به پیروزی خوبی هم رسیدند.

جریان صدری در روند انتخاب استاندارها و فرماندارها نیز با جریان های رقیب و قدرتمند عراق دست به ائتلاف هایی زد که این باعث شد رقبای اصلیشان همچون مجلس اعلا و شهید محراب به حاشیه روند، آنها با  ائتلاف با یاران مالکی علیه مجلس اعلا انتخاب فرمانداران و استانداران نجف، کربلا، بصره و میسان را بر عهده گرفتند، به این ترتیب استان هایی که پیشتر در اختیار مجلس اعلا بود اکنون در اختیار این ائتلاف قرار دارد.

با این دو اتفاق اکنون دو رویکرد نیز در عراق در حال شکل گیری است، اول آنکه مجلس اعلا در حال رانده شدن به حاشیه است، این مجلس تا قبل از انتخابات متهم به ارتباط نزدیک با ایران و عامل این کشور در عراق بود، در حالی که حداقل مجلس اعلا جریانی معتدل در عراق محسوب می شد که البته با ایران در ارتباط بود، اما کشورهای عربی به خصوص و در برخی موارد کشورهای غربی علیه مجلس اعلا حملات تندی را روا داشتند، روزنامه هایی چون بوستون گلاب، شیکاگو تریبیون و نیویورک تایمز حتی حملات اخیر بغداد را به مجلس اعلا ارتباط دادند که گرچه در نهایت این اتهامات پس گرفته شد اما نشان داد که حرکتی تخریبی علیه جریان مجلس اعلا در جریان است.

در مقابل جریان صدری در حال رشد و قدرت گرفتن است، اکنون مقتدی صدر به ترکیه رفته و با 72 تن از رهبران اصلی جریان شیعه دیدار کرده است، این جریان بطور کامل تحت نفوذ ایران است.

با این اوصاف این نگرانی ها در حال قوت گرفتن است؛ اول اینکه جریان صدری که متمایل به ایران و بسیار تندرو تر از مجلس اعلاست بدنبال ایفای نقش محوری شیعه در عراق و ائتلاف با دولت مالکی -که دولتی شیعه و متمایل به ایران به لحاظ تعامل و نوع رابطه است- بوده و به این ترتیب بسیاری از معادلات جاری عراق در معرض دگرگونی قرار می گیرد، در همین راستا برخی معتقدند که سفر آقای رابرت گیتس، وزیر دفاع امریکا به منطقه و تکرار ادعای دخالت ایران در عراق به قدرت یابی جریان صدری مرتبط است.

در این شرایط کشورهای عربی بدنبال ایفای نقشی جدید در عراق هستند، خواه ناخواه ایده آل این کشورها در عراق تقویت بعثی هاست، عمرو موسی، دبیر کل اتحادیه عرب در سفر به عراق از سخنان نوری مالکی، نخست وزیر این کشور در بازگرداندن بعثی ها به قدرت استقبال کرده بود. در دیدار عمرو  موسی با عمار حکیم، جانشین رئیس مجلس اعلای عراق( رئیس فراکسیون شهید محراب) بطور کامل تعارض دیدگاه های دو طرف مشخص بود، در این دیدار زمانی که عمار حکیم گفت جایی برای بعثی ها وجود ندارد، عمرو  موسی عصبانی شده و رسما اعلام کرد که این گفته خلاف اظهارات آقای مالکی است.

با این وجود رویکرد اعراب نسبت به بعثی ها و جریان های متمایل به آنها اکنون تا حدی خدشه پذیر شده است.  بعثی ها اکنون در حال بازسازی خود و قوه تخربی شان هستند، بعثی ها همانند القاعده تمامیت خواه هستند، آنها شاید در مقطعی تن به سازش با القاعده بدهند اما در نهایت تسخیر هسته اصلی قدرت در عراق را در ذهن دارند و در این میان حمایت برخی کشورهای عربی را نیز پشت سر خود می بینند که مایه قوت قلب آنهاست. اگر در این مسیر با القاعده هماهنگ شوند نیز مقطعی است و پس از دست یابی به قدرت، پیمان با القاعده را نیز زیر پا خواهند گذاشت چراکه به لحاظ منش با یکدیگر کاملا متفاوت اند( القاعده پایبند به عقاید مذهبی تند و بعثی ها سکولار هستند).

نگران کشورهای عربی از همین است که جریان مالکی پس از وقوع انفجارهای اخیر در حال دور شدن از بعثی ها و پشیمان از سهم دادن قدرت به آنها است.

حال در این میان اخبار ضد و نقیضی پیرامون مذاکره بریتانیا با ایران از طریق سفارت ایران در بغداد منتشر شده است، جنوب عراق در اختیار بریتانیا بود و عمده نبردهای افراطیون جیش المهدی یا کسانی که دولت مالکی آنها را خارج شدگان از قانون می نامید، با نیروهای انگلیسی بود، این افراطیون در اوایل سال 87 بصره را وارد جنگی خونین کرد و اکنون نیز اگر مذاکره میان مقامات بریتانیا و ایران صحت داشته باشد، در این راستاست که بریتانیا در حال خروج نیروهای خود از جنوب عراق است و  قصد دارد پیش از ترک کامل خاک عراق، نیروهای تخریبی جیش المهدی مجددا بصره مناطق آرام عراق را وارد تنش و جنگ نکنند.

اکنون امنیت عراق بسیار متزلزل است و وقوع هر بحرانی ممکن است عراق را به شرایط سال های 2007 و 2008 باز  گرداند، در این میان یکی از کشورهای تاثیرگذار در عراق خواه ناخواه ایران است، این کشور طولانی ترین مرزها را با عراق دارد و بر شیعیان عراق به لحاظ معنوی و تئوریک نفوذ بسیار دارد و بطور طبیعی از برخی جریانات داخلی عراق حمایت دائم می کند، بر این اساس منطقی است که بریتانیا پیش از خروج از عراق از طریق مذاکره با ایران، خواهان کمک تهران در برقراری امنیت عراق شود.