انگار اینجا مى سوزد
خيلى پيش از آنکه به سايت برسيد، جنگل تغيير مى کند. پرندگان و حشرات ساکت مى‌شوند و جويبارها تيره. درخت ها کوتاه تر به نظر مى آيند و برگ ها يشان مچاله مى شود، مثل مشت.
راه جنگلى براى ماشين هايى که به اينجا مى آيند، عريض و گلى تر مى شود. صدايى نا آشنا به گوش مى رسد که شبيه به فش فش است و پس از آن، صداى به هم کوبيده شدن چيزها يى شنيده مى‌شود. و حالا مى توانيد آن را ببينيد: آتش بر فراز درختان مى رقصد. انگار شعله هاى آتش با زبانه ها يى عظيم، آسمان را مى‌ليسند. انگار آمازون در حال سوختن است.
اما همه اينها خطاى باصره است. اگر کمى نزديک تر شويد، مى بينيد شعله ها از يک برج فلزى 15 مترى بيرون مى آيند. برجى که در يک زمين مسطح قرار دارد و شعله ها را با انفجارها يى کنترل شده به سمت آسمان شليک مى کند.
اين فناورى براى سوزاندن گازهاى بلا استفاده به کار گرفته مى شود و در جنگل هاى شرق اکوادور، نقطه هايى شعله ور به جا مى گذارد. اين صحنه، نمايشى کامل از روند استخراج نفت در قلب سرسبز آمريکاى جنوبى است.
از چهار دهه پيش استخراج نفت در اين منطقه آغاز شد. نتيجه آن به گفته کارشناسان محيط زيست 1700 مايل مربع زمين آلوده است. به همراه رودخانه ها يى که آب آنها سمى شده، حيات وحشى که اثرى از آن برجا نمانده و انسان‌ها يى که بيمار شده اند.
اما حالا اين کشور با توجه به بهايى که در محيط زيست و سياست پرداخته، پيشنهاد عجيبى را مطرح مى‌کند: اگر کشورهاى سرمايه دار سالانه 350 ميليون دلار(نيمى از درآمد نفتى اين منطقه) به اکوادور پرداخت کنند، آنها هم نفت را در دل زمين به حال خود مى‌گذارند. پرداخت اين مبلغ مى تواند به صورت نقد، وام يا ديگر شيوه هاى غير مستقيم باشد.
طرفداران اين پيشنهاد مى گويند زمان عملى کردن آن رسيده است. گامى منطقى براى دور شدن از آلودگى کرين که کشورهاى توسعه يافته با مصرف کننده هاى خود، آن را به محيط زيست تحميل مى‌کنند.
به گفته "آلبرتو آکوستا"، وزير اسبق معدن و يکى از افراد نزديک به رئيس جمهور "رافائل کورئا" ، سه ماه پيش با طرح اين ايده، نشانه هايى در تائيد آن از همه سو آشکارشد: دولت هاى آلمان و نروژ و مجلس کشورهاى ايتاليا، اسپانيا و اتحاديه اروپا از آن استقبال کردند. آکوستا در آن زمان گفت :"اين اتفاق مى تواند موافقتى تاريخى باشد."
بعضى از گروه هاى حافظ محيط زيست هم از اين پيشنهاد به عنوان طرحى براى حفاظت از گونه هاى طبيعى و مقابله با گرم شدن زمين حمايت کردند. طرحى که از نظر آنها امکان توسعه را نيز از کشورهاى فقير نمى گيرد. "اسپرنازا مارتينز" از يکى از گروه هاى حافظ محيط زيست گفت:" اين طرح ايده آليستى نيست، بلکه کاملا واقع گرايانه است."
اما عده اى ديگر نيز وجود دارند که نسبت به آن شکاک هستند. آنها پيش بينى مى کنند کشورهاى ثروتمند براى اين منظور پولى نپردازند. از نظر آنها دولت اکوادور نيز سرانجام در برابر وسوسه درآمدهاى سرشار نفتى تسليم خواهد شد.
همين حالا دولت و شرکت هاى نفتى به يکى ديگر از منابع عظيم نفت در جنگل هاى آمازون چشم دارند: پارک ملى "ياسونى" که از سوى سازمان يونسکو حفاظت مى شود. در زير مساحت 982 هزار هکتارى اين پارک، منبع نفتى "ايشپينگو تيپوتينى" قرار دارد.
ذخيره اين منبع نفتى حدود يک ميليارد بشکه نفت خام سنگين تخمين زده مى‌شود. ذخيره اى که براى دولت بى پول اکوادور وسوسه انگيز است و درآمد سالانه اى به اندازه 700 ميليون دلار خواهد داشت.
"آنيتا ريواس "، شهردار" کوکا" که درست در لبه اين پارک ملى قرار دارد، مى‌گويد:" اين هم فقط يک بازى است. ما به دولت در اين باره اعتماد نداريم." او مانند بسيارى ديگر از اهالى آمازون هيچ اعتقادى به اين ندارد که درآمدهاى نفتى، فقر مردم اين منطقه را کاهش مى‌دهد.
دولت اکوادور سال هاست که درباره درآمدهاى نفت شعارها يى مى‌دهد اما دزديده شدن يا هدر رفتن اين درآمدها هيچ سودى براى مردم آمازون نداشت. "ريواس" مى‌گويد:" نتيجه اين درآمدها کجاست؟"
حتى آلبرتو آکوستا نيز مى‌گويد:" ما نمى‌خواهيم اين ذخاير را توسعه بدهيم چون ويرانى بسيارى به همراه دارد. اما اگر هيچ راه ديگرى نداشته باشيم، مجبوريم اين کار را انجام بدهيم."
هزينه هاى طبيعى صنعت نفت اکوادور در آن مناطقى از جنگل که زمين سوراخ مى‌شود، نفت بيرون مى‌آيد و استخراج مى‌شود کاملا آشکار است. تصويرى که شايد در آينده در پارک ملى يا سونى هم به واقعيت دربيايد.
ما بين "کوکا" و "لاگو آگريو" تاسيسات نفتى بدون درخت، نقاطى را روى جنگل حک کرده‌اند و نفت در هيچ جاى اين منطقه، دور از چشم نيست: نفت در لوله‌هايى که به طول 300 مايل از ميان روستاها و کوه ها مى خزند جريان دارد، به شکل باران يا گازهاى بلا استفاده شعله ور در هوا ديده مى‌شود، در هزاران چاله سياهرنگ لجن که به تاسيسات آبرسانى نفوذ مى کنند وجود دارد، در خاک نيز به شکل قيرى سفت شده ديده مى‌شود که اجازه نمى‌دهد درختان رشد کنند.
حتى در بدن ساکنان منطقه نيز به شکل بيمارى هايى مانند سل وجود دارد. "رزا مورئنو"، پرستارى در يکى از مراکز بهداشتى کوچک منطقه مى‌گويد:" دو سوم از بيماران من دچار بيمارى هاى ناشى از اين آلودگى‌ها هستند."
حتى در نام "لاگو آگريو"، نفت وجود دارد. نام اين شهر به معنى درياچه تلخ است. نامى که از تگزاس به عاريت گرفته شده. ايالتى در آمريکا که شرکت عظيم "تگزاکو" از آنجا براى استخراج نفت آمد و از سال 1972 تا 1992 در اين منطقه به کار پرداخت.
"چئورون" نام شرکت عظيم ترى است که پس از "تگزاکو" استخراج نفت در اين منطقه را ادامه داد اما با شکايت شش ميليارد دلارى ساکنان بومى و مهاجر اين منطقه مواجه شد. ساکنان منطقه مدعى شدند شرکت "تگزاکو" در دوران فعاليت خود با ميلياردها ليتر آب سمى بلا استفاده، اين بخش از جنگل‌هاى آمازون را آلوده کرده است.
اين اتفاق يکى از بزرگ ترين رويدادهاى زيست محيطى بود که به 14 سال لايروبى منتهى شد. "پابلو فاخاردو"، وکيل شا کيان پرونده مى گويد:" نمى توانيم اجازه دهيم اين فاجعه در جاى ديگرى تکرار شود. به خصوص در ياسونى."
"چئورون" که ادعا مى‌کرد "تگزاکو" هيچ عمل خلاف قانونى انجام نداده در سال 1995 براى پاکسازى منطقه، 40 ميليون دلار هزينه کرد و اعلام کرد آلودگى هاى ديگر از سوى ديگر شرکت ها به وجود آمده است. "رودريگو پرز"، وکيل اين شرکت نيز عنوان کرد:" کار ما بسيار تميز و بدون آلودگى بود. اين دادخواست مسخره است."
با وجود تمام اين بحث ها هيچ ترديدى وجود ندارد که نفت، ويرانى هاى بسيارى در جنگل هاى اکوادور به همراه داشت. اما سوال اينجاست که آيا "ياسومى" با گونه هاى متنوع گياهى که به طور متوسط در هر هکتار از مجموع کانادا و آمريکا بيشتر است نيز به همسن سرنوشت مبتلا مى‌شود؟
"ويه ما ايرومنگا "، يکى از جنگلبان‌ها و رهبران بوميان ساکن منطقه مى‌گويد:" آرزو مى کرديم در اينجا نفت وجود نداشت." او با پاى برهنه روى زمين مى کوبد و مى گويد:"آرزو مى کرديم مردم اين موضوع را کاملا فراموش مى کردند."
نظر شما :