سناریوی غرب برای تجزیه سوریه+نقشه

پیروزی های اخیر ارتش سوریه بر نیروهای شورشی و تغییر معادلات در این کشور، امید کشورهای غربی به براندازی دولت اسد را بیش از پیش کمرنگ کرده است. اما در عوض، به نظر می رسد سناریوی جدیدی از سوی غرب آغاز شده که در راستای تجزیه سوریه است. گزارشی که نشریه «اکونومیست» به تازگی منتشر کرده، به خوبی بیانگر ابعاد این رویکرد است.

به گزارش «تابناک»، در شرایطی که بر هم خوردن معادلات در عرصه میدانی سوریه به نفع نیروهای دولتی این کشور، حقیقتی است که مقامات کشورهای غربی خود کاملاً به آن اذعان دارند، اما نشریه انگلیسی «اکونومیست» با انتشار گزارشی مدعی شده تجزیه سوریه اجتناب ناپذیر است و در بهترین حالت، این سرزمین به سه کشور مجزا تبدیل خواهد شد.

بنا بر ادعای اکونومیست، سوریه آرام آرام در حال تجزیه به سه کشور است. نیروهای اسد به تازگی ابتکار عمل را در دست گرفتند، اما آن ها نمی تواننند مخالفین را شکست دهند و در عوض، سلطه خود را بر نوار غربی این کشور تحکیم می کنند. از دمشق و حمص تا حمآ و لاذقیه، دولت اسد در حال ایجاد یک نوار ساحلی است.

در همین حال، شورشیان نیز در حال انجام اقدام مشابهی در دره فرات هستند که از عراق تا نواحی بیابانی امتداد می یابد. روز 22 ژوئیه، آن ها توانستند کنترل منطقه «خان العسل» در نزدیکی حلب را به دست بگیرند. با قدرت گیری روزافزون افراط گرایان در میان گروه های شورشی، شایعاتی مطرح می شود مبنی بر اینکه گروه های وابسته به القاعده، شکل گیری یک دولت دینی در این منطقه را اعلام خواهند کرد. هم اکنون نیز آن ها پرچم های سیاه خود را بر فراز «امارت» کوچکشان به اهتزاز درآورده اند.

در سمت شرق، گروه های کرد در حال استفاده از فضای آشوب به وجود آمده جهت ایجاد یک منطقه خودمختار هستند. هفته گذشته، حزب اتحاد دموکراتیک، شاخه سوری حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) یک قانون اساسی و نیز برنامه ای را برای انتخاب شورایی جهت اداره منطقه معروف به «روژاوا» یا «کردستان غربی» منتشر نمود. دقیقاً یک سال پیش، آن ها اداره سیاسی منطقه را به دست گرفتند و در اویل ژوئیه، نیروهای افراطی موسوم به «جهادی» را از شهر مرزی «رأس العین» بیرون راندند. 

خطوط جبهه ها در حال تثبیت شدن است؛ حتی اگر مناطق شورشی هنوز دربرگیرنده شهرهایی باشد که تحت کنترل دولت قرار دارند. یک تقسیم بندی غیررسمی سه گانه در حال شکل گیری است. ممکن است حامیان خارجی شورشیان، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس به اندازه متحدان اسد (ایران، روسیه و حزب الله) سخاوتمند نباشند، اما شورشیان همچنان به نبرد خود ادامه می دهند.

دولت سوریه کار دشواری را برای بازپس گرفتن مناطق تحت اختیار جهادی ها در پیش خواهد داشت؛ هرچند توانسته در عقب راندن شورشیان در مناطق تحت منازعه موفق باشد. «نیروی دفاع ملی»، هسته شبه نظامی آموزش دیده توسط ایران، از ارتش پشتیبانی می کند. از اواخر سال 2012 فرار سربازان از ارتش کاهش یافته است.

در نهایت، اکونومیست مدعی شده که سوریه به عنوان یک کشور واحد، دیگر وجود ندارد. بخش های مختلف این کشور، تحت نظام های قانونی و حقوقی متفاوتی قرار گرفته اند که طیفی از قوانین ملی سابق تا قوانین «شریعت» و نیز بی قانونی مطلق را شامل می شود. اقتصاد این مناطق محلی شده و به کسب و کار های وابسته به جنگ متکی شده است. پرچم های گوناگونی بر فراز ساختمان های اداری به اهتزاز درآمده است.

به هر حال، گزارش اکونومیست را می توان چشم اندازی از سناریوی جدید پیش بینی شده برای سوریه در نظر گرفت که بر اساس آن، غرب ضمن پذیرش ناتوانی نیروهای شورشی در براندازی دولت اسد و به دست گرفتن کنترل کل کشور، قصد دارد از طریق تجزبه سوریه، دستکم به تضعیف نقش منطقه ای این کشور مبادرت ورزد.