تی‌پارتی، جنبشی احساسی و زودگذر

دیپلماسی ایرانی: کمتر از یک هفته دیگر مردم امریکا از خواب برمی خیزند و دموکرات هایی را می بینند که هم کنترل مجلس نمایندگان را از دست داده اند و هم اختیار مجلس سنا را واگذار کرده اند. در این بحبوحه زمانی به نظر می رسد که این پیش بینی که جمهوری خواهان هم کنترل سنا را در اختیار خواهند داشت و هم عنان مجلس نمایندگان، بسیار خوش بینانه به نظر می رسد.

بسیاری از تحلیل گران اعتقاد دارند که جمهوری خواهان اکثریت را در مجلس نمایندگان به خود اختصاص خواهند داد اما دموکرات ها در سنا با رقبای خود شاخ به شاخ خواهند شد. از منظر سیاسی از دست دادن اکثریت در سنا و کنگره بهترین سناریو برای باراک اوباما و همراهان دموکراتش خواهد بود. البته هیچ کس در کابینه باراک اوباما به این مساله اعتراف نمی کند. انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده نزدیک است و دموکرات ها می توانند خشم و نارضایتی عمومی را به سمت حزبی سوق دهند که کنترل هر دو مجلس را در اختیار دارد و در حقیقت سدی در برابر حرکت های حزب حاکم محسوب می شود. نمونه این داستان را ما برای بیل کلینتون داشتیم. در دور نخست میزان محبوبیت و مقبولیت او در تمامی نظرسنجی ها سقوط کرده و جمهوری خواهان در میانه راه دور نخست، برگ برنده را در کنگره به خود اختصاص دادند. همین امر دستاویزی در اختیار بیل کلینتون شد و تضمین کننده موفقیت او در دور دوم یعنی سال 1996. 

اکنون زمان آن فرا رسیده است که دموکرات ها با توجه به احتمال از دست دادن نانسی پلوسی به عنوان رئیس مجلس نمایندگان، در سیاست های خود در نیمه دور نخست ریاست جمهوری باراک اوباما تجدید نظر کنند.

این انتخابات با نوعی نمایش خشم و نارضایی عمومی همراه شده است که نام آن را "جنبش چای" یا همان "تی پارتی"  گذاشته اند. این خشم عمومی در کجا ریشه دارد؟ چرا باراک اوباما که تنها بیست ماه از عمر دولتش گذشته باید هدف این خشم و نارضایتی عمومی قرار گیرد؟ یک ناظر خارجی می تواند این پرسش را مطرح کند که این همه خشم از کجاست؟ این حرکت که در حقیقت برخلاف نامش "حزب چای" نیست و بهترین تعبیر برای آن جنبش چای است در حقیقت با دولت های بزرگ و مالیات مخالف است. اما سوال اینجا است که چرا این جنبش زمانی که قد و قواره دولت در روزهای ریاست جمهوری جورج بوش بزرگ و بزرگ تر شد جان نگرفت و تشکیل نشد؟ در آن روزها سیاست خارجی دولت، مالیات مالیات دهندگان را به تاراج می برد و صرف جنگ هایی می شد که مشخص نبود چه منفعتی را عاید امریکایی ها می کند. دموکرات ها و البته بیش از همه شخص باراک اوباما با بی لیاقتی به این پرسش ها دامن زدند.

این مایکل بلومبرگ شهردار محافظه کار نیویورک بود که به بهترین شکل شعار تی پارتی را به تصویر کشید. این جنبش در حقیقت بیش از آنکه نمایانگر حرکت خاصی باشد نشان دهنده خشم واشنگتن نشین ها بود. وی در این باره می گوید: خشم استراتژی دولتی نیست. خشم یک حقیقت است که به ویژه در زمان بحران های اقتصادی به خوبی به چشم می آید. اما این خشم به تنهایی نیست که می تواند اوضاع را در ایالات متحده رو به راه کند. شاید تی پارتی بتواند موجی از خشم رای دهندگان را به راهروهای کنگره بکشاند اما نمی تواند کنترل کنگره را در اختیار داشته باشد. این جنبش به محض اینکه امریکایی ها معنای جملات بلومبرگ را درک کنند، اعتبار و قدرت خود را از دست خواهد داد.

موج جمهوری خواهان درست مانند دموکرات ها در برابر تی پارتی با احتیاط برخورد می کند. مجلسی هم که در اختیار جمهوری خواهان باشد را نمی توان مجلس متعلق به این جنبش اعتراضی خواند. کریستین دونل از کاندیداهای جمهوری خواه و عضو تی پارتی که برای سناتوری از ایالت دلور کاندید شده است در رقابت های انتخاباتی حرف چندانی برای گفتن نداشت. وی در اگهی تبلیغاتی تلویزیونی خود تنها و تنها تلاش کرد به همگان بفهماند که جادوگر نیست و جمله آخرش هم این است: من، شما هستم.

البته حقیقت این است که وی به هیچ کدام از جناح های جمهوری خواه و دموکرات تعلق ندارد. او از دموکرات ها و جمهوری خواهانی که کنترل کنگره و سنا را در اختیار دارند و مردمان عادی نیستند و البته مردم عادی هم آنها را درک نمی کنند بسیار متفاوت است. او از زیر این پرسش که اگر انتخاب شوید و عضوی از این کلوب سیاسی شوید چه می کنید به راحتی در می رود. آیا این خانم می تواند در معادلات سیاسی بخشی از "ما" شود؟ آیا می تواند به مشکلات ایالات متحده رسیدگی کند؟ نباید فراموش کنیم که رای دهندگان امریکایی هم با دیگر رای دهندگان اندک تفاوتی ندارند. آیا محمود احمدی ن‍‍ژاد رئیس جمهوری ایران در دور نخست انتخابات به این دلیل رای نیاورد که دیگران او را متفاوت از جامعه سیاسیون می دیدند و مردی مثل سایر مردم عادی؟ آیا او در دور دوم انتخابات هم به همین شعارهای مردم گرایانه ادامه نداد؟ هیچ کس سیاستمداران را دوست ندارد چه در آمریکا و چه در ایران.

خشم رای دهندگان شاید بتواند افرادی مانند همین خانم ادنل را به قدرت برساند اما زمانی که این انتخاب انجام می شود، همگان از این افراد انتظار دارند که کاری انجام دهند. به نظر هم نمی رسد که تی پارتی برنامه های چندانی برای نابسامانی های رایج در واشنگتن داشته باشد. تی پارتی امسال برای نخستین بار در انتخابات رونمایی می شود و البته که چیزی بیش از یک جریان حسی نخواهد بود. این جنبش بر دوش خشمی است که دیدگاه های نژاد پرستانه نسبت به رئیس جمهوری که هم دموکرات است؛ هم سیه چرده و هم نامی مسلمان را به یدک می کشد، دارد. اگر همین مرد سیه چرده با نام میانی حسین بتواند امریکا را از بحران اقتصادی نجات دهد، نرخ بیکاری را کاهش داده و برنامه بهداشت عمومی را عملی کند، امریکایی ها او را قبول خواهند داشت. اگر دموکرات ها بتوانند در مورد طرح ساماندهی مالیاتی که اوباما در پیش گرفته است و بر اساس آن اکثریت مالیات دهندگان امریکایی از فشار رهایی پیدا می کنند، توضیح دهند، آن هنگام است که تی پارتی حرفی برای گفتن نخواهد داشت.

در خارج از ایالات متحده هم نیازی نیست که دیگران بیش از پیش نگران تبعات تی پارتی باشند. هنوز هم غیرمنطقی به نظر می رسد که سارا پیلین بتواند روزی رئیس جمهور ایالات متحده شود. البته خارجی ها باید نگران تبعات تی پارتی بر دیدگاه امریکایی ها نسبت به بیگانگان باشند. البته آن دسته از امریکایی ها هم که عضو این جنبش نیستند به شدت نگران نتیجه این تندروی ها هستند. فارغ از این مساله که تی پارتی می تواند بر مسائل داخلی تاثیر گذار باشد یا خیر، این جنبش برای مسلمانان به زنگ خطری می ماند.

اخیرا سارا پیلین و دیگر اعضای تی پارتی از اخراج خبرنگار ان پی آر به دلیل اظهار نظر آزادانه در خصوص تنفر از مسلمانان ابراز نگرانی کرده بودند. جوآن ویلیام در اظهار نظرهای خود تاکید کرده بود که با هر فردی که خود را مسلمان اعلام کند باید با شک و تردید برخورد کرد. پیلین ادعا می کند که ویلیامز طبق قاعده باید از حق آزادی بیان برخوردار باشد. البته بر اساس مفاد قانون اساسی ایالات متحده، حق آزادی بیان برای هر فرد محفوظ است و دولت نمی تواند فردی را برای بیان عقیده به زندان بیاندازد. اما این قاعده در مورد شرکت های خصوصی مصداق ندارد و صاحبان این شرکت ها درست مانند مافوق ویلیامز می توانند وی را از کار برکنار کنند. بسیاری در مقابل جوآن ویلیامز، هلن توماس خبرنگار کارکشته کاخ سفید را علم می کنند که به دلیل این اظهار نظر که اسرائیل باید فلسطین را به فلسطینی ها واگذار کند پس از چند دهه فعالیت از کار برکنار شد.

این تنها تعبیرهای نادرست از قانون اساسی توسط اعضای جنبش تی پارتی نیست بلکه این افراد به دنمبال اعمال استانداردهای دوگانه هم هستند. مشکل دیگری که تندروهای تی پارتی می توانند برای انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایجاد کنند این است که انتخابات کنگره می تواند به انتخاب جمهوری خواهی از ایالت فلوریدا منتهی شود که ریاست کمیته سیاست خارجی را در دست بگیرد. ریاست این کمیته در حال حاضر در اختیار دموکراتی از ایالت فلوریدا است. خانم رز لتینن که جمهوری خواهی دو آتشه است و عضو تی پارتی یک بار در سخنان تند و تیز خود تاکید کرد که من از هر فردی که بتواند فیدل کاسترو را ترور کند استقبال می کنم. بسیاری در واشنگتن ادعا می کنند که حضور این خانم تندرو منجر به ممنوعیت سفر به ایران برای شهروندان امریکایی خواهد شد، درست مانند الگویی که برای کوبایی ها لحاظ می شود. وی همچنین به دنبال قطع کمک های غربی و سازمان ملل به فلسطین و تشکیلات خودگردان هم هست. در مبحث سیاست داخلی شاید تی پارتی تغییر آنچنانی را در بر نگیرد اما در مسائل مربوط به سیاست خارجی ناگفته پیداست که این طیف جهان را به خوب و بد تقسیم می کنند.

باراک اوباما نیمه نخست حضور خود در قدرت را در حالی پشت سر گذاشت که بسیاری با سیاست های او چه در داخل و چه در خارج مخالف بودند، با این همه هنوز نمی توان ادعا کرد که حضور او در قدرت در سال 2012 با شک و تردید همراه است.