ايران را بهانه نکنيد، هدف ما هستيم!

روسيه و ايالات متحده در حال حاضر به دنبال جايگزينى براى معاهده خلع سلاح هسته‌اى استارت هستند. اما ادامه اصرارهاى ايالات متحده براى استقرار سامانه دفاع موشکى در اروپا، موانعى بر سر اين راه ايجاد کرده‌است. در حال حاضر روياى باراک اوباما براى جهانى عارى از تسليحات هسته‌اى در خطر است. خبر خوبى در مسير خلع سلاح هسته‌اى به گوش مى‌رسد: اوباما به دنبال استراتژى هسته‌اى جديد است.
 
هفته گذشته بود که مقام‌هاى کاخ سفيد ادعا کردند که اوباما در ديدار با رابرت گيتس وزير دفاع، از طرح استراتژى هسته‌اى خبر داده که در ماه آوريل آن را عيان خواهد کرد. استراتژى جديد کاهش تسليحات هسته‌اى را شامل مى‌شود و حتى واشنگتن متعهد مى‌شود که دست از توليد تسليحات هسته‌اى جديد بردارد.

روز سه‌شنبه در ژنو، مرحله‌اى که احساس مى‌شد بايد آخرين دور از گفتگو ميان روسيه و ايالات متحده باشد اتفاق افتاد. مذاکره کننده روسيه در اين نشست در گفتگو با خبرنگاران گفت: جايگزين معاهده استارت تقريبا صد در صد تکميل شده است. ما بر سر تعداد کلاهک ها و سيستم‌هاى نصب و البته تخريب برخى از منابع به توافق رسيده‌ايم. تقريبا همه مشکلات حل و فصل شده است.

در روسيه و ايالات متحده زمانى که بحث به ميزان تسليحات هسته‌اى در اختيار مى‌رسد، تفاهم نظرهاى بسيارى ديده مى‌شود. اين عقيده که ما روزى شاهد جهانى عارى از تسليحات هسته‌اى باشيم همچنان رويايى بيشتر نيست. معاهده جديد قرار نيست چيزى را تغيير دهد. حتى اگر روسيه و ايالات متحده در نهايت به چند دهه خصومت پايان دهند و بر اساس معاهده‌اى از حجم تسليحات در اختيار هم بکاهند، رابطه پشت پرده آنها مملو از بى‌اعتمادى است.

نيت‌هايى قابل افتخار

روس‌ها بخصوص گمان مى‌کنند که بار ديگر بازى خورده‌اند. شايد باور کنند که مردى که اکنون در کاخ سفيد است نيت‌هاى خوبى در دل دارد، اما گمان نمى‌کنند که او توانايى تغيير موضع کشورش در قبال دارايى تسليحات هسته‌اى را در اختيار داشته باشد. هنوز هم سياستمدارانى که بيشترين خصومت را با روسيه دارند، بر پست‌هاى کليدى در تيم اوباما تکيه زده‌اند. روس‌ها به خوبى مى‌دانند که ايالات متحده به دنبال توسعه سامانه موشکى خود در سرتاسر جهان هستند. اين برنامه درست در نخستين روز از ماه فوريه اعلام شد، تنها چند ماه پس از اعلام انصراف امريکا از استقرار سامانه موشکى در جمهورى چک و لهستان. اکنون ايالات متحده براى دفاع از متحدان اروپايى خود يا همان ناتو به دنبال استقرار سامانه موشکى است. قرار است سال 2020 اين پروژه پايان يابد و البته در چهار مرحله هم اجرا شود. البته هنوز بسيارى از جزئيات در هاله‌اى از ابهام قرار دارد. هنوز معلوم نيست که اين سيستم‌ها بايد در کدام کشور مستقر شوند. در حال حاضر تنها رومانى براى پذيرايى از اين سامانه موشکى امريکايى اعلام آمادگى کرده است. 

سيستم تسليحاتى جديد

آنها ابتدا جمهورى چک و لهستان را فراموش کردند اما اکنون طرح آنها ما را با چالش‌هاى بيشترى روبه‌رو کرده است. اگر امريکا دست به سيستم دفاعى جديد بزند کشور ما هم مقابله به مثل خواهد کرد. به نظر نمى‌رسد که خلع سلاحى در کار باشد. اما چرا روسيه بايد نگران سيستم دفاعى باشد که امريکا ادعا مى‌کند براى مقابله با تهديد کره‌شمالى و ايران است؟ نخستين دليل اين است که ميان آمريکا و روسيه در توسعه تسليحات استراتژيک نوعى عدم توازن وجود دارد. مسکو همچنان به دنبال توسعه تسليحات دفاعى جديد است. واشنگتن از سوى ديگر به دنبال توسعه تسليحات هسته‌اى جديد نيست و بيشتر به دنبال توسعه سامانه موشکى است.

بر اساس معاهده استارت که عمر آن ماه دسامبر گذشته به پايان رسيد، روسيه بايد اطلاعات آرمايش‌هاى جديد موشکى خود را در اختيار واشنگتن قرار دهد. بدين ترتيب امريکايى‌ها در حال حاضر از چند و چون توسعه موشکى روسيه خبردار هستند. اما هيچ‌کدام از اين کشورها اطلاعات در مورد سيستم دفاع موشکى را در اختيار هم قرار نداده‌اند. بدين ترتيب روسيه هيج چيزى در مورد توانايى‌هاى موشکى امريکا ندارد.

هيچ اتفاقى نيفتاده است

سفير واشنگتن در مسکو اذعان دارد که بحث سامانه موشکى امريکا باعت حساسيت زايى در روس‌ها شده‌است. شايد براى پاسخ دادن به همين دغدغه‌ها بود که باراک اوباما در ديدار با دميترى مدودف در روسيه وعده داد که از اين پس براى استقرار سامانه موشکى، براى شناسايى مناطقى که به اين سامانه نياز دارند با مسکو مشورت خواهد کرد. هنوز اما هيچ اتفاقى نيفتاده است. واشنگتن همچنان سر جاى خود درجا مى‌زند. هر دو طرف تنها و تنها سکوت کرده‌اند. امريکايى‌ها از گفتگو سرباز مى‌زنند. دميترى مدودف اخيرا از سفير خود در واشنگتن خواسته بود که از امريکايى‌ها در خصوص استقرار سامانه موشکى در رومانى و بلغارستان سوال کند.

کرملين نمى‌پذيرد که اين‌همه هياهو براى استقرار سامانه موشکى امريکا در منطقه، فقط مقابله با تهديد تهران باشد. روس‌ها در محاصره سامانه موشکى هستند که دور تا دور انها را گرفته و البته تنها و تنها سلطه‌گرى آمريکا را به تصوير مى‌کشد. ولاديمير پوتين نخست وزيرى روسيه اخيرا با توسل به همان لحن تند و تيز خاص روس‌ها تاکيد کرد که اگر مسکو در برابر زياده‌خواهى‌هاى نظامى امريکايى‌ها سکوت کند، آنها براى ادامه مسير احساس امنيت مى‌کنند.

نخست وزيرى روسيه تاکيد کرد که امريکا و کشورش بايد توزان در قدرت را رعايت کنند و البته روس‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند که به سيستم تهاجمى جديد نياز دارند. اين امر براى رهبران نظامى روسيه اصلا اسان نيست. نماينده روسيه در ناتو اعتراف مى‌کند که مقابله با کشتى‌هاى حامل موشک که در مديترانه و منطقه مستقر شده‌اند بعدها سخت‌تر خواهد شد. روسيه در حال حاضر موافقت با پيش‌نويس جايگزين استارت را منوط به توقف توسعه سامانه موشکى آمريکا دانسته است.

روسيه در ناتو؟

پارلمان روسيه تهديد کرده است که در صورت عدم توقف گسترش سامانه موشکى، با پيش‌نويس جايگزين موافقت نخواهد کرد. در شرايطى که اين تهديد عملى شود، عملا توافق ميان روسيه و آمريکا پيش از تحقق دچار مرگ زودرس خواهد شد. همزمان با اين تهديدها وزير امور خارجه آلمان تاکيد مى‌کند که روسيه بايد به ترس از غرب براى هميشه پايان دهد. به نظر اين مقام اروپايى تنها راه براى پايان دادن به اين ترس، همراهى روسيه با ناتو است. اروپا و امريکا زمانى مى‌توانند اعتماد روس‌ها را در دست بگيرند که هنگام مواجه با اين ابرقدرت تمام برگ هاى خود را صادقانه روى ميز بريزند. البته وزير امور خارجه روسيه هم تا‌کنون بارها حضور روسيه در ناتو را يک رويا خوانده است. البته روس‌ها هم بايد بدانند که موضع مسکو را نبايد بر روى سنگ نوشت. مادلين البرايت که وزير امور خارجه دوران بيل کلينتون بود اعتقاد دارد که امريکا هرگز به روسيه اجازه نمى‌دهد در ناتو نقشى تاثير گذار داشته باشد: ما اجازه نمى‌دهيم که يک دم سگ را عصبانى کند!