سایه سنگین ناامیدی بر مذاکرات صلح خاورمیانه

دیپلماسی ایرانی: ناامیدی بر نشست آتی سران خاورمیانه در نیویورک سایه انداخته است. میچل روز گذشته در حالی منطقه را ترک کرد که عصبانیت بر او مستولی شده بود و از این که اسرائیلی‌ها بر سر شهرک‌سازی‌ها تا آن اندازه یک دندگی به خرج داده بودند و از خود لجاجت به خرج می‌دادند به ستوه آمده بود. میچل دو بار از اسرائیل به رام الله و از رام الله به اسرائیل آمده بود و بارها با مقامات اسرائیلی و فلسطینی نشست برگزار کرده بود. حتی حاضر شده بود تنها به خاطر آغاز مذاکرات میان اسرائیل و فلسطین به اسرائیلی‌ها امتیاز دهد اما مقامات تندروی اسرائیلی رادیکال‌تر از آن بودند که حاضر به پذیرش این امتیازها در ازای عقب‌نشینی از مواضعشان باشند. میچل تلاش داشت به هر قیمتی که شده سفرش را نتیجه‌بخش به پایان برساند تا نشست هفته آتی سران خاورمیانه در نیویورک موفقیت‌آمیز شود. اما نشد که نشد.

با این حال باراک اوباما قرار است هفته آینده در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با عباس و نتانیاهو مذاکره کند.

جورج میچل روز سه‌شنبه این هفته نیز در دیدارهایی جداگانه با محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائيل به گفت‌وگو نشست. هدف او آماده‌سازی دو طرف برای مذاکرات نیویورک بود. باراک اوباما رئیس‌جمهوری ایالات متحده امریکا اظهار تمایل کرده است که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک با عباس و نتانیاهو به گفت‌وگو بنشیند. مجمع عمومی روز ۲۳ سپتامبر برگزار خواهد شد.

پس از شکست دور دوم مذاکرات میچل و نتانیاهو دفتر جرج میچل اعلام کرد که روز جمعه ۱۸ سپتامبر بار دیگر با دو طرف گفت‌وگو خواهد کرد. اما به دلیل سرسختی نتانیاهو این تلاش‌ها به نتیجه نرسید و میچل مجبور شد منطقه را با ناامیدی ترک کند. این اتفاق باعث شده امیدها به ثمربخش بودن مذاکرات سه‌جانبه اوباما، عباس و نتانیاهو در نیویورک نیز به شدت کاهش یابد.

آنچه شانس مذاکرات نیویورک را بیش از همه کاهش می‌دهد این است که برخلاف اعتراض‌های پردامنه جهانی اخیرا ایهود باراک وزیر دفاع اسرائيل دستور ساخت ۴۵۰ آپارتمان جدید را در شهرک‌های مناطق اشغالی صادر کرد. علاوه بر این اسرائیل مصمم است ساختمان ۲۵۰۰ آپارتمان نیمه‌ تمام را نیز به پایان برساند.

اما این همه داستان نبود. هم‌زمان با ادامه سیاست شهرک‌سازی ها و در حالی که جورج میچل نزد اسرائیلی‌ها میهمان بود، دولت اسرائيل تبلیغات گسترده‌ای را علیه گزارش جنایات جنگی باریکه غزه به راه انداخته است. این گزارش از طرف کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد به ریاست ریچارد گلدستون تهیه شده و قرار است در اختیار شورای امنیت و احتمالا دیوان‌عالی جنایی بین‌المللی لاهه گذاشته شود.

گلدستون رئيس گروه تحقیق سازمان ملل متحد، یک یهودی متولد آفریقای جنوبی است که در عرصه محاکمه بین‌المللی جنایات جنگی یوگوسلاوی سابق، روآندا، کوزوو و آرژانتین نقشی اساسی داشته است.

گلدستون روز سه‌شنبه ۱۵ سپتامبر اعلام کرد به موجب گزارش کمیسیون تحت سرپرستی وی، در جنگ اسرائيل و حماس در آغاز سال جاری میلادی در باریکه غزه اسرائیلی‌ها جنایات جنگی متعددی مرتکب شده‌اند. وی به خبرنگاران گفت: «کمیسیون تحقیق به این نتیجه رسیده است که عملیات ارتش اسرائيل مشمول تعریف جنایات جنگی و در مواردی جنایت علیه بشریت بوده است.»

از زمان بیان این مطالب گلدستون مورد حمله دولت و برخی از رسانه‌های اسرائيلی قرار گرفته است. هدف این تبلیغات گسترده در نهایت جلوگیری از طرح پرونده در شورای امنیت و دیوان‌عالی جنایی بین‌المللی لاهه است.

وزیر امور خارجه اسرائيل یک روز پس از طرح گزارش گلدستون اعلام کرد که می‌کوشد زیان‌های ناشی از این گزارش را محدود کند. وی گفت که از سوزان ریس سفیر امریکا در سازمان ملل متحد نیز خواسته است که از تلاش‌های اسرائیل پشتیبانی کند.

در بیانیه رسمی وزارت امور خارجه اسرائيل گزارش کمیسیون تحقیق سازمان ملل تلاشی آشکار برای تبلیغات سیاسی علیه اسرائیل معرفی شد. یک سخنگوی دولت نیز گفت که اسرائیل دارای یک دادگستری مستقل است و هرگز اجازه نخواهد داد سربازانش در دیوان‌عالی جنایی بین‌المللی محاکمه شوند.

تبلیغات علیه رئیس کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد از این هم فراتر رفت و روزنامه اسرائیل هایوم از گزارش این کمیسیون به عنوان یهودی‌ستیزی کلاسیک نام برد.

پیش از کمیسیون سازمان ملل متحد سازمان عفو بین‌الملل و چند نهاد جهانی دیگر مدافع حقوق بشر ارتش اسرائيل را به ارتکاب جنایات جنگی در باریکه غزه متهم کردند. حتی گروهی از سربازان اسرائيلی بلافاصله پس از جنگ غزه در بیانیه‌هایی شهادت دادند که برخی از هم‌قطاران آنها خانه‌های غیرنظامیان را بدون هیچ دلیلی بر سرشان خراب کرده و آن‌ها را به صورت هدفمند به گلوله بستند. استفاده از نارنجک‌های فسفری علیه غیرنظامیان، یکی دیگر از اتهاماتی است که علیه اسرائيل مطرح شده است.

این اتفاقات جملگی دست به دست هم دادند که وضعیت مذاکرات صلح با چالش جدی مواجه شود. شنبه 19 سپتامبر قرار است محمود عباس با حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر دیدار و گفت و گو کند. این دو به زودی عازم واشنگتن خواهند شد تا با باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا بر سر پرونده صلح اعراب و اسرائیل و در راس آن فلسطین و اسرائیل به گفت و گو بپردازند. گفت و گوهایی که به نظر می‌رسد از هم‌اکنون می‌توان شکست خورده بودن آنها را پیش‌بینی کرد. چرا که یک طرف این ماجرا یعنی اسرائیل نمی‌خواهد تن به هیچ مصالحه‌ای بدهد.