چرا حکام عرب خواهان پيروزى احمدى‌نژاد هستند؟

انتخابات رياست جمهورى ايران قرار است 12 ژوئن برگزار شود. با وجودى که محمود احمدى نژاد، رئيس جمهور کنونى ايران هنوز به صورت رسمى نامزدى خود را اعلام نکرده است، اما انتظار مى رود که وى در اين انتخابات شرکت کند.

در حالى که به نظر مى رسد ائتلاف اصول گرايان بر روى يک نامزد واحد با يکديگر توافق دارند، رقابت و بحث و جدل براى رهبرى فهرست اصلاح طلبان همچنان ادامه دارد و متوقف نشده است.

محمد خاتمى، رئيس جمهور سابق ايران که از ديرباز انتظار مى رفت رقيب اصلى احمدى نژاد باشد، به ناگهان کنارگيرى از اين رقابت را اعلام کرد تا آرا ميان او و ساير نامزدهاى اصلاح طلب از جمله مير حسين موسوى، نخست وزير سابق و مهدى کروبى، رئيس مجلس اسبق ايران، تقسيم نشود. از سوى ديگر خاتمى احساس کرد که محافظه کاران تمايل بيشترى براى راى دادن به مير حسين موسوى دارند تا او.

خاتمى گفت: بررسى ها حکايت از اين دارند که موسوى درصد قابل ملاحظه اى از آراى طرف مقابل را به خود اختصاص خواهد داد. من گزارش هايى در اختيار دارم که نشان مى دهند برخى محافظه کاران به من و احمدى نژاد راى نداده و به موسوى راى خواهند داد.

در واقع اين يک نوع از خود گذشتگى براى محدود ساخت بخت احمدى نژاد براى انتخاب شدن مجدد بود. با اين حال کروبى با وجودى فشارهاى فزاينده براى ترغيب وى به عقب نشينى از رقابت و تلاش در جهت متحد ساختن اصلاح طلبان به نفع موسوى، اعلام کرد که تا انتها در رقابت باقى خواهد ماند.

با وجودی که گفته می شود مهمترین تصمیمات سیاسی در ایران توسط آیت ا... خامنه ای اتخاذ می شود، اما همان طور که روحیه مبارزات انتخاباتی، تایید نامزدها توسط افراد با نفوذ یا شهرت آنها گواهی می دهند، این بدان معنا نیست که جایگاه ریاست جمهوری در این کشور بی اهمیت و غیرسرنوشت ساز است. انتخاب رئیس جمهوری بیانگر تمایل مردم ایران است که بر تصمیمات آیت ا... خامنه ای در مورد امورات مهم کشوری نیز تاثیر می گذارد.

در حقیقت مباحث مربوط به انتخابات آتی به نوعی بیانگر چالش های عمده ای است که ایران طی سال های آتی با آن مواجه خواهد شد. این چالش های شامل تاثیر کاهش قیمت های نفت، نرخ بیکاری و تورم دو رقمی، لزوم اصلاحات مدنی، نقش مهم ایران در منطقه خاورمیانه به ویژه امور مربوط به فلسطین و حمایت از حماس و حزب ا... که به ایران نسبت می دهند، نتایج بهبود احتمالی رابطه ایران و آمریکا و سوال مربوط به توسعه هسته ای می شوند.

انتخابات رياست جمهورى ايران از نزدیک توسط جهان عرب به ویژه در مصر و عربستان سعودی که بیشترین خصومت را علیه ایران نشان داده اند، زیر نظر قرار دارد. عربستان سعودی خود را نماینده کشورهای حوزه خلیج فارس به غیر از قطر می داند. تصور بر این است که آنها امیدوار به خلاصی از خوی مبارزه طلبی احمدی نژاد هستند، همان طور که بسیاری از مردم ایران این چنین می خواهند. این حس در مورد فردی نرم خو، دیپلمات و عمل گرا نظیر خاتمی، موسوی یا کروبی بسیار کم است.

در سال های اخیر مصر، اردن، عربستان سعودی، بحرین و اکنون مراکش تلاش داشته اند تا تمام مشکلات داخلی و منطقه ای خود را به ایران و هم پیمانان احتمالی این کشورنسبت دهند. لفاظی های آتشین احمدی نژاد فارغ از این که درست هستند یا نه، بدون شک می تواند آنان را در این راستا یاری دهد.

این تلاش به شیوه ها و اشکال مختلفی خود را بروز می دهند. از جمله متهم ساختن ایران به "نفوذ فرهنگی" همان طور که اخیرا مراکش آن را اعلام داشت یا صدور ایدئولوژی شیعی به مصر و دخالت در امور داخلی بحرین و عربستان سعودی. اين دو کشور تلاش مى کنند تا توجه ها را از يک موضوع کاملا داخلى – تبعيض عليه شيعيان – به مباحث خارجى منحرف کنند. افزون بر اين حسنى مبارک، رئيس جمهور مصر سعى مى کند که حکومت خود را با تداوم سياست تحريک فرقه گرايى، مشروعيت ببخشد.

اين رهبران همچنين از به قدرت رسيدن رئيس جمهورى که به پيشنهاد هاى اخير آمريکا توجه بيشترى دارد، در هراس هستند. گرم شدن روابط ايران و آمريکا منافع نظامى، مالى و ديپلماتيکى را به واسطه تلاش هاى به اصطلاح توسعه طلبانه ايران به دست مى آيد، تقليل خواهد بخشيد.

موضع بسيارى از حاکمان عرب اکنون بيش از هر زمانى مبتنى بر سياست هاى دو قطبى است و ترديدى وجود ندارد که در صورت روى کار آمدن مجدد احمدى نژاد بهره بردارى از اين فضا که کشورهاى عربى به آن وابسته هستند، تسهيل خواهد شد. به همين دليل است که آنها اميدوارند وى در انتخابات ماه ژوئن به پيروزى نايل شود.

* رانى اميرى، از تحليل گران مستقل امور خاورميانه است.