امریکا چراغ سبزی به امارات نشان نداده است
ادامه سکوت؛ سیاست غلط ایران
گفت‌وگو با دکتر سید جلال ساداتیان، کارشناس مسائل منطقه‌ای
ایران در سال های اخیر تلاش داشته که فرایند همکاری با کشورهای حوزه خلیج فارس را تقویت کند. این امر در مذاکرات و توافقات ایران با برخی کشورهای این حوزه همچون قطر و پیشنهادات رئیس جمهور ایران در خصوص همکاری با شورای همکاری خلیج فارس به وضوح خودنمایی می کند، اما در این میان وزیر امور خارجه ایران مواضع امارات را در قبال ایران سخت تر از گذشته اعلام کرده و برخی کشورهای منطقه را سخنگوی انگلیس و امریکا می داند.
گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با دکتر سید جلال ساداتیان، کارشناس مسائل منطقه ای:
- چه عواملی باعث شده که ایران موضع امارات را امروز سخت تر از گذشته ارزیابی کند؟
فعالیت های امارات برای اثبات ادعایش در مالکیت جزایر سه گانه روز به روز تنوع بیشتری پیدا کرده است، این کشور برای زنده نگاه داشتن این موضوع در بعد فرهنگی بسیار فعالیت کرده است، در مدارس خود این موضوع را وارد کتاب های درسی کرده و در مناسبت ها و مجالسی که پیش می آید به نوعی مسئله جزایر را مطرح می کند، در بعد سیاسی این موضوع را در نشست های سیاسی و یا اجلاس های داخلی و خارجی پیش می کشد، بر این اساس امارات از هیچ فرصتی در خصوص اثبات ادعای خود دریغ نکرده است.
از سوی دیگر ایران تلاش دارد ادعای امارات را بی پایه و اساس نشان دهد و با بی اعتنایی، به آن رسمیت ندهد لذا از اینکه حتی امارات علاقمند است موضوع جزایر را در دستور کار قرارداده و آنرا مبنای برای مذاکرات مستقیم یا غیر مستقیم با تهران در نظر گیرد، به نوعی اجتناب کرده است.
ایران در این مورد همواره یکسری تعارفات را مطرح کرده اما از کنار اینکه موضوع جزایر به صورت موضوعی مستقل در دستور کار دو کشور قرار گیرد، گذشته است. اما امارات برای اینکه ایران را تحت فشار قرار داده و بتواند از فرصت های آتی که پیش خواهد آمد بالاترین بهره برداری را داشته باشد، دائما در تلاش است موضوع جزایر را زنده نگاه دارد. در این راستا امیدوار است از تضاد ایران و کشورهای غربی نفعی ببرد، روزی ایران متحد امریکا در منطقه بود و امارات جرات اظهار وجود نداشتند اما امروز کشورهای منطقه امید دارند از درگیری ایران و غرب به عنوان یک فرصت بهره لازم را ببرند. در این مورد حتی پیشنهاد کرده اند که جزایر سه گانه می تواند پایگاهی برای امریکاییان شود و بواسطه نزدیکی به ایران موثر باشد.
اما واقع امر این است که تاکنون امریکاییان هیچ چراغ سبز جدی به امارات در خصوص جزایر سه گانه نشان نداده اند.
- پس علت اصرار مقامات ایران بر مرتبط بودن ادعاهای امارات و فشارهای برخی کشورهای منطقه بر ایران به نقش انگلیس و امریکا در منطقه چیست؟
این سیاست اشتباه است، یکی از سیاست های اشتباه وزارت امور خارجه ایران این است که می خواهد مسئله ادعاهای امارات در مورد جزایر را به امریکا نسبت می دهد، ماجرای انگلیس متفاوت است، این کشور عامل موجده این اختلاف بود.
امریکاییان همواره حقانیت ایران در مورد جزایر سه گانه را تایید می کردند اما انگلیسی ها موذیانه سکوت همیشگی خود را در این موضوع حفظ می کردند، امروز نیز انگلیسی ها به صراحت بیان نمی کنند که جزایر سه گانه متعلق به امارات است اما در برابر تعلق جزایر به ایران نیز سکوت می کنند.
حال اگر ایران به این سکوت صراحت بخشیده و بگوید که انگلیس در تحریک امارات پیرامون جزایر نقش دارند؛ سیاسی غلط است، امریکایی ها هم هیچ گاه از حق امارات در جزایر سخن نگفته اند، اگر در جایی به صراحت موضعی را اعلام کرده باشند، وزارت خارجه ایران پاسخ این موضع را خواهد داد.
- تلاش ایران برای توسعه همکاری هایش با کشورهای حوزه خلیج فارس چه جایگاهی در حل اختلاف ایران و امارات در مسئله جزایر سه گانه دارد؟
دیپلماسی اینگونه کاملا سفید یا سیاه نیست و همواره در ابعاد مختلف، تضاد، همراهی و همگرایی و واگرایی با همدیگر دیده می شوند. در واقع ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس دلایل واگرایی را همزمان با دلایل همگرایی دارد، در هر دولتی البته با شدت و ضعف، ایران به دنبال همکاری بوده است.
هر کجا کشورهای خلیج فارس در راستای منافع ایران حرکت کنند، طبیعی است که ایران نیز دشمن را به رقیب و رقیب را به دوست و یا حداقل به بی طرف تبدیل خواهد ساخت و تاجایی که می شود نیز همکاری های خود را با آنها ادامه خواهد داد، در مواردی نیز با آنها تضاد دارد و یا در وضعیت رقابت است، در برخی موارد نیز ایران باید تضاد منافع اش با این کشورها را کنترل کند تا منافع خود را تامین سازد.
بنابراین اولا مجموعه توسعه روابط ایران با کشورهای منطقه با این هدف دنبال می شود که مرزهای کشور تا جایی که امکان دارد در آرامش حفظ شود و مراودات ملی و همکاری های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی گسترش یابد، ثانیا اختلافات و تضاد منافعی که وجود دارد همواره بوده و هست و ایران تلاش دارد در برخی موارد این تضاد ها را برطرف سازد.
اما داستان امارات آنقدر برای ایران اهمیت ندارد که کلیه روابط ایران با کشورهای منطقه را تحت الشعاع خود قرار دهد، در واقع اگر روابط ایران با کشورهای منطقه بهبود بیشتری پیدا کند، نوع نگاه امارات به موضوع جزایر نیز تاحدودی تغییر خواهد کرد کما اینکه در دوره آقای خاتمی به واسطه سیاست تنش زدایی، امارات به توصیه عربستان از میزان اختلافاتش با تهران در مورد جزایر کاست.
نظر شما :