آنچه در زیر پنهان است
نویسنده خبر:
جواد ماه‌زاده
همصدایی ایران و سوریه در سی سال گذشته بر سر مسائل منطقه ای و ایدئولوژیکی یک همراهی متداوم بوده است. حالا سوریه نیز به جمع متهمان هسته ای پیوسته و شاید در آینده نزدیک این مسئله محور مشترک تازه ای میان دو کشور باشد.
همصدایی ایران و سوریه در سی سال گذشته بر سر مسائل منطقه ای و ایدئولوژیکی یک همراهی متداوم بوده است. حالا سوریه نیز به جمع متهمان هسته ای پیوسته و شاید در آینده نزدیک این مسئله محور مشترک تازه ای میان دو کشور باشد.
ماجرا را چند دیپلمات در مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی شروع کردند که گفتند بازرسان سازمان ملل در محل تاسیسات نظامی سوریه که سال گذشته توسط اسرائیلی ها بمباران شد، آثار اورانیوم پیدا کرده اند.
آنها مدعی شدند در نمونه هایی که ماموران آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات الخیبر سوریه جمع آوری کردند، آثاری از اورانیوم مشاهده شده است. البته دیپلمات ها این را نیز گفتند که یافته های جدید در حدی نیست که بتوان از آن به نتیجه گیری قاطعی رسید و بنابراین تحقیقات بیشتری در این باره نیاز است.
از اظهارات آنها این طور برداشت می شد که اورانیوم کشف شده از نوع فراوری شده و نه خام بوده است، اما امکان داشته که این میزان اورانیوم به طور غیرعمدی به این محل منتقل شده باشد.
سوریه بعد از پخش این اظهارنظرها و انتشار گزارش هایی از پیدا شدن اورانیوم در تاسیسات نظامی الخیبر هیچ واکنشی نشان نداد و مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز بررسی های خود را آغاز کردند . آمریکا هم در این میان اعلام کرد که تاسیسات فوق در واقع رآکتور هسته ای بوده که هنوز فعال نشده بود.
چند روز بعد محمد البرادعى مدير کل آژانس بين‌المللى انرژى اتمى، در يک کنفرانس خبرى در دبى اعلام کرد که به زودی گزارشى را در خصوص نتايج تحقيق در پايگاه نظامى سوريه که توسط اسراييل بمباران شده بود، ارائه خواهد داد.
وى افزود: تا زمانى که اطلاعات موثق ارائه نشود، نمى‌توانيم به نتيجه‌گيرى فورى برسيم. هر چند که مقدارى اورانيوم در اين منطقه کشف شده اما اين دليل بر اين نيست که در اين منطقه پايگاه هسته‌اى وجود داشته باشد.
البرادعى در آن نشست سوريه را به همکارى شفاف‌تر با بازرسان توصیه کرد و تداوم تحقيقات در اين باره را خواستار شد. همین توصیه البرادعی کافی بود تا شان مک کورمک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سخن از لزوم تحقیقات بیشتر بگوید و لحنی مشابه آنچه را در قبال ایران داشت در گوش سوریه نجوا کند.
سوريه این بار سکوت نکرد و گزارش‌هاى اطلاعاتى آمريکا را مبنی بر وجود راکتور هسته‌اى در پايگاه مربوطه رد کرد. وليد معلم وزير امور خارجه سوريه تاکيد کرد: اورانيوم کشف شده در اين پايگاه به سلاح‌هايى برمی گردد که جنگنده‌هاى اسراييلى براى از بين بردن اين پايگاه از آن استفاده کردند.
او نیز به تبعیت از ضلع دیگر مظنونین هسته ای، اخبار منتشر شده درباره وجود اورانيوم در اين پايگاه را واجد اهداف سياسى خواند. حالا همه چیز داشت ایرانی می شد. کنش پنهان سوریه، واکنش معمول ایالات متحده، کنش آژانس انرژی اتمی و این بار واکنش سوریه، یادآور چرخه باطل و فرسایشی بود که ایران قریب یک دهه آن را آزموده و تبدیل به امری روزمره کرده بود.
صحبت از چرخه هسته ای حتی برای شروری مثل کره شمالی و چموشی چون لیبی از صورت امری محال درآمده و از چرخه باطل خارج شده است. هند هم بعد از مذاکره با آمریکا به فراغت هسته ای دست یافت و با آسودگی خاطر مسئول سیاست خارجی اش را برای ادامه گفتگوها بر سر انتقال نفت روانه ایران کرد.
بحث بر سر بی اطمینانی و نگرانی از پنهان کاری های مظنونین همیشگی است. هر چند مواضع ایران و سوریه در برابر حزب الله و حماس از یکسو و اسراییل از سوی دیگر، از صراحتی آشکار برخوردار است ولی آنچه بهانه کافی را در اختیار سازمان های بین المللی و افکار عمومی جهان می گذارد، عدول از قواعد پذیرفته شده جهانی و پنهان کاری در این باره است.
نماينده آمريکا در آژانس بين المللى انرژى اتمى ضمن تاکيد بر ضرورت همکارى شفاف سوريه با آژانس گفته است: سوريه نبايد در پنهان کارى فعاليت‌هاى هسته‌اى سرى و ممنوعه‌اش مانند ايران رفتار کند.
گريگورى شولتى در سخنانى در نشست مشورتى کميته همکارى‌هاى فنى آژانس که به منظور بررسى گزارش اخير محمد البرادعى درباره سوريه و ايران برگزار شد گفت: بايد به همه کسانى که اين مساله برايشان اهمیت دارد گفته شود که سوريه مثل ايران نيست اما اين به آن معنا هم نيست که سوریه نبايد در خصوص فعاليت‌هاى هسته‌ای و تعهدات موجود در پیمان منع گسترش سلاح‌هاى هسته‌اى با آژانس همکارى کند.
آن طور که از شواهد برمی آید، محتواى گزارش البرادعى درباره سوريه موید ارزيابى‌هاى دولت آمريکاست مبنى بر اينکه سوريه در راستاى ساخت يک نيروگاه هسته‌اى سرى فعاليت داشته و اين به معناى نقض تعهدات موجود در ان پى تى و همچنين اساسنامه آژانس است.
به هر روی مخالفت سوریه با پاسخگویی به سوال های آژانس، نحوه برخورد آنها با بازرسان بین المللی انرژی هسته ای و گزارشی که آژانس درباره تاسیسات این کشور منتشر کرده، حاکی از گام نهادن سوریه در مسیری است که ایران هم آن را رفته است.
آنچه مبرهن است آمريکا نمى‌خواهد سوريه به ايرانی ديگر تبدیل شود. حضور آمریکا در منطقه خاورمیانه، جنگ ناتمام با تروریست ها و بحران های متعدد این کشور باعث شده تا تولد ایرانی دیگر در منطقه به مهم ترین و تازه ترین دغدغه ایالات متحده تبدیل شود. سوریه که خود در بطن مذاکرات صلح با رژیم صهیونیستی قرار دارد و بناست در ازای گرفتن امتیازاتی، روند صلح را به پیش ببرد در صورت ورود به باشگاه مظنونین معادلات خاورمیانه را پیچیده تر از قبل خواهد ساخت.
نظر شما :