آينده اتحاد ايران و سوريه در خطر است؟

انديشة اصلى دولت بوش در برگذارى روند صلح آناپوليس، گردهم آوردن کشورهاى عرب طرفدار آمريکا تحت عنوان روند صلح، با هدف مهار يا حداقل ايجاد توازن در قبال قدرت رو به افزايش ايران بود.

با دعوت سوريه و گنجاندن مسئلة بلندى هاى جولان در برنامة کنفرانس، برخى ها در واشنگتن به اين اميد بودند که می توانند روندى را شروع کنند که هدفش جداسازى دمشق از تهران باشد.

ولى تا زمانى که بوش و اولمرت آمادة پذیرش ديدگاهى جديد نسبت به دمشق نباشند، نيمه سازوکارها و گامهاى نصفه احتمالا سوريه را به ايران نزديکتر خواهد کرد. تاريخ و سوابق سیاسی ايران و سوريه نشان مى دهد که دوام اتحاد ايرانى-سورى احتمالا  از آناپوليس و پى آمدهايش طولانى تر خواهد بود.

 

در طى دهه 1980، آمريکاييها و اعراب سعى بسيارى کردند تا حافظ اسد را متقاعد نمايند از ايران فاصله بگيرد. ولى اسد متفکری استراتژيک بود.

 

او درک می کرد که اتحاد مجدد با عراق، از لحاظ رفع نگرانيهاى امنيتى يا پيشبرد منافع منطقه اى سوريه، کافى نیست. ايران و سوريه آشکارا راجع به بسيارى از مسائل تفاهم نداشتند، ولى اين دو کشور درباره يک موضوع حساس هم عقيده بودند: استقرار ايالات متحده امریکا در خليج فارس، منافع راهبردى دو کشور را تهديد مى کند.

 

امروزه، سياستها و اقدامات آمريکا و اسراييل در منطقه مجددا از سوى ايران و و سوريه، به عنوان تهديدی براى امنيت ملى اين دو کشور تصور مى شود.

 

صلح ميان سوريه و اسراييل دست يافتنى است، ولى نيازمند امتيازدهى هاى با معنا و طرزتفکر برد-برد از جانب دو کشور است. اسراييل مى بايست از  مرزهاى 1967 عقب بنشيند، که شامل سواحل شمال شرقى درياچة تيبر است. سوريه مى بايست به اسراييل ضمانت هاى امنيتى معتبر ارائه دهد.

 

به دلیل وجود هراس از اينکه رهايى جولان امنيت اسراييل را تضعيف خواهد کرد، تل آويو از واشنگتن تقاضاى يک بستة دفاعى 20 ميليارد دلارى خواهد کرد.

 

امروزه، وقتى نخست وزير اسراييل مى گويد سوريه مى داند جهت ايجاد صلح ميان دو کشور چه بايستى انجام دهد، بدان معناست که سوريه مى بايست ايران را رها کرده و روابطش با حزب الله و حماس قطع کند. سوريه ممکن است روابطش را با دو گروه فوق را قطع کند، ولى براى سازش بر سر اتحادش با ايران دليلى نمى بيند.

اتحاد ايرانى- سورى بالغ و نهادينه شده است و به سبب هويج هاى مجازى و قولهاى توخالى توسط واشنگتن منقطع نخواهد شد.

 

 صلح ميان اسراييل و سوريه احتمالا عوامل اتحاد ايران- سوريه را تغيير خواهد داد، ولى به از بین رفتن آن منجر نخواهد شد.