تعرض به ایران ؛ جنجال همچنان ادامه دارد

با گوش سپردن به سوالاتی که پنج‌شنبه گذشته در سنا از ژنرال پترائوس پرسیده شد، ممکن است فکر کنید ایالات متحده در آستانه به‌راه‌انداختن جنگی دیگر در خلیج (فارس) است. سناتورهای هر دو جناح (دموکرات و جمهوری‌خواه) برای پرسش از وی در مورد مسائل مربوط به ایران همان‌قدر وقت صرف کردند که در مورد افغانستان و عراق کرده بودند.

 

جوزف لیبرمن، سناتور کانتیکات، پیرامون فعالیت‌های ضد امریکایی ایران در منطقه، پترائوس را به شدت سوال‌پیچ کرد. دانیل آکاکا، سناتور هاوایی،‌ به‌طور شِکوه‌آمیزی از فواید مذاکرات با ایران پرسید و جیم وب،‌ سناتور ویرجینیا پترائوس را به‌خاطر آنچه که ضرورت "مقابله با تاثیرات بدخواهانه ایران" و "پیامدهای تاثیرات . . .  این کشور در منطقه" می‌خواند،‌ به‌شدت تحت فشار قرار داد.

 

ژنرال، که تاییدش به‌عنوان رئیس مرکز فرماندهی به مخاطره افتاده بود، با تاکید بر حمایتش از "سه دور مذاکرات برگزار شده" با محوریت مسائل امنیتی میان ایران،‌عراق و امریکا در بغداد، همه تلاشش را کرد تا مردان و زنانی که کنترل این جلسه را در دست داشتند، آرام کند. اما سوال‌های پیاپی سناتورها موید نگرانی‌هایی بود که در کنگره همچنان باقی است؛ چطور ممکن است رئیس‌جمهور بوش به‌صورت محرمانه حمله‌ای نظامی را طرح‌ریزی کند.

 

در عالم نظر، در ایده جنگ با ایران نباید ملتی را که هیچ‌گونه اشتیاق عمومی به ماجراجویی‌های بیشتر نظامی در خاورمیانه ندارد، به‌عنوان آغازکننده در نظر گرفت؛ چگونگی حصول اطمینان از امکان دستیابی به سلاح هسته‌ای یا مسلح کردن و آموزش نیروهای ضد امریکایی در عراق، اهمیت چندانی ندارد.

 

کاندیداهای جمهوری‌خواه کنگره، که اکنون با بدترین چشم‌انداز انتخاباتی مواجه‌اند نیز به‌همان‌اندازه برای حمایت از اقدام نظامی علیه ایران بی‌میل‌اند. حتی مقامات کابینه بوش،‌ از جمله کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه و رابرت گیتس وزیر دفاع نیز علنا بارها در برابر این ایده واکنش سردی نشان داده‌اند.

 

اما صداهایی که در واشینگتن هشدار می‌دهند و نسبت به همه‌چیز شک و تردید دارند، فقط همان صداهایی نیستند که به گوش فرمانده کل نیروهای مسلح ایالات متحده می‌رسد. در اسرائیل هم، که رئیس‌جمهور به‌تازگی از آنجا برگشته است، برای یافتن نگرانی‌های ذاتی و عمیق، راه چندان دوری نباید رفت.

 

یکی از مقامات ارشد اسرائیل در حاشیه یکی از نشست‌های بوش به تایم گفت:"گزینه نظامی، برای مقابله با جاه‌طلبی‌های هسته‌ای معطوف به ساخت تسلیحات ایران، گزینه مناسبی نیست." وی افزود:"اما تنها یک چیز بدتر از آن وجود دارد و آن ایرانی هسته‌ای است."

 

آنهایی که بیرون از دولت اسرائیل قرار دارند،‌ بر ضرورت به مراتب بیشتری تاکید می‌کنند."من نگرانم که تا رسیدن ماه نوامبر، دیگر خیلی دیر شده باشد"؛ این را یوسی کوپرواسر که یکی از افسران ارشد اطلاعاتی سابق در ستاد مرکزی فرماندهی وزارت دفاع اسرائیل است می‌گوید. به گفته او در مورد اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای "تنها باید همین کار را کرد. به‌خاطر مسیح، این کار را بکنیم و مشکل‌مان را حل کنیم."

 

 

اگر دستیابی به نتیجه‌ای مقبول برای دولت از راه تلاش‌های دیپلماتیک همچنان بعید به نظر برسد،‌ آیا پرزیدنت بوش اقدام نظامی را مد نظر قرار خواهد داد؟

 

با در نظر گرفتن اوضاع داخلی، احتمال وقوع آن باید کم باشد. اما لحن برخی از متحدان خارجی بوش کاملا متفاوت است.

به‌رسم عادت مالوف بوش در چنین سفرهایی، این بار هم او گفتگوهای یک‌به‌یکی با رهبران کلیدی منطقه داشت که در جریان آن، کمک‌های لازم را هنگام ترک اتاق مورد سوال قرار داد و بخصوص به مباحثه بر سر موضوعات حساس پرداخت.

 

در سفر پیشین در ماه ژانویه، پس از یکی از همین گفتگوهای یک‌به‌یک، ایهود اولمرت، نخست‌وزیر اسرائیل در یک کنفرانس مطبوعاتی به همراه بوش مورد سوال قرار گرفت که آیا رهبران امریکایی وقتی به موضوع ایران می‌رسند"دست‌هایشان بسته است؟" اولمرت پاسخ داد که احساس او بعد از گفتگو با بوش این است که رئیس‌جمهور "استثنائا مصمم" است و اینکه "بوش همواره در طول دوره کاری خود ثابت کرده است که آمادگی انجام اقدامات استثنایی برای دفاع از اصولی که بدان معتقد است را داراست، تعهد عمیق وی به امنیت اسرئیل یکی از آن اصول است."

 

در پی دیدار بوش در ماه جاری، جروزالم پست گزارش داد که یکی از مشاوران ارشد ایالات متحده در این سفر به مقامات اسرئیلی گفته بود که بوش برای حمله به ایران آماده است، اما گیتس و رایس او را از این کار بازمی‌دارند.

 

این گزارشی دست دوم بود و دانا پرینو، سخنگوی کاخ سفید، به‌شدت آن را تکذیب کرد.روز پنج‌شنبه در کنگره، پترائوس نشان داد که ایران،‌ کلیدی برای دو نگرانی بزرگ امنیتی پیش‌روی مرکز فرماندهی است و نگرانی‌های هسته‌ای را به‌طور خاص مورد توجه قرار داد. وی گفت:"شفاف نبودن فعالیت‌های کشورهایی همچون سوریه در توسعه برنامه هسته‌ای‌شان یک نگرانی اصلی است."

 

سخنانی از این دست، مردم را در واشینگتن نگران کرده است. حامیان رهبران دموکرات در کنگره از این می‌هراسند که بوش در حال برنامه‌ریزی برای بمباران در فاصله ماه‌های نوامبر تا ژانویه - پس از اینکه هزینه سیاسی این کار کاهش یافت و زمانی که او ممکن است احساس کند با این کار به جانشین‌اش لطف می‌کند، باشد.

 

دن سنور، سخنگوی سابق نیروهای نظامی و مشاور سیاست خارجی دولت بوش، امکان تحقق چنین سناریویی را کاملا بعید می‌داند، چرا که به اعتقاد او این کار استعفاهای متعددی را هم در میان جامعه اطلاعاتی و هم نیروهای مسلح برمی‌انگیزد، دو گروهی که از تجربه عراق احساس شکست می‌کنند. ممکن است سنور درست بگوید، اما علائم به اندازه کافی وجود دارند، تا حدی که چشم‌های ناظران داخلی و خارجی را به تحولات خیره کنند و آنها را به گمانه‌زنی وادارند.