هند امریکا و اعراب را به ایران ترجیح می دهد

دیپلماسی ایرانی: کمتر همکاری خارجی در هند وجود دارد که به اندازه همکاری با ایران برای این کشور جذاب باشد. این اشتیاق در حالی است که روابط عمیق تر و گسترده تر با همسایگان عرب در ایران از توجهی که شایسته آن است، برخوردار نیست. ارتباطات تاریخی، پیوندهای تمدنی، ذخایر و عرضه انرژی و امنیت منطقه ای از جمله علل این توجه زیاد به رابطه با ایران است. با توجه به حضور میلیون ها مهاجر هندی در کشورهای عربی، تعامل تجاری بیشتر با اعراب در مقایسه با تعاملات تجاری با ایران و حمایت عربستان سعودی و امارات متحده عربی از هند در مقابله با تروریسم، همه این عوامل در تعامل هند با اعراب پررنگ ترند. تحریم های ایالات متحده امریکا هم اقتصاد ایران را فلج کرده است و هم کشورهای دیگری را که با ایران تعامل تجاری داشته باشند، هدف قرار می دهند. هند مراقب است که از این تحریم ها آسیب نبیند. در قرارداد راه آهن چابهار، هند ترجیح می دهد این قرارداد را از دست بدهد، تا این که تحریم های آمریکا را بشکند.

برخی از نخبگان سیاست خارجی، سیاست هند در قبال ایران را محکی برای «استقلال راهبردی» دهلی نو می دانند و انتظار دارند دهلی نو رابطه خود با ایران را بدون ارجاع به محاسبات سود و زیان و روابط متشنج ایران با دیگر کشورهای دارای روابط مهم با هند پیش ببرد. هیچ دولتی در هند چنین پیشنهادی را نمی پذیرد.

رأی هند ضد ایران در آژانس بین المللی انرژی هسته ای انتقاد شدید منتقدان نخست وزیر این کشور را در پی داشت. اما عملگرایان بر این باورند که ایران می تواند از منافع خود حفاظت کند و دلیلی وجود ندارد دهلی نو در همه مبارزه های تهران با واشنگتن، از تهران حمایت کند.

اندازه جغرافیایی و جمعیتی، موقعیت ژئوپلتیک، منابع طبیعی و استعدادهای فوق العاده مردم ایران را به یکی از مهمترین کشورهای جهان تبدیل کرده است. بسیاری از این سرمایه ها در مقابله طولانی مدت ایران و آمریکا هدر رفته است. تمایل به نگاه به ایران از دریچه مقابله با آمریکا موجب شده است بسیاری در هند ویژگی ایدئولوژیک انقلاب ایران و نگرانی های حاصل از تعهد تهران به صدور انقلاب به جهان عرب را نادیده بگیرند. هم به علل داخلی و هم خارجی، ایران مکانی سخت برای رابطه تجاری است. دهلی نو باید روابط خود را در چارچوب این شرایط نامطلوب اما واقعی تعریف کند. در همین حال، درهای جهان عرب برای همکاری های سیاسی، اقتصادی و فنی با هند باز است. سه کشور میانه رو عرب (عربستان سعودی، مصر و امارات متحده عربی) با نیروهای بنیادگرا در منطقه مقابله می کنند و شرکای ارزشمندی برای هند در مقابله با بی ثباتی هستند.

کسانی که نگران از دست دادن موقعیت هند در ایران در مقابل چین هستند باید نگاهی به پیشرفت های اقتصادی پکن در جهان عرب بیاندازند. در حالی که توافق ایران و چین در حال حاضر فقط در سطح حرف است، چین روابط اقتصادی واقعی با کشورهای عرب دارد. هند در جهان عرب بازیگر اقتصادی کوچکی نیست و سابقه آن از چین بیشتر است. دهلی نو باید به جای رقابت غیرواقع گرایانه با پکن، بازی تجاری خود را در جهان عرب پیش ببرد.

کشورهای عربی تلاش می کنند از وابستگی شدید خود به نفت بکاهند و این فرصتی برای هند است تا همکاری اقتصادی با آنها را توسعه دهد. برای هند، هزینه های نادیده گرفتن احتمال های جدید روابط تجاری متنوع با اعراب در مقایسه با از دست دادن قرارداد راه آهن با ایران بسیار بیشتر است.

منبع: ایندین اکسپرس / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11