محمد بن سلمان ترامپ را به مبارزه نمی‌طلبد

نویسندگان: دکلان والش (Declan Walsh) و بن هوبارد  (Ben Hubbard) 

دیپلماسی ایرانی: محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی پس از یورش‌های اخیر به آرامکو چرخشی بی‌سابقه به سوی دیپلماسی داشته تا تنش‌ها با دشمنان منطقه‌ای اش را آرام کند. بن سلمان وارد گفت وگوهای مستقیم با حوثی های یمن شده که به کاهش حملات از جانب هر دوطرف انجامیده؛ برای سبک‌تر کردن محاصره قطر گام‌هایی برداشته و حتی برای گفت وگوهای غیرمستقیم با دشمن اصلی‌اش، یعنی ایران، نیز اقداماتی انجام داده تا جنگ سایه‌ اما در حال گسترش منطقه را خاموش کند.

تحلیلگران می‌گویند عامل چرخش عربستان از رویارویی به گفت وگو، درک این حقیقت جدی است که دیگر نمی‌توان روی سیاست چندین‌ دهه‌ای آمریکا در خاورمیانه حساب کرد و ایالات متحده بیش از این از صنعت نفت سعودی در برابر یورش‌های خارجی دفاع نخواهد کرد.

انفعال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا در برابر یورش‌ها به عربستانی‌ها فهماند که به رغم ده‌ها میلیارد دلار هزینه‌ای که برای جنگ‌افزارهای آمریکایی پرداخت کرده‌اند نمی‌توانند طبق چشمداشت‌هایشان روی کمک آمریکا حساب کنند. بنابراین سعودی‌ها که می‌دیدند برای دفاع از خود در منطقه‌ای ناآرام و غیرقابل پیش‌بینی تنها هستند برای کاهش تنش‌ها به سمت دشمنانشان رفتند. آنها فهمیدند که باید سازش‌پذیر‌تر باشند.

چرخش عربستان سعودی به سوی دیپلماسی برای ایالات متحده تضادی شرم‌آور به همراه داشت. دولت ترامپ و کنگره مدت‌ها عربستان را برای پایان دادن به جنگ یمن و آشتی با قطر تحت فشار قرار داده بودند اما اکنون به نظر می‌رسد یورش‌های منتسب به ایران بیش از فشار آمریکا در تحقق اهداف آنها تقش داشته است.

شکست سیاست‌های عربستان در منطقه به ویژه در برابر یمن، قطر و ایران نوعی بازسنجی دوباره را برای سیاست‌های سعودی‌ها به همراه آورد. تمایل ناگهانی عربستان برای پیگیری دیپلماسی بیانگر اراده این کشور برای تحکیم جایگاه منطقه‌ای‌اش در این دوران بلاتکلیفی و آسیب‌پذیری است. به ویژه این‌که ترامپ بیش از آنچه سعودی‌ها می‌پندارند به دیدگاه اوباما نزدیک شده است: خروج از خاورمیانه.

در حالی‌که کنگره و سایر بخش‌های دولت از سیاست‌های عربستان به ویژه جنگ یمن، محاصره قطر و قتل خاشقچی به خشم آمدند، ترامپ پشتیبانی از عربستان را به عنوان خریدار مطمئن جنگ‌افزارهای آمریکایی ادامه داد. اما با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری سعودی‌ها دانستند که برای ترامپ نزدیک شدن به رای‌دهندگان در اولویت است و همچنین یک رئیس جمهور تازه می‌تواند رویکردی کاملا متفاوت را در برابر عربستان به‌کار ببرد. بنابراین برای حفظ منافعشان به فکر سازش با دشمنانشان افتادند.

پیشرفت‌ها در زمینه کاهش تنش‌های منطقه‌ای عربستان فقط زمانی کند می‌شود که خطر‌ها در اوج قرار می‌گیرد: تنش‌های بین عربستان و ایران. با این حال، پس از سال‌ها بیانات آتشین و پشتیبانی رقابتی از طرف‌های مخالف در تنش‌های منطقه‌ای، مقاماتی از پاکستان و عراق برای میانجی‌گری در زمینه گفتوگوها از طریق کانال‌های مخفی و پیش‌گیری از تنش‌های بزرگ‌تر بین تهران و ریاض اقداماتی انجام داده‌اند.

البته هنوز روشن نیست گفت وگوهای بین ایران و عربستان برای کاهش تنش‌ها تا کجا پیش خواهد رفت به ویژه این‌که برقراری رابطه رسمی با ایران از سوی ریاض خشم و نارضایتی ترامپ را به دنبال خواهد داشت، چرا که او در پی به انزوا کشاندن و تنبیه ایران است. عدم اطمینان به ترامپ یک مساله است و به مبارزه طلبیدن آشکار آن مساله‌ای دیگر و احتمالا بن‌سلمان این کار را نخواهد کرد.

منبع: نیویورک تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی