منافع اقتصادی و حمایت خارجی مانع از سقوط مادورو می شوند

دیپلماسی ایرانی: به رسمیت شناخته شدن خوان گوایدو به عنوان جانشین موقت و مشروع نیکلاس مادورو به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا از سوی بسیاری از کشورهای جهان مخاطرات برای ونزوئلایی ها و همچنین کشورهای ذینفع در شرایط کنونی این کشور آمریکای جنوبی را افزایش داده است. کشورهایی همچون ایالات متحده، روسیه، چین، کوبا، برزیل و کلمبیا به شدت بر سر ماندن و رفتن مادورو اختلاف نظر دارند که عمدتا به مسائل مالی و اقتصادی مربوط می شود. هر دو گروه سعی دارند تا شرایط در ونزوئلا را مطابق منافع خود پیش ببرند. ایالات متحده با تکیه بر فشار تحریم ها و تظاهرات مخالفان به دنبال بازگرداندن حمایت چهره های اصلی ارتش از مادوروست. اما کشورهایی که با دولت فعلی روابط نزدیکی دارند، هرچه در توان دارند به کار می گیرند تا از قدرت مادورو محافظت کنند.

تلاش برای روی کار ماندن مادورو

کوبا کشوری است که دست کم در کوتاه مدت بیشترین انگیزه را برای نگه داشتن مادورو در قدرت دارد. کوبا برای محافظت از ثبات سیاسی آتی خود به حفظ وضعیت موجود در کاراکاس نیاز دارد. تغییر تدریجی شرایط در کوبا از نظام کمونیستی بدون دسترسی به سوخت مجانی ونزوئلا و محموله های نفت خام این کشور به شدت دشوار خواهد شد. کوبا در حال حاضر روزانه حدود 50‌هزار بشکه سوخت و نفت خام از ونزوئلا وارد می کند حدود یک سوم از مصرفش است. تهدید از دست دادن این محموله های سوختی در صورت روی کار آمدن دولت جدید در کاراکاس که به دنبال افزایش حداکثری درآمد حاصله از صادرات نفت است، برای کوبا به شدت جدی به شمار می رود. کوبا برای در قدرت نگه داشتن مادورو به دارایی های نظامی و اطلاعاتی قابل توجهی دسترسی دارد. در نزدیک به دو دهه گذشته دولت کوبا به ونزوئلا در آموزش نیروهای نظامی و به اشتراک گذاری اطلاعات درباره اهداف داخلی و خارجی کمک کرده است. اگرچه هاوانا به این باور رسیده که خروج مادورو از قدرت قطعی است، سعی دارد تا حد ممکن این خروج را به تعویق اندازد و برای چنین منظوری احتمالا نیروهای امنیتی بیشتری به ونزوئلا اعزام خواهد کرد. با این حال، کوبا مهره ای کوچک در ونزوئلا محسوب می شود و اگر مهره های اصلی تصمیم به تغییر شرایط بگیرند، قدرت تاثیرگذاری در نتیجه را نخواهد داشت.

روسیه هم تمایلی به اینکه مادورو از قدرت برکنار شود، ندارد. اپوزیسیون ونزوئلا توافقنامه های بازپرداخت وام های اعطایی از سوی روسیه و چین با نفت را قانونی نمی دانند که این یعنی دولت جدید احتمالا برنامه های نفت در برابر وام را به عنوان اصلاحات در بخش انرژی حذف خواهد کرد. جدای از احتمال لغو بازپرداخت وام ها به روسیه در صورت روی کار آمدن دولتی جدید در کاراکاس، احتمال به خطر افتادن منافع استراتژیک مسکو هم وجود دارد. ونزوئلا از جمله کشورهایی است که برای روسیه در استراتژی جهانی آن مبنی بر استفاده از درگیری های جزئی ژئوپولتیک برای تحت فشار گذاشتن ایالات متحده اهمیت دارد. سقوط مادورو برای مسکو به معنی از دست دادن متحدی استراتژیک در تحت فشار گذاشتن ایالات متحده است و این یعنی، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه اقدام برای در قدرت نگه داشتن مادورو را در اولیت برنامه های خود قرار می دهد. مسکو احتمالا برای محافظت از قدرت مادورو از نیروهای نظامی استفاده خواهد کرد و حتی این احتمال وجود دارد که این نیروهای نظامی را در معامله با واشنگتن بر سر مسائل استراتژیک مورد استفاده قرار دهد.

در میان همه قدرت های خارجی علاقمند به روی کار ماندن مادورو، چین احتمالا بیش از همه از نظر مالی در معرض خطر قرار دارد. ونزوئلا همچنان حدود 23‌میلیارد دلار بازپرداخت وام‌ هایش را به چین بدهکار است که آن را به ‌صورت صادرات نفت خام می پردازد. در حال حاضر، بیش از نیمی از تولیدات روزانه نفت خام ونزوئلا به طور مستقیم برای بازپرداخت وام های چینی و روسیه مورد استفاده قرار می گیرد و این احتمال وجود دارد که دولت جدید در جستجوی راه هایی برای تقویت درآمد دولت از طریق صادرات نفتی، این توافق ها را لغو کند.

تلاش ها برای تسریع برکناری مادورو

در مقابل کوبا، روسیه و چین که به دنبال به تعویق انداختن پایان کار مادورو هستند، برزیل و کلمبیا نقش مهمی در تسریع عزل مادورو از قدرت ایفا می کنند. منافع برازیلیا و بوگوتا در حمایت از اپوزیسیون ونزوئلا کاملا عیان است: حکمرانی مادورو یک بحران شدید مواد غذایی در ونزوئلا ایجاد کرده و میلیون ها نفر از مردم این کشور را وادار ساخته در برزیل و کلمبیا به دنبال راه حلی برای مشکلات خود بگردند. حمایت های کاراکاس از فعالیت های غیرقانونی از جمله ستیزه جویی، قاچاق مواد مخدر و استخراج غیر قانونی از معادن نیز گروه های جنایتکار در هر دو کشور را تقویت کرده است. بنابراین، همزمان با افزایش فشارهای اعمالی از سوی واشنگتن بر کاراکاس، بوگوتا و برازیلیا نیز فشارها بر مادورو را افزایش داده اند. با این حال، آنها نفوذ چندانی در کاراکاس ندارند چراکه تقریبا هیچ محصول نفتی یا تصفیه شده ای از ونزوئلا وارد نمی کنند و باتوجه به اینکه نفوذ بین المللی چندانی هم ندارند، از اهرم اعمال تحریم برخوردار نیستند. در نتیجه، در چند ماه آتی برای پیشبرد اهداف خود تحت رهبری ایالات متحده عمل خواهند کرد.

انتظار می رود در آینده نزدیک شرایط سیاسی ونزوئلا تغییرات قابل توجهی داشته باشد. مخالفان سعی دارند یگان ها و فرماندهان نظامی را به روی گردانی از مادورو ترغیب کنند. باتوجه به شرایط کنونی ونزوئلا احتمال اینکه مادورو به راحتی از قدرت کناره گیری کند بسیار اندک است و انتظار می رود برکناری او خشونت آمیز و با آشوب همراه باشد. مادورو تمایلی به ترک قدرت ندارد و از متحدان کلیدی داخلی و خارجی برای به تاخیر انداختن چنین اتفاقی استفاده می کند. گفت و گو برای مصالحه هم چندان مفید به نظر نمی رسد. مخالفان برای موفقیت در مذاکرات به حمایت چهره های مطرح نظامی نیاز دارند. بدون چنین حمایتی چشم انداز آغاز یک شورش تمام عیار در ونزوئلا تقویت می شود و احتمال رویارویی خشونت آمیز موافقان و مخالفان خارجی مادورو در این کشور افزایش می یابد.

منبع: استرتفور / مترجم: طلا تسلیمی