آنکارا و واشنگتن دچار طلاق عاطفی شده اند

دیپلماسی ایرانی: اکنون که ترکیه با متحد قبلی اش، آمریکا، سر لج افتاده، بحران کاهش ارزش لیر تبدیل به یک مشکل سیاسی مهم شده است. مسئله فوری امتناع ترکیه از آزادی اندرو برونسون، کشیش آمریکایی، است که به اتهامات تروریستی، جاسوسی و خرابکاری دستگیر شده است. وی همچنین متهم است که در کودتای شکست خورده ژوئیه ی 2016 علیه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، نقش داشته است.

آمریکا حق دارد که به دستگیر شدن برونسون اعتراض کند. اما واکنشش نتیجه عکس داشته است. در واقع، اعمال تعرفه های بالاتر بر واردات استیل و آلومینیوم از ترکیه، می تواند بیش از این اقتصاد ترکیه را دچار مشکل کند و باعث به وجود آمدن بحرانی گسترده تر شود که می تواند اقتصاد دنیا را متاثر کند. به علاوه این تعرفه ها باعث شده تا اردوغان شرایط بد اقتصادی کشورش که به خاطر ناکارامدی دولتش است را گردن آمریکا بیندازد.

هنوز امکان دارد که دولت ترکیه راهی برای آزادی برونسون پیدا کند و دونالد ترامپ که مشتاق است وفاداری اش را به طرفداران فرقه پروتستان که بخش اعظمی از حامیانش را تشکیل می دهند، نشان دهد، تعرفه ها را بردارد. اما حتی اگر این بحران بر طرف شود، باز هم بحران ساختاری روابط بین آمریکا و ترکیه – و در کل روابط ترکیه با غرب – همچنان باقی خواهد ماند. ما شاهد افول مداوم اما آهسته روابط هستیم که حالا فقط نام اتحاد بر آن مانده است. گرچه دولت ترامپ حق دارد که به مقابله با ترکیه بپردازد، اما هم سر مسئله ای اشتباه و هم به شیوه ای اشتباه به آن پاسخ داده است.

مدت های مدیدی است که روابط بین ترکیه و غرب بر دو اصل استوار بوده است، که دیگر هیچ یک از این دو اصل وجود ندارند. اصل اول این است که ترکیه بخشی از غرب است که به معنای لیبرال و دموکرات بودن این کشور است. با این حال ترکیه نه لیبرال است نه دموکرات. فقط حزب عدالت و توسعه است که نقش اصلی را در ترکیه بر عهده دارد و اردوغان که رئیس این حزب است، قدرت را در دست دارد.

با روی کار آمدن اردوغان، استقلال قوا و دستگاه ها، معنی خود را از دست داده است و رئیس جمهور رسانه ها، اداره ها و دادگاه ها را تحت کنترل دارد. به بهانه همان کودتای نافرجامی که برونسون به خاطرش اسیر است، هزاران نفر دیگر نیز در اسارت به سر می برند. در حال حاضر نمی توان گفت که آیا این ترکیه در دست اردوغان می تواند واجد شرایط عضویت در اتحادیه ی اروپا باشد یا نه.

اصل دوم پایداری روابط بین ترکیه و غرب همسان سازی سیاست های خارجی است. ترکیه اخیرا بیش از 100 جت جنگنده ی اف-35 را از آمریکا خریده است. با این حال، در همین سال های اخیر، ترکیه از نیروهای جهادی در سوریه حمایت کرده، به ایران نزدیک تر شده و قرارداد خرید موشک های زمین به هوای اس-400 را از روسیه بسته است.

علاوه بر این ها، ترکیه و آمریکا دو موضع متقابل در سوریه دارند. در حالی که کردهای سوریه همدستان نزدیکی برای امریکا بوده اند، از نظر ترکیه تروریست هایی هستند که با کردهای ترکیه که سالیان درازی است به دنبال خود مختاری هستند، در ارتباط هستند.

آن نفرت نسبت به شوروی که دو کشور را در طی جنگ سرد به هم نزدیک کرده بود، خیلی وقت است از بین رفته است. آنچه اکنون شاهدش هستیم طلاقی عاطفی است که دو طرف را از سر عادت زیر یک سقف نگه داشته است با اینکه دیگر ارتباطی واقعی بین آنها وجود ندارد.

اردوغان اخیرا در مصاحبه با نیویورک تایمز هشدار داده است که همکاری های آمریکا و ترکیه "می تواند در معرض خطر باشد" و اینکه ترکیه به زودی به دنبال یافتن دوستان و متحدان جدید خواهد رفت اگر آمریکا دست از بی احترامی و یک جانبه گرایی هایش برندارد. در واقع این همکاری همین حالا هم به خطر  افتاده که بیشتر به خاطر اقدامات ترکیه است و اردوغان در حال حاضر روند یافتن دوستان و متحدان جدید را آغاز کرده است. اکنون زمان آن رسیده است که آمریکا و اروپا این حقیقت را بپذیرند.

منبع: پراجکت سیندیکیت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33