آشفتگی "دیپلماسی ترامپی"؛ دوجانبه به جای چندجانبه

عصرایران؛ مازیار آقازاده - دیدار دوجانبه سران آمریکا و کره شمالی هنوز برگزار نشده، لغو شد.

دیروز ترامپ با انتشار نامه ای خطاب به رهبر کره شمالی از لغو دیدار دوجانبه 22 خرداد خود با رهبر کره شمالی در سنگاپور خبر داد. ترامپ دلیل این اقدام خود را مواضع خصمانه و لحن خشمگینانه مقامات کره شمالی طی روزهای گذشته علیه آمریکا عنوان کرده است.

ترامپ پس از اعلام لغو دیدار خود با "کیم جونگ اون" یک نشست خبری فوری نیز در کاخ سفید برگزار کرد و مطالب نامربوطی درباره ارتش آمریکا و هزینه های دفاعی گسترده "بزرگ ترین و قوی ترین ارتش" جهان به زبان آورد و بار دیگر تهدیدهای تلویحی و صریح خود را علیه رزیم پیونگ یانگ تکرار کرد.

اعلام لغو دیدار دوجانبه در حالی بود که ترامپ چهارشنبه همین هفته در مصاحبه ای با فاکس نیوز گفته بود که هفته آینده درباره برگزاری یا لغو دیدار دوجانبه خود با رهبر کره شمالی تصمیم خواهد گرفت، اما فردای این مصاحبه در اقدامی غیرمنتظره و با نگارش نامه ای به رهبر کره شمالی، این دیدار را لغو کرد.

البته لغو این دیدار با توجه به اظهارات و جو شکل گرفته در روزهای اخیر بین واشنگتن و پیونگ یانگ قابل پیش بینی بود؛ اما لغو این دیدار بیش از آنکه نشانی از نظم و برنامه "دیپلماسی آمریکای ترامپ" باشد نشان از آشفتگی و بی برنامگی و شخص محوری "دیپلماسی ترامپی" است؛ امری که دیروز در جلسه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نیز از سوی سناتورهای دموکرات و جمهوریخواه به "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه کابینه ترامپ گوشزد شد و به شدت مورد انتقاد برخی سناتورها قرار گرفت.

برخی سناتورهای آمریکایی دولت واشنگتن را مسئول این اتفاق اعلام کردند و حرف های نامربوط و عدم انسجام و آشفتگی مواضع دستگاه دیپلماسی در قبال مذاکره با کره شمالی را دلیل این رویداد دانستند. برای مثال "جان بولتون" مشاور امنیت ملی کاخ سفید و "مایک پنس" معاون ترامپ در مصاحبه هایی از "لیبیایی شدن" کره شمالی سخن گفتند و واکنش خشمگینانه مقامات کره شمالی را برانگیختند؛ در حالی که مایک پمپئو وزیر امور خارجه طی هفته های گذشته دو مرتبه به پیونگ یانگ سفر کرده و مقدمات دیدار ترامپ و رهبر کره شمالی را در دیدار با کیم جونگ اون برنامه ریزی کرده بود. به گمان بسیاری از سناتورها و ناظران این عدم انسجام در اظهارات و مواضع دولتمردان آمریکا باعث شک و تردید در دل مقامات کره شمالی به ویژه درباره نیات اصلی واشنگتن از مذاکره با کره شمالی شده بود. وقتی مقامی در حد مشاور امنیت ملی ترامپ به صراحت از مدل لیبی – سرنوشت قذافی پس از خلع سلاح و توافق با غرب در سال های 2003 و 2004 و سپس کشتن او به بدترین شکل ممکن در بیابان های لیبی-  برای تعامل با کره شمالی صحبت می کند در واقع "سیگنالی" ناخوشایند به طرف کره شمالی می فرستد که ذهنیت دولتمردان آمریکا از نزدیک شدن به رهبران کره شمالی ذهنینی نابودگرایانه چند مرحله ای است؛ یعنی نخست خلع سلاح و سپس تحریک و تشدید فشارهای داخلی و بیرونی به منظور از هم فروپاشیدن رژیم حاکم بر کره شمالی.

از سوی دیگر مانورهای تبلیغاتی ترامپ با مساله مذاکره دوجانبه خود با رهبر کره شمالی آن قدر زیاد بود که برگزاری این دیدار مهم را به نقطه ای "ریسک پذیر" برای دستگاه دیپلماسی آمریکا تبدیل کرده بود؛ چون هر گونه عدم نتیجه و شکست احتمالی این مذاکرات تبدیل به یک "افتضاح سیاسی" برای ترامپ می شد.

به بیان دیگر شاید مهم ترین دلیلی که ترامپ ترمز دستی قطار مذاکره دوجانبه خود با رهبر کره شمالی را کشید و از مذاکره دوجانبه با کیم جونگ اون عقب نشینی کرد، دریافت نشانه هایی بوده که این مذاکره آن گونه که ترامپ و دولتمردان کابینه او برنامه ریزی کرده و انتظار دارند به دستاورد خلع سلاح هسته ای کره شمالی نخواهد رسید و یا دستکم نیاز به چکش کاری های بیشتری هست تا چنین نتیجه ای حاصل شود که از یک دیدار 1 یا 2 ساعته انتظار آن نمی رود.

در مجموع تا اینجای کار و در 17 ماه گذشته استقرار دولت ترامپ در آمریکا، دنیا شاهد ابتکار دیپلماتیک خاصی از سوی دولت او نبوده جز اینکه شاهد لغو و خروج و قلم بطلان کشیدن به تصمیمات و اقدامات دولت سابق آمریکا از سوی ترامپ است و سهل است که حتی با اعلام خروج آمریکا از برجام و برخی دیگر از پیمان های مهم بین المللی و اقدام جنجالی در انتقال سفارت خانه آمریکا به شهر قدس، دستگاه دیپلماسی آمریکا شاهد تحمیل یک انزوای خودخواسته از سوی رفتارها و تصمیمات یکجانبه ترامپ است.

در کنار این مساله به نظر می رسد دیپلماسی ترامپی علاقه زیادی به "توافق های دو جانبه" به جای "توافق های بین المللی" و "چندجانبه" نشان می دهد؛ توافق تجاری اخیر بین آمریکا و چین در کنار تلاش برای برگزاری دیدار دوجانبه با رهبر کره شمالی و اعلام شروط 12 گانه دولت ترامپ برای نشستن پشت میز مذاکره دوجانبه با ایران و در کنار همه این دوجانبه ها تلاش موازی و همزمان برای تشدید فشار به کشورهای چین، کره شمالی و ایران نشان می دهد در فکر و ذهن ترامپ موضوع همکاری بین المللی و سازوکارهای آن اولویت چندانی ندارد و او به تنهایی دیپلماسی مورد نظر خود در جهان را آن هم به گونه ای ناهماهنگ و آشفته به پیش می برد؛ امری که می تواند ضمن هزینه زا بودن برای آینده آمریکا، آینده صلح و ثبات بین المللی را نیز در خطر اندازد.