چگونه اروپا می‌تواند نقل و انتقال پول با ایران را حفظ کند

تصمیم اتحادیه اروپا چین و روسیه برای زنده نگه داشتن برجام پس از خروج آمریکا بی اثر نخواهد بود چرا که نفوذ اتحادیه اروپا بر سوئیفت بیشتر از آمریکاست.

به گزارش فارس به نقل بلومبرگ، تصمیم و پافشاری اتحادیه اروپا، روسیه و چین برای حفظ برجام بی نتیجه نخواهد بود. چرا که اروپا نفوذ بیشتری را نسبت به آمریکا بر نظام سوئیفت دارد.

شبکه پرداخت جهانی واقع در بروکسل موسوم به سوئیفت در دهه 1970 میلیاردی توسط گروهی از بانک های بین المللی که می خواستند با به اشتراک گذاشتن اطلاعات، نقل و انتقالات مالی را استاندارد کرده و با تعیین استانداردهای خودساخته توسط کشورها و یا حتی بانک های بزرگ و اعمال این استانداردها جلوگیری کنند، تشکیل شد.

سوئیفت متعلق به اعضای تشکیل دهنده آن بوده و محور اصلی بانکداری بین المللی مدرن است و روزانه شاهد 30 میلیون پیام های مرتبط با نقل و انتقالات مالی بین 11 هزار بانک است.

به دلیل اینکه این سیستم در بروکسل واقع است، تابع قوانین اتحادیه اروپاست. در سال 2012 اتحادیه اروپا بانک های ایران را تحریم کرد و سوئیفت 30 بانک ایرانی از جمله بانک مرکزی ایران را از این سامانه اخراج کرد.

در سال 2016 اما بانک های ایرانی مجددا به سوئیفت وصل شدند.و در سال 2012 با از دست رفتن دسترسی بانک ها به سوئیفت ایران توانایی دریافت پول نفت صادراتی خود و همچنین پرداخت پول کالاهای وارداتی را از دست داد.

شرکت های ایرانی و به طور کلی طرف ایرانی پس از این اقدام به طرف سیستم پرهزینه، قدیمی و کند حواله بانکی روی آورد.

اگرچه رئیس جمهور آمریکا اوایل ماه جاری اعلام کرد آمریکا از برجام خارج خواهد شد اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه، انگلیس، چین و روسیه در برجام باقی ماندند.این بدین معناست که سوئیفت دسترسی بانک های ایران را مجددا قطع نخواهد کرد.

سوئیفت اعلام کرده با قانونگذاران آمریکا و اروپا در این زمینه مشاوره کرده اما بعید به نظر می رسد سوئیفت بر خلاف قانون اتحادیه اروپا عمل کند.

تحریم های آمریکا اشخاص حقیقی و شرکت های حقوقی که در آمریکا فعالیت می کنند را از ادامه فعالیت و سرمایه گذاری در ایران بازمی دارند. اما در صورتی که ایران بتواند صادرات نفتی خود را حفظ کند این تحریم ها تاثیر جدی نخواهد داشت.

در غالب تحریم های سال 2012 تنها راه صادرات نفت ایران استفاده از نظام حواله بانکی بود که البته بانک های کمی در خارج از این کشور این حواله ها را قبول می کردند.

این مسئله اصلی ترین دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی ایران از 92 و نیم میلیارد دلار در سال 2011 به 52 میلیارد دلار در سال 2012 بود و این روند تا زمان توافق هسته ای ادامه یافت. در صورتی اتصال ایران به سوئیفت ادامه یابد بعید به نظر می رسد تحریم های جدید تاثیر جدی بر ایران بگذارد.

به عبارتی دیگر اروپا که هم اکنون در موضوع اعمال تعرفه گمرکی برای واردات فولاد و آلومینیوم به آمریکا با دولت این کشور اختلاف دارد لزومی ندارد که سیاست های ترامپ در قبال ایران را پیروی کند. در صورتی که اتحادیه اروپا از قطع کردن اتصال ایران به سوئیفت خودداری کند آمریکا می تواند سوئیفت را تحریم کند اما این مسئله هم به ضرر خود آمریکا خواهد بود و هم عواقب جدی برای نظام مالی بین المللی در پی خواهد داشت.

اگر سوئیفت غیرقابل اعتماد شود تقاضا برای نظام های اطلاعات پرداخت جایگزین به شدت افزایش خواهد یافت و این امکان وجود دارد که استارت آپ هایی نظیر بلاک چین و یا دیگر نظام های پرداخت جایگزین آن شود. هم اکنون مدت هاست روسیه و ایران به سمت نظام های پرداخت بلاک چین محور به عنوان جایگزینی برای سوئیفت رفته اند تا بتوانند مبادله بر اساس دلار را کنار بگذارند.

از طرفی روسیه نظام بومی پرداخت جایگزین سوئیفت را در داخل این کشور راه اندازی کرده و در حال فشار به بانک ها و شرکت های اتحادیه ارواسیای برای استفاده از آن است.

نکته قابل توجه این نظام پرداخت هزینه بسیار تبادل پیام های آن در مقایسه با سوئیفت است. از سال 2015 نیز چین به صورت آزمایشی نظام پرداخت غیرمرزی خود به یوآن را راه اندازی کرد. استفاده از این سیستم هنوز به صورت گسترده انجام نشده اما می تواند برای کشوری که می خواهد تحریم های آمریکا را دور بزند راه حل خوبی باشد.

هر چه کار با سوئیفت سخت تر باشد سیستم های جایگزین آن از جذابیت بیشتری برخوردار است. از سوی دیگر بازگشت به دوران پیش از سوئیفت که بانک ها مجبور بودند با فرمت های مختلف اطلاعات نقل وانتقال پول را ارسال کرده و دریافت کنند، دور از تصور نخواهند بود.

در صورتی که اتحاد بین کشورها ضعیف شده و قوانین نادیده گرفته شوند زیرساخت های جهانی که از آنها به عنوان برگ برنده استفاده می شود نیز نسبت به فشارها، شوک ها و حتی فروپاشی در امان نخواهند بود.

سوئیفت به کمک اتحادیه اروپا می تواند بی طرفی خود را حفظ کرده و تا زمانی که آمریکا از تصمیم خود بازگردد از حفظ برجام حمایت کند.