پرونده ایران روی میز شورای حکام

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست فصلی این هفته خود ، گزارش جدید مدیر کل آژانس درخصوص 'اجرای تعهدات هسته ای ایران در برجام' را مورد بررسی قرار می دهد اما نزاع اصلی درخصوص برجام مربوط به بهانه های سیاسی و غیرهسته ای آمریکا است.

به گزارش ایرنا، در نشست فصلی شورای حکام که روزهای دوشنبه تا جمعه این هفته برگزار می شود، علاوه بر بررسی موضوع برجام مسائل دیگری از جمله اجرای توافق های پادمانی آژانس در کره شمالی و سوریه و همچنین گزارشهای مربوط به مرور ایمنی و فناوری هسته ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

یوکیا آمانو مدیر کل آژانس در آغاز نشست شورای حکام سخنرانی می کند و ساعت 14و30 دقیقه امروز(دوشنبه) به وقت محلی نیز در کنفرانسی خبری شرکت خواهد کرد.
به گفته یک مقام آگاه درنمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین ، موضوع برجام احتمالا عصر دوشنبه یا روز سه شنبه مطرح خواهد شد و رضا نجفی نماینده ایران نیز در این نشست سخنرانی می کند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهادتخصصی سازمان ملل مسئول نظارت بر برنامه اتمی کشورهای عضو ان.پی.تی را داردونظارت برحسن اجرای تعهدات هسته ای ایران در برجام برعهده همین نهاد است و مدیر کل آژانس نتیجه بازرسی های بازرسان آژانس را مطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل ، در قالب گزارشی به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت ارائه می دهد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی روزپنجشنبه 3بهمن(22 فوریه 2018)در تازه ترین گزارش خود برای دهمین بار پایبندی ایران به مفاد توافق هسته ای برجام را تائید و همزمان اعلام کرد که ایران تصمیم خود برای ساخت پیشران هسته ای دریایی در آینده را به آژانس اعلام کرده است. آمانو مدیرکل آژانس در این گزارش با عنوان 'راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل'، برای دهمین بار پایبندی ایران به مفاد برجام در خصوص میزان ذخیره آب سنگین، سطح غنی سازی و موجودی اورانیوم غنی شده را مورد تائید قرار داد.

آژانس در این گزارش با بیان اینکه غنی سازی اورانیوم در ایران ادامه دارد، اعلام کرده است : ذخایر اورانیوم غنی شده 3.67 درصدی ایران تا تاریخ 12 فوریه 109.5 کیلوگرم بوده و در طول دوره گزارش نیز میزان این ذخایر از 300 کیلوگرمی که در برجام مجاز شناخته شده است، فراتر نرفته است. ذخایر آب سنگین ایران 117.9 تن اعلام و تاکید شده که میزان این ذخایر نیز در طول دوره گزارش بیش از 130تن نبوده است.

در گزارش جدید آژانس در خصوص فعالیتهای مرتبط با آب سنگین و بازفراوری آمده است: ایران احداث رآکتور آب سنگین اراک را مطابق با طراحی اولیه دنبال نکرده است. ایران همچنان به آگاه کردن آژانس درباره ذخایر آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین ادامه داده و به آژانس اجازه داده تا بر ذخایر آب سنگین نظارت داشته باشد .

گزارش جدید آژانس و تائید اجرای تعهدات هسته ای ایران در برجام در حالی است که فشارهای آمریکا بر کشورهای اروپایی در خصوص رفع نواقص ادعایی برجام تشدید شده و مقامات آمریکایی و رژیم صهیونیستی گفته اند اگر نواقص مورد ادعای آنها در برجام برطرف نشود آمریکا در موعد بعدی تمدید تعلیق تحریم ها در ماه مه (اردیبهشت) از تائید برجام خودداری خواهد کرد. سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان دو هفته پیش در گفتگو با شبکه خبری 'بی بی سی جهانی' گفت 'برجام در برهه ای حساس قرار گرفته و در سه ماه آینده چالش بزرگی خواهیم داشت.'

عراقچی همچنین در اندیشکده 'چتم هاوس' لندن، لفاظی های دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا را نقض صریح متن برجام دانست و گفت که در چنین فضای تنش آمیزی تداوم موفقیت آمیز برجام دشوار خواهد بود. معاون وزیر امور خارجه سخنان مسئولان آمریکایی را نقض 'متن' برجام دانست و گفت: بنابراین به نظر ما این معاهده با این وضع نمی تواند ادامه پیدا کند. اگر بانک ها و سایر شرکت ها نتوانند با ما کارکنند، ما نمی توانیم داخل معاهده ای که سودی برای ما ندارد باقی بمانیم.

به نظر می رسد که محل نزاع اصلی در خصوص برجام تفسیر و برداشت متفاوت طرفین از آن است.درحالی که ایران و کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا برجام را صرفا مرتبط با موضوع هسته ای می دانند ، آمریکا با مطرح کردن ادعاهایی درخصوص اقدامات ایران درمنطقه و برنامه موشکی میگوید ایران به برجام پایبند نبوده است. عراقچی در چتم هاوس لندن تاکید کرد:' برجام به هیچ موضوع دیگری ارتباط ندارد. ما، یعنی طرفین معاهده، از روی قصد و آگاهانه تصمیم گرفتیم که برجام را مستقل از سایر موضوعات مورد مذاکره قرار دهیم. اگر این تمرکز نبود، ما هنوز هم در حال مذاکره بودیم. ممکن نبود همه موضوعات را بگنجانیم، و دلیل موفقیت ما همین تمرکز روی یک موضوع واحد بود.'

مقامات دولت ترامپ در ماههای گذشته به دنبال بهانه هایی برای تحت فشار گذاشتن آژانس از جمله تحت فشار گذاشتن آژانس در ارتباط با بند T ضمیمه برجام در خصوص تهیه اقلام با کاربری دوگانه بودند. اما آمانو در کنفرانس خبری حاشیه نشست آذر ماه شورای حکام با رد برخی فضاسازی های رسانه های غربی، تاکید کرد که آژانس بر اجرای تعهدات هسته ای ایران در تمام بخش های برجام از جمله بخش T ضمیمه توافق هسته ای نظارت دارد و هیچ مشکل یا نگرانی ندارد.

اکنون آمریکا تمرکز خود را برموضوع 'بند غروب' برجام و مساله موشکی و منطقه ای قرار داده است.دو هفته پیش همزمان با رایزنی های عراقچی در لندن ، 'نیکی هیلی' نماینده آمریکا در سازمان ملل ، در جلسه ای در دانشگاه شیکاگو با بیان اینکه بند غروب باید اصلاح شود گفت: متحدان ما در حال حاضر با تمرکز بر آزمایش موشک بالستیک و بررسی بند غروب برجام و بررسی مسائل دیگر ، در حال کمک به ما هستند.

اما عراقچی در لندن سخن از بند غروب در برجام را اشتباه دانست وگفت: برجام 'بند غروب' (مهلت و تاریخ انقضاء) ندارد یعنی موقت نیست. تعهد ایران برای عدم دستیابی به سلاح اتمی دائمی است، نه موقت.

این همه در حالی است که به اذعان آمانو مدیرکل آژانس، 'این نهاد تنها اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای ایران در برجام را تائید می کند و در جایگاهی نیست که درخصوص پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام' قضاوت کند. از این رو به نظر نمی رسد که نشست این هفته شورای حکام نیز فراتر از تائید اجرای تعهدات هسته ای ایران ، بتواند به حل اختلاف اصلی درخصوص برجام که ناشی از برداشتهای سیاسی و خواسته های نامرتبط با برجام از طرف آمریکا است کمکی بکند. سرنوشت برجام در مذاکرات هفته های آینده در جایی غیر از آژانس اتمی مشخص خواهد شد.