کره‌ای‌های سودجو

به گزارش روزنامه شهروند نوشت: «کره ای هایی که بازار ایران را به تسخیر خود درآورده اند، ایرانی ها را خشمگین کردند. گلکسی نوت ٨ در المپیک زمستانه پیونگ چانگ حسابی در ایران خبرساز شد. کره جنوبی که برای نخستین بار است میزبان المپیک زمستانی می شود، میزبان خوبی برای ایران نبود و در حالی که سامسونگ گوشی های تلفن همراه گلکسی نوت ٨ خود را آماده کرده بود تا در اختیار بازیکنان المپیک قرار دهد، این گوشی ها به نماینده کاروان ایران و کره شمالی تحویل داده نشد. این موضوع خشم ایرانی ها را به دنبال داشت؛ ایرانی هایی که معتقدند با این رفتار به آنها بی احترامی شده است. در این میان خبرهایی به گوش می رسید که محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به این مسأله واکنش نشان داده و گفته است که به زودی پاسخ سامسونگ را در بازار ایران می دهد! از آن سو محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران هم که پیشتر گوشی سامسونگ به دست دیده شده بود، اعلام کرد در اعتراض به این موضوع گوشی سامسونگ خود را کنار می گذارد و محمد شریعتمداری، وزیر صنعت هم رفتار مشابهی را نشان داد.

با این حال سامسونگ در بیانیه ای اعلام کرد که ماجرا به این برند ارتباطی ندارد و آنها چهار هزار گوشی برای تمام بازیکنان المپیک زمستانه آماده کرده بودند اما کمیته المپیک به بهانه تحریم ایران از تحویل این گوشی ها به کاروان ایران خودداری کرده است.

گر چه محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران عقیده دارد ممکن است سامسونگ هم شیطنت کرده باشد، زیرا بیشتر برندهای کره ای تحت لایسنس آمریکا فعالیت می کنند و بنابراین مواضع سیاسی آمریکا در قبال ایران برایشان مهم است. او به «شهروند» تأکید می کند: اگر سامسونگ شیطنت کرده باشد، چگونه است که برای فروش محصولات خود در بازار ایران و گرفتن بیشترین سهم بازار کالای الکترونیک ما تحریم قایل نیست اما نوبت المپیک که می رسد ایران تحریم می شود؟ بنابراین، این موضوع باید به صورت دقیق از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارت صنعت، معدن و تجارت بررسی شود و در صورت اثبات قصور رفتار تنبیهی برای تجارت با سامسونگ اعمال شود.

لاهوتی ادامه می دهد: اگر هم مسأله به کمیته اجرایی المپیک مربوط است که ایران باید به مجامع بین المللی شکایت کند.

نیمی از بازار موبایل ایران در قبضه سامسونگ

جنجال سامسونگ و میزبانی غیر محترمانه کره از ایرانی ها در المپیک زمستانه ٢٠١٨ در شرایطی رخ می دهد که کره جنوبی سهم بزرگی در بازار ایران دارد. سامسونگ به عنوان یک برند تجاری کره جنوبی به تنهایی بیشتر از نیمی از بازار موبایل ایران را به چنگ گرفته است. بر اساس آمار موسسه تحقیقات بازار GFK در تابستان ٩٦ سامسونگ ٥١ درصد بازار موبایل ایران را در اختیار داشته است. پس از سامسونگ، هوآوی چینی با اختلاف زیاد ١٤ درصد، دیگر برند کره ای یعنی LG معادل ١٣ درصد، اپل ١١ درصد، HTC به اندازه ٤ درصد، برند کره ای SONY معادل ٢ درصد و سایر برندها ٥ درصد از بازار ایران را در اختیار دارند.

از نظر ارزش فروش بازار هم سامسونگ پیشتاز بازار موبایل ایران است و گر چه محصولات اپل بسیار گرانقیمت است و می توانست به لحاظ ارزش سهم سامسونگ را بشکند اما کمپانی آمریکایی با گوشی های گران خود همچنان در بازار ایران عقب تر از سامسونگ است و این برند کره ای ٤٥ درصد ارزش فروش بازار موبایل ایران را در اختیار دارد. ارزش سالانه بازار موبایل ایران ٦ میلیارد دلار برآورد شده است و به این ترتیب می توان گفت سامسونگ از بازار ایران چیزی نزدیک به ٣ میلیارد دلار و به عبارتی دقیق تر دو میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلار تنها از محل فروش گوشی درآمد دارد.

کره ای ها یکه تاز بازار تلویزیون ایران

در بازار کالاهای الکترونیک ایران مثل تلویزیون کره ای ها تقریبا یکه تاز هستند. چهار برند SAMSUNG، LG، SONY، PANASONIC بیشترین فروش تلویزیون در ایران را دارند. از این میان سامسونگ یکه تاز بازار تلویزیون ایران هم بوده و ٣٩ درصد از مجموع فروش بازار تلویزیون ایران را به خود اختصاص می دهد. بعد از سامسونگ، ال جی ٣٤ درصد و سایر برندها در مجموع ٢٧ درصد فروش بازار ایران را در اختیار دارند.

کره در بازار لوازم خانگی ایران، چین را جا گذاشت

در بازار لوازم خانگی ایران هم کره ای ها حرف اول را می زنند. بر اساس اعلام سازمان تجارت جهانی کره ای ها حتی چینی ها را پشت سر گذاشته اند و بیشتر از یک چهارم بازار لوازم خانگی ایران یعنی ٢٧ درصد از سهم این بازار را در اختیار دارند. پس از کره جنوبی، چینی ها سهم ٢٥درصدی، امارات ١٤، آلمان ٨، ترکیه ٧ و ایتالیا ٤ درصد از بازار لوازم خانگی ایران را در دست دارند؛ البته این سهم بندی را سازمان تجارت جهانی با توجه به آمار واردات رسمی قایل شده است و اگر بخواهیم حجم قابل توجه قاچاق لوازم خانگی را به این مجموعه اضافه کنیم، سهم کره ای ها از بازار لوازم خانگی ایران بیشتر می شود.

محمدرضا دیانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی گفته است ٦٥ درصد از مجموع بازار لوازم خانگی ایران در دست خارجی هاست که ٥٥ درصد این سهم را تنها دو برند کره ای از جمله سامسونگ در اختیار دارد.

در بازار خودرو هم کره جنوبی یکی از چهار برند بزرگ میدان دار بازار ایران است. ژاپن، فرانسه، چین و کره جنوبی بیشترین سهم را در بازار خودروهای خارجی ایران دارند.

یک بام و دو هوای کره ای ها در تحریم ایران

از لوازم مصرفی که بگذریم کره جنوبی در بازار کالاهای غیر مصرفی ایران هم نقش پررنگی دارد. با این حال کره ای ها در تجارت با ایران شرکای خوبی نبوده اند. آنها در دوران تحریم بلافاصله خرید نفت از ایران را متوقف کردند و در حالی که از فروش کالاهای استراتژیک صنعت نفت به ایران خودداری می کردند، به راحتی کالاهای مصرفی خود را به ایران می فروختند و تحریم را نادیده می گرفتند. آنها در واقع تنها به بازار ایران فکر می کردند و مقابل منافع تجاری ایران سنگ بزرگ تحریم را قرار می دادند. در پسابرجام هم کره ای ها تقریبا جزو آخرین کشورهایی بودند که حاضر به مراوده جدی تر تجاری با ایران شدند.

سودجویی سامسونگ از اقتصاد ایران

از این میان سامسونگ که سال ها بازار ایران را بدون قید و شرط در اختیار داشت در پسابرجام حاضر به سرمایه گذاری در ایران و راه اندازی کارخانه های تولیدی در کشور نشد و تنها خط مونتاژ خود را به ایران منتقل کرد؛ آن هم برای آن که از تعرفه های گمرکی ایران بیشترین استفاده را ببرد. مونتاژی که سامسونگ در ایران انجام می دهد در واقع با لحاظ کردن کمترین سود برای طرف ایرانی است. به این ترتیب که سامسونگ قطعات لوازم خود را به صورت SKD به ایران منتقل می کند و در کشور ما این قطعات کاملا آماده را تنها سرهم بندی می کند تا به این ترتیب با راحت ترین روش ممکن تعرفه ٥٠ درصدی گمرک ایران برای واردات لوازم خانگی را به ١٥ درصد برساند. سودجویی برندهای کره ای و از جمله سامسونگ تنها به همین جا ختم نمی شود و شرکت های ایرانی که واردات محصولات آنها را بر عهده گرفته اند، به بهانه مونتاژ در ایران از یارانه ارزی ایرانی ها برای سامسونگ استفاده می کنند و با ارز مبادله ای لوازم تکه شده لوازم خانگی کره ای را به ایران وارد می کنند.

جالب است بدانید شرکت های واردکننده لوازم خانگی و محصولات کره ای در مناطق آزاد ثبت می شوند تا از این رهگذر هم به سود دیگری برسند. این در حالی است که سامسونگ برای تولید لوازم خانگی خود در ایران حاضر شده است از میان تولیدات ایرانی تنها به فوم و کارتن بسته بندی لوازمش رضایت بدهد.

در این میان گاهی زمزمه های تخلف های گمرکی و تقلب برندهای کره ای در ایران هم به گوش می رسد؛ از جمله موضوع تخلف گمرکی ال جی یا دیگر برند کره ای «دوو» که به اسم پوسته یخچال، یخچال های آماده را به ایران وارد کرده تا تعرفه گمرکی را دور بزند.

رفتار ایران با سرمایه گذاران مناسب نیست

با وجود این محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران تمایل نداشتن خارجی ها و از جمله کره ای ها برای تولید در ایران را چندان عجیب نمی داند و به «شهروند» می گوید: کشورهای مختلف برای حضور برندهای خارجی در کشورشان برنامه ریزی های ویژه و سیاست خاص خود را دارند. به عنوان مثال امارات مبنای تجارت خود را خدمات قرار داده است و کالاهای خارجی به وفور و با تعرفه واردات پایین در بازار این کشور دیده می شود و امارات توانسته است هاب منطقه در زمینه حمل ونقل و صادرات دوباره کالا شود.

او ادامه می دهد: ترکیه اما سیاست صنعتی شدن را در برنامه کاری خود قرار داده است و بازارش را بر مبنای سرمایه گذاری مشترک و انتقال تکنولوژی در اختیار خارجی ها می گذارد؛ چنان که هم اکنون ترکیه توانسته است با تولید مشترک با آلمان صاحب چند برند جهانی لوازم خانگی شود اما در ایران کمتر حرکت حساب شده ای در این زمینه وجود دارد.

لاهوتی توضیح می دهد: رتبه ایران در زمینه سهولت کسب و کار در قعر فهرست جهانی است و این مسأله تاثیرگذاری مهمی بر رفتار سرمایه گذاری خارجی ها در ایران دارد. ضمن این که یک برند خارجی در ایران به هیچ عنوان نمی تواند برنامه ریزی بلندمدت داشته باشد و سیاست ها و رخدادها مقطعی و کوتاه مدت است. به عنوان مثال قیمت ارز در ماه های گذشته ٢٤ تا ٢٥ درصد رشد داشته است. کجای جهان این اتفاق می افتد و سرمایه گذار می تواند این مسأله را بپذیرد؟

حالا تمام واکنش ایرانی ها به رفتار توهین آمیز در المپیک زمستانه، تهدید به تحریم بوده است و البته این تهدید به تحریم دستمایه شوخی در فضای مجازی هم شده است. شوخی هایی که می گوید ایران در صورت تحریم سامسونگ می خواهد چه نوع گوشی را جایگزین کند؟ یا به تهدید تحریم اپل در بازار ایران به دلیل حذف برنامه های ایرانی در اپ استور کنایه می زنند که بعد از مدتی امتیاز واردات رسمی آن به تأمین اجتماعی سپرده شد. شوخی هایی که در متن خود رشد و سلامت اقتصادی را یک عامل مهم قدرت نمایی ایران در عرصه های جهانی می داند.»