مقابله ترامپ با چالش‌های کلیدی در اجلاس داووس

دیپلماسی ایرانی: گروه مطالعاتی بررسی خطرات جهانی، دوازدهمین گزارش سالانه خود را منتشر کرد. این موسسه بیش از یک دهه است که بر خطرات جهانی و روابط عمیق بین آنها تمرکز داشته و بر اساس مطالعات دقیق و بررسی های کارشناسی گزارش خود را معمولا درآستانه نشست مجمع جهانی اقتصاد (داووس) منتشر می کند. گزارش خطرات جهانی، خطرات احتمالی ناشی از ۳۰ مقوله مهم و ۱۳ روند اصلی را که می تواند موجب تشدید تهدیدات جهانی در یک بازه زمانی ده ساله شود مورد بررسی قرار داده است. در این گزارش آمده است که سال ۲۰۱۶ سال تبلور بحران هایی بود که موجب انتخاب رهبران پوپولیستی، همراه با از دست رفتن اعتقاد و اعتماد به نهاد ها و همکاری های بین المللی شد. این گروه از سال ۲۰۰۶ به صورتی منظم گزارش های خود را منتشرکرده است. گزارش امسال در ۷۸ صفحه، توجه تصمیم گیرندگان جهانی را به ماهیت تکاملی و نحوه تکوین خطرات و رابطه عمیق بین آنها جلب می کند.

چالش های کلیدی

بر اساس منابع مورد اشاره  این گزارش بر پنج چالش کلیدی اشاره دارد. چالش اول - نابرابری فزاینده در درآمد و توزیع ثروت. چالش دوم – جامعه و بازسازی آن. چالش سوم –انقلاب صنعتی چهارم. چالش چهارم – تقویت همکاری های ژئوپولیتیکی. چالش پنجم – اقدامات مربوط به محیط زیست.

در بخش اقدامات مربوط به محیط زیست آمده است که بررسی های گروه نشان می دهد خطرات محیط زیستی به صورت خوشه ای و به هم پیوسته هستند. در این رابطه تغییرات شدید آب و هوا، و بحران آب را می توان به عنوان بالاترین ریسک ها نام برد که در طی هفت سال اخیر در انتشارات این گروه از آن یاد شده است. خطرات زیست محیطی با دیگر گروه های ریسک ارتباط نزدیک دارند. چهار خطر از ده خطر عمده ای که در گزارش امسال آمده اند با «عدم توفیق در تطبیق نیاز ها به موازات تغییرات اقلیمی، و بحران آب» ارتباط مستقیم دارند. این نشان می دهد که غیرموثر بودن مدیریت مشترکات جهانی مانند اقیانوس ها، اتمسفر، و سیستم آب و هوایی، می تواند پیامد های اسفباری در سطح جهانی داشته باشد. مثلا تغییر الگوهای آب و هوا یا بحران آب می توانند خطر منازعات ژئوپولیتیکی را مانند منازعات داخلی و منطقه ای افزایش داده و موجب مهاجرت های ناخواسته به ویژه به سمت مناطق آسیب پذیر شوند.

مقابله با چالش اول و دوم

اما آیا نشانه ای از این وجود دارد که رهبران جهان این مسائل را جدی گرفته باشند؟ دونالد ترامپ به عنوان آخرین سخنران اجلاس داووس، بار دیگر بر شعار همیشگی اش نخست آمریکا تاکید کرده و اظهار داشت با تجارت یغماگرانه مخالف بوده و از تمامی کشورهای جهان خواست در آمریکا سرمایه گذاری کنند. سخنان ترامپ با استقبال گرم رئیس غول نفتی توتال، پاتریک پویان مواجه شد و پویان به عنوان رئیس چهارمین شرکت بزرگ نفتی دنیا، اظهار داشت به دنبال لایحه جدید اصلاح مالیاتی ترامپ، شرکتش درنظر دارد سرمایه گذاریش در آمریکا را افزایش دهد. او در بخشی از سخنان خود اعلام کرد توتال سالیانه بالغ بر ۱۵ میلیارد دلار در اقصی نقاط جهان سرمایه گذاری می کند که از این میزان، حداقل ۱ میلیارد دلار آن در آمریکا صورت می پذیرد و به دنبال برنامه اصلاح مالیاتی، مطمئنا این مبلغ افزایش چشمگیری خواهد یافت. تا همینجا چالش اول و دوم اشاره شده زیرپا گذاشته شده است.

مقابله با چالش سوم و چهارم

به گفته پویان این شرکت در تمامی حوزه های مرتبط با انرژی در آمریکا فعالیت دارد؛ از جمله اکتشاف نفتی بزرگی که همین اواخر در خلیج مکزیک صورت گرفته، تولید گاز در تگزاس و سرمایه گذاری در یک نیروگاه گازی واقع در لوئیزیانا برای صادرات گاز آمریکا. اوایل هفته اخیر، توتال اعلام کرد توافقنامه ای با شرکت حفاری فراساحلی Samson، که دارای سهمی ۱۲.۵ درصدی در اکتشاف نفتی Anchor است به امضا رسانده است. به گفته مقامات شرکت، این اکتشاف، یکی از قابل توجه ترین اکتشافات اخیر خلیج مکزیک به شمار می رود. در ملاقات ترامپ و پویان، رئیس توتال خوشحالی خود از موافقت ترامپ با تعرفه های جدید پنل­های خورشیدی در جهت ممانعت از واردات تولیدات خارجی به این کشور را ابراز داشت. وی همچنین اعلام کرد شرکتش بیش از ۲ میلیارد دلار برای توسعه صنعت سولار در آمریکا سرمایه گذاری کرده است. به این ترتیب راهی برای مقابله با چالش های سوم و چهارم هم پیدا نمی شود.

مقابله با چالش پنجم

جدیدترین تحلیل ها توسط کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان نشان می دهد که از سال ۲۰۰۸ به طور متوسط ۵/۲۱ میلیون نفر همه ساله به دلیل تغییرات اقلیمی جابه جا می شوند. علاوه برآن، به گزارش دفتر سازمان ملل متحد برای کاهش خطرات فاجعه انگیز، فقط در سال ۲۰۱۵ بلایای طبیعی بر زندگی قریب به یک میلیارد نفر آسیب رسانده است. جوامع متعددی از آلاسکا گرفته تا جزایر فیجی و کیریباتی مجبور به جابجایی شده یا برای جابجایی برنامه ریزی کرده اند. به پیش بینی بانک جهانی کمبود آب می تواند به افزایش فشارهای اجتماعی در نقاطی مانند خاورمیانه شود و در همین نواحی دست کم ۶% تولید ناخالص ملی را تا سال ۲۰۵۰ درمعرض خطر قرار دهد.

منبع: واشنگتن اگزمینر / تحریریه دیپلماسی ایرانی/32