علت احتیاط ایرباس در فروش هواپیما چیست؟

شرکت هواپیماسازی «ایرباس» فرانسه در جدیدترین اطلاع رسانی اعلام کرده که تحویل هواپیماهای سفارشی ایران با تاخیر انجام می شود. به گفته مدیر فروش این شرکت، تا زمانی که ایران پیش پرداخت های سفارش خود را تکمیل نکند، «ایرباس» در ساخت و تولید هواپیما برای ایران محتاطانه عمل خواهد کرد.

دنیای اقتصاد نوشت: علاوه بر این، مساله فاینانس موضوع دیگری است که این شرکت هواپیماساز درصدد است آن را با دقت ویژه ای پیگیری کند تا مشکلی برای طرفین قرارداد پیش نیاید.

 تاکنون از ۱۰۰فروند هواپیمای سفارشی، ۳فروند هواپیما تحویل ایران شده است.موضوع تامین مالی هواپیماهای خریداری شده ازسوی ایران ایر از ایرباس، احتمالا تحویل این هواپیماها را با تاخیر مواجه خواهد کرد؛ چراکه طرف فرانسوی در حال بررسی فاینانس در قرارداد خود با ایرانی ها است و گفته باید این موضوع با دقت زیادی دنبال شود. از سوی دیگر موضوع پیش پرداخت های  سفارش نیز از دیگر مواردی است که تاخیر در تحویل هواپیما به ایران را به دنبال خواهد داشت.

چراکه مقامات ایرباس عنوان کرده اند تا زمانی که ایران پیش پرداخت های سفارش خود را تکمیل نکند، ایرباس در ساخت و تولید هواپیما برای ایران محتاطانه عمل خواهد کرد. از سویی در نشست کارگروه مشترک حمل و نقل ایران و فرانسه نیز که عصر دوشنبه برگزار شد، بخشی از تبادل نظرات حاضران، در مورد قراردادهای خرید هواپیماهای ایرباس و ATR و نحوه اجرای آن بود. البته مقامات مسوول ایرانی چندی پیش در مورد پشت صحنه فاینانس ها، مطالبی را عنوان کردند که حکایت از مذاکرات ایران با فاینانسورهای خارجی داشت.

هرچند بر اساس قراردادهای خرید هواپیما از سه شرکت ایرباس، بوئینگ و ATR، بخشی از رقم قرارداد ازسوی شرکت سازنده هواپیما فاینانس می شود؛ اما ایرانی ها قصد دارند فاینانس را با سود کمتر و دوره بازپرداخت طولانی تر انجام دهند. به گفته آنها، فاینانس شرکت های سازنده هواپیما با دوره بازپرداخت ۱۰ سال و سود بیشتر انجام می شود. اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین الملل، در این باره می گوید: انجام فاینانس در خرید هواپیماها از کمپانی، گران تر از گرفتن فاینانس از بازار است. آنچه کمپانی ها به عنوان فاینانس در قرارداد اعلام می کنند به معنای اختصاصی بودن آنها برای خود کمپانی است.

به همین دلیل از فاینانس بازار گران تر است؛ این در حالی است که ایران به فاینانس بیش از ۱۰ سال نیاز دارد و به دنبال فاینانس با مدت زمان بیشتری تا ۱۲، ۱۵ و ۱۸ سال است. از سویی مناقصه ای نیز در خصوص فاینانس هواپیماهای برجامی میان شرکت های متقاضی برگزار شد و براساس آمارها ۵ شرکت در میان شرکت های فاینانسور قرار گرفتند؛ اما به دلیل بروز تهدیدات جدید در فضای بین المللی، این تعداد به دو شرکت کاهش پیدا کرد که به رغم مشکلات قرار است تا پایان سال جاری قراردادهای نهایی با آنها به نتیجه برسد.

یکی از این دو شرکت برای انجام فاینانس، شرکت اروپایی و دیگری از چین خواهد بود. خرید هواپیماهای نو پس از برجام و سفر رئیس جمهوری ایران به فرانسه در بهمن ماه سال ۹۴ کلید خورد. ایرباس نخستین شرکت هواپیماساز بود که پیش دستی کرد و قرارداد فروش  ۱۰۰ فروند هواپیما را با ایران ایر بست. بر این اساس، ۴۶فروند هواپیما از خانواده A۳۲۰، ۳۸ فروند هواپیما از خانواده A۳۳۰  و ۱۶ فروند هواپیما از خانواده A۳۵۰  توسط ایران ایر از این شرکت هواپیماساز فرانسوی خریداری شد.

تاکنون ۳ فروند هواپیمای ایرباس به ایران تحویل داده شده و قرار بر این بود که علاوه بر این هواپیماها، ۴ فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰ تا پایان سال ۲۰۱۷  و ۵ فروند هواپیمای ۳۲۱ ایرباس نیز در سال ۲۰۱۸ به ایران تحویل داده شود. نخستین هواپیمای ایرباس مدل A۳۲۱، بیست و سوم دی ماه ۱۳۹۵ به تهران وارد شد. دومین فروند با مدل ۳۳۰ سری ۲۰۰ نیز بیست و یکم اسفندماه همان سال در فرودگاه مهرآباد بر زمین نشست و پنجم فروردین ۹۶ هم سومین هواپیمای ایرباس ۳۳۰ سری ۲۰۰ به ایران ایر تحویل داده شد.

بنابراین وعده تحویل سایر هواپیماهای توافق شده برای تحویل در سال ۲۰۱۷ (تحویل ۴ فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰) محقق نشده است. حال آنچه از سوی مقامات ایرباس عنوان می شود، حاکی از مسائلی است که در تامین مالی هواپیماها وجود دارد، به گونه ای که مدیر فروش شرکت هواپیماسازی ایرباس برآورد کرده است که تحویل هواپیماهای ایرباسی که در قراردادهای پسابرجامی با ایران منعقد شده بود، ممکن است با تاخیر انجام شود. جان لیهای، مدیر ارشد فروش شرکت هواپیماسازی ایرباس ضمن اشاره به قرارداد تحویل ۱۰۰ فروند هواپیمای ایرباس به ایران ایر، در این خصوص اظهار کرد: من فکر می کنم تحویل این تعداد هواپیما در قراردادهای صورت گرفته انجام خواهد شد، اما نه لزوما طبق همان زمان مقرر بلکه با تاخیر تحویل ایرلاین های ایرانی داده خواهد شد.

به گزارش «رویترز»، وی افزود: ما باید دقت ویژه ای به فاینانس این قرارداد داشته باشیم که مشکلی برای طرفین قرارداد پیش نیاید و ایران هم موظف خواهد بود پیش پرداخت های سفارش مقرر شده در قرارداد را بپردازد. جان لیهای همچنین گفت: تا زمانی که ایران پیش پرداخت های سفارش خود را تکمیل نکند، ایرباس در ساخت و تولید هواپیما برای ایران محتاطانه عمل خواهد کرد. بر اساس این گزارش به نقل از منابع آگاه، بوئینگ نیز سیاست و عملکرد مشابهی را در پیش گرفته است و تا زمان پیش پرداخت سفارش از سوی ایران کاری از پیش نخواهد برد.

هر ایرلاین در هر کشوری که باشد موظف است پیش از آغاز تولید هواپیما، پیش پرداخت های سفارش را بپردازد تا عملا تولید هواپیما آغاز شود؛ بنابراین پیش بینی می شود تحویل این هواپیماها تنها با اندکی تاخیر از مدت زمان مقرر آن در قرارداد، انجام خواهد گرفت. شرکت هواپیماسازی ایرباس تاکید کرده است که همواره قصد دارد به همکاری با شرکت هواپیمایی ایران ایر و سایر مقامات مربوطه ایرانی ادامه داده و به قرارداد خود با ایران که پس از توافق نامه هسته ای برجام صورت گرفت، پایبند خواهد ماند.

رویترز در ادامه نوشته است: «پس از توافق نامه برجام، ایرباس و بوئینگ به عنوان غول های هواپیماسازی جهان با فروش و تحویل ۱۸۰ فروند هواپیمای جدید به ایران ایر موافقت کرده بودند؛ اما این امر مستلزم ماندن ایالات متحده آمریکا در توافق برجام است؛ چراکه بسیاری از قطعات موجود و به کار رفته در هواپیماها ساخت این کشور هستند و از آن سو نیز بانک های اروپایی تحت تاثیر فشارهای آمریکا در صورت لغو یا خروج این کشور از توافق نامه هسته ای برجام، قادر نخواهند بود با ایران مبادلات تجاری انجام داده یا با مشکلات متعددی مواجه می شوند.» شرکت بوئینگ نیز تاکنون قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما به ایران ایر را به امضا رسانده و قرارداد فروش ۳۰ فروند هواپیمای دیگر از این شرکت نیز با یک ایرلاین دیگر (شرکت هواپیمایی آسمان)، امضا شده است. این شرکت آمریکایی اعلام کرده که موظف است از قوانین کشورش تبعیت کند. اما تاکنون هیچ کدام از این قراردادها (ایران ایر و آسمان) را در فهرست سفارش های تکمیلی خود نگنجانده است.

یکی از سخنگویان این شرکت عنوان کرد: ما از اظهارات دولت آمریکا در خصوص ایران آگاه و مطلع بوده و هم اکنون درحال بررسی هرگونه تاثیری که این اظهارات بر روابط و قراردادهای ما با شرکت های ایرانی می تواند داشته باشد، هستیم. این موارد در حالی عنوان می شود که رئیس جمهوری آمریکا، چند روز پیش تداوم تعلیق تحریم های ایران را تمدید کرد. اما سنگ اندازی دولت دونالد ترامپ و احتمال خروج آمریکا از برجام شک و شبهاتی را برای تحویل و ورود هواپیماهای جدید به ایران ایجاد کرده است.