سفیر فرانسه: رابطه‌ای با سازمان مجاهدین نداریم

تهران و پاریس در حال تحکیم روابط خود هستند؛ روابط اقتصادی و تجاری رو به افزایشی که با برخی از حوزه های سیاسی نیز همراه شده است. امانوئل مکرون، رئیس جمهوری جدید برای ارتباط با دنیا به ویژه ایران، دیدگاهی مثبت دارد و با آغاز به کار دولت دوازدهم می توان به سیر صعودی این روند امیدوار بود. با «فرانسوا سمنو»، سفیر فرانسه در تهران، به آنچه در سفر محمدجواد ظریف به پاریس گذشت و برنامه کشورش در رابطه با ایران پرداختیم.

از سفر اخیر آقای ظریف به فرانسه شروع کنیم، ارزیابی شما از دستاوردهای این سفر چیست؟

سفر بسیار مهمی بود. این نخستین تماس مستقیم آقای ظریف با مقامات فرانسوی بعد از انتخابات فرانسه بود. این گفت وگو ها در ادامه تبادل مشترک اما در شرایط جدید یعنی پیروزی آقای مکرون در فرانسه و انتخاب مجدد آقای روحانی در ایران انجام شد.

پس از برجام و سفر پرزیدنت روحانی به پاریس، در ژانویه ٢٠١۶، روابط ایران و فرانسه پویایی بسیار مثبتی داشت و در پرتو سفرهای متعدد وزرای دو کشور در ١٨ ماه گذشته در زمینه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی باقوام تر شد. هم وزرای امور خارجه و اقتصاد سفرهای متقابلی داشتند و هم شرکت ها، رؤسای دانشگاه ها، پزشکان و... که با یکدیگر تعامل دارند. آهنگ تعاملات در ماه های اخیر، با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، در ایران و فرانسه کمی کند شده بود. البته این بسیار طبیعی بود و پس از انتخاب امانوئل مکرون و انتخاب مجدد حسن روحانی، تماس ها با شدت بیشتری برقرار شد. دو رئیس جمهوری دو مرتبه با یکدیگر گفت وگوی تلفنی داشته اند. پرزیدنت امانوئل مکرون هم به مناسبت انتخاب مجدد رئیس جمهوری ایران به او تلفن کرد و هم برای اعلام مراتب تسلیت فرانسه پس از سوءقصد ١٧ خرداد. سفر آقای ظریف به پاریس، در روزهای ٨ و ٩ تیر نیز مرحله بسیار مهم دیگری در ازسرگیری روابط دوجانبه و فرصتی برای دیدار با ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه و رئیس جمهوری فرانسه بود. در دیدار ها مسئله بحران های منطقه ای نیز مطرح شد. چند روز بعد، در ١٢ تیر و این بار در تهران، سومین نشست گفت وگوی سیاسی ایران و فرانسه میان کریستیان ماسه، دبیرکل وزارت خارجه فرانسه و مجید تخت روانچی، معاون وزارت امور خارجه ایران، برگزار شد. این دیدار ها امکان بررسی همه جنبه های روابط دوجانبه مان اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را فراهم کرد.

درباره روابط دوجانبه سؤالات بیشتری دارم اما قبل از اینکه از سفر آقای ظریف فاصله بگیریم، خوب است که به مسئله برگزاری اجلاس سالانه منافقین در پاریس بپردازیم. این اجلاس یک روز بعد از آنکه آقای ظریف فرانسه را ترک کرد برگزار شد و با گلایه مقامات تهران همراه بود. دولت فرانسه که قطعا می دانست این موضوع برای ایران خوشایند نیست، چرا در شرایطی که روابط دو کشور درحال افزایش و تعمیق است؛ اجازه برگزاری این اجلاس را داد؟

این موضوعی است که رسانه ها در روزهای گذشته بسیار به آن پرداخته اند. مقامات فرانسوی در حین سفر آقای ظریف با ایشان درباره این موضوع صحبت کردند. وقتی آقای ماسه در تهران بود نیز دراین باره بحث شد. هیچ ابهامی در این خصوص وجود ندارد و فرانسه و مقامات فرانسوی هیچ رابطه ای با این گروه ندارند. ما از اصول، ایدئولوژی و فعالیت های این گروه حمایت نمی کنیم. همان طور که می دانید، سازمان های دفاع از حقوق بشر نیز فعالیت های این سازمان غیردموکراتیک را که ماهیت فرقه ای دارد محکوم می کنند. تأکید می کنم دولت فرانسه هیچ رابطه ای با این سازمان ندارد. خودداری این سازمان از اعلام رسمی امتناع از خشونت از نظر ما محکوم است. مسئله این است که سازمان مجاهدین هر سال، در حومه پاریس، گردهمایی دارد و قوانین فرانسه مدافع حق آزادی تظاهرات و بیان است و مادامی که در این گردهمایی، عملی غیرقانونی یا خلاف نظم عمومی اتفاق نیفتاده، مقامات فرانسوی اجازه ممنوع کردن آن را ندارند.

بحثی که در ایران مطرح است، رابطه فرانسه با منافقین نیست. موضوع این است که برگزاری این اجلاس در پاریس می تواند بر روابط دوجانبه دو کشور اثر منفی داشته باشد همان طور که شاهد بودیم، برخی پیشنهاد کاهش روابط اقتصادی را مطرح کردند. مقامات فرانسه برای کاهش این اثر منفی چه فکری دارند و دلخوری پیش آمده را چطور رفع خواهند کرد؟

فکر می کنم به این موضوع پاسخ داده ام. این گروه هیچ ربطی به فرانسه ندارد و ما بر گسترش روابط خود با ایران در چارچوب برجام تأکید داریم. این مسئله موضوعی جدا از روابط دوجانبه است و در فرانسه به آقای ظریف متذکر شدیم.

به روابط دوجانبه ای که بر گسترش آن تأکید دارید، بپردازیم. آقای روحانی یک بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شدند و آقای مکرون که قبل از ریاست جمهوری در تفاهم های اقتصادی با ایران نقش داشت، اکنون رئیس جمهوری است. به نظر شما این دو دولت چه نقشی در ارتقای روابط مابین دارند؟

تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت. اراده قوی و مشترکی برای اجرای برجام وجود دارد و آقای مکرون نیز سیاستی پراگماتیک و در جست وجوی مفید بودن، دارد. لودریان، وزیرخارجه فرانسه نیز بر ضرورت اجرای دقیق برجام تأکید کرده است زیرا برجام یک تعهد بین المللی بسیار عمیق است و خیلی اهمیت دارد که دو طرف (ایران و ١+۵) به تعهدات خود عمل کنند. مقامات دو طرف در سطح وزیران امورخارجه و ریاست جمهور ها به این ضرورت واقف و موافق اجرای کامل برجام هستند. ما حمایت خود را از برجام بار ها اعلام کرده و می کنیم. از طرفی برجام در یک تاریخ نمادین یعنی ١۴ جولای و مصادف با جشن ملی فرانسه امضا شده است.

گفته شده وزیر امور خارجه فرانسه به زودی به ایران سفر می کند. زمان این سفر مشخص شده است؟ برنامه های آقای لودریان در تهران چه خواهد بود؟

آقای ظریف این ظرافت را داشتند که از همتای فرانسوی خود برای سفر به ایران دعوت کنند. آقای لودریان نیز از این سفر خوشحال هستند. تاریخ سفر هنوز مشخص نشده است و در ماه های آینده انجام خواهد شد. این سفر در تعمیق روابط دوجانبه و کمک به حل بحران های منطقه اثرگذار خواهد بود.

بخش عمده ای از روابط دوجانبه به همکاری های اقتصادی مربوط می شود. توافقات مهمی در حوزه خرید هواپیما، خودروسازی و انرژی صورت گرفته است. درباره جزئیات آخرین وضعیت همکاری های اقتصادی ایران و فرانسه توضیح دهید.

همین طور است. مسائل اقتصادی در رابطه دوجانبه، جایگاه خاصی دارد. این روابط از یک سو برای دولت ها و از سوی دیگر برای شرکت های خصوصی دو کشور حائز اهمیت است. در واقع این همکاری هایی که برای دو طرف مهم است، میوه برجام است. توافق برجام در ٢٣ تیر ١٣٩۴، لغو تحریم را پیش بینی کرده بود و ما بر این اعتقادیم که ایران باید از مواهب اقتصادی لغو تحریم ها بهره گیرد و چنین بهره گیری ای ضرورتا مستلزم پیشرفت مبادلات اقتصادی دوجانبه است. ما همکاری های فنی و اداری در سطح رسمی با وزارتخانه های اقتصاد، راه و ترابری و صنایع داریم. در حوزه های مختلف از جمله آموزش، فرایند استانداردسازی بین المللی و به ویژه در حوزه بانکی همکاری می کنیم. این ها در سفر آقای روحانی به فرانسه پیش بینی شده بود و ما به همان مسیر مورد توافق احترام می گذاریم و براساس آن عمل می کنیم.

درباره همکاری شرکت های ایرانی و فرانسوی نیز توضیح دهید.

همکاری در سطح شرکت ها را باید به دو بخش مبادلات و سرمایه گذاری تقسیم بندی کرد. کشورهای بسیاری بعد از برجام در این بخش فعالیت کردند و فرانسه در این بین جایگاه ویژه ای دارد. تبادلات دوجانبه تا دو هزار درصد افزایش یافته است. شرکت های فرانسوی بسیاری به ایران آمدند. در حوزه خدمات نیز با شرکت های ایرانی تبادلاتی داریم. در حوزه سرمایه گذاری نیز همکاری های شایان توجهی داشته ایم. تقاضای بسیار بالایی از سوی شرکت های ایرانی برای مشارکت و مدرن سازی زیرساخت هایشان وجود دارد. می توان گفت هیچ کشور دیگری در این زمینه به اندازه فرانسه فعالیت نکرده است. مقامات فرانسوی فعالانه از بازگشت شرکت های فرانسوی به ایران که با موفقیت های بزرگی همراه بوده است؛ استقبال می کنند.

از انرژی صحبت کردید و من باید به بازگشت بزرگ ترین شرکت نفتی دنیا برای سرمایه گذاری در ایران اشاره کنم. آقای پاتریک پویانه مدیرعامل شرکت توتال به تازگی به تهران سفر کرده و با شرکت ملی نفت ایران و پتروپارس قراردادی امضا کردند. یکی دیگر از زمینه های عالی همکاری خودروسازی است. مذاکرات و توافقات برای ایجاد شرکت های مشترک میان سیتروئن و پژو با شرکای ایرانیشان، ایران خودرو و سایپا در زمانی بسیار کوتاه انجام شد و اکنون نخستین محصولات این سرمایه گذاری ها از خط تولید خارج شده اند. رنو نیز به همکاری با شرکای ایرانی خود ادامه می دهد و مشغول کار روی یک طرح جدید سرمایه گذاری مشترک است. این همکاری ها برای ایران به دستیابی به آخرین فناوری منجر می شود.

در حوزه ترابری نیز قراردادهایی امضا شده است. شرکت اروپایی ایرباس تاکنون سه هواپیما از صد هواپیمای موضوع قراردادش با ایران ایر را تحویل داده است. ای تی آر (شرکت هواپیمایی فرانسوی – ایتالیایی) نیز قراردادی برای تحویل ۴٠ هواپیما امضا کرده و هم اکنون چهار فروند از آن ها را به ناوگان ایران ایر تحویل داده است. با توجه به وسعت ایران و انتظار مردم ایران، توسعه ناوگان هوایی کشور بسیار مهم است، بنابراین همکاری های فعلی در این خبر برای مردم ایران، فرانسوی هایی که برای گردش یا تجارت به ایران می آیند و دیگر گردشگران بسیار خوب است.

به اعتقاد من این همکاری ها نشانه اعتماد شرکت های فرانسوی به آینده ایران با وجود پس زمینه بسیار پیچیده بین المللی است. در اینجا من فقط از چند شرکت بزرگ یاد کردم، اما شرکت های کوچک و متوسط فراوانی نیز در زمینه های متنوع فعال اند و تأثیر فعالیتشان بر اشتغال در ایران و فرانسه به شکل محسوسی مثبت است. به همه این ها باید تبادلات انسانی دوجانبه را که رو به توسعه است، نیز افزود. در سال ٢٠١۶ شاهد حضور بیش از ۴٠ هزار ایرانی در فرانسه بودیم و این رقم در سال ٢٠١٧ بیشتر خواهد شد. البته قبول دارم که روند توسعه اقتصادی برای مردم و مسئولان ایرانی بسیار کند پیش می رود. تصمیم برای سرمایه گذاری، اجرای آن و دیدن اثرات آن در اقتصاد زمان بر است و در شش ماه و یک سال آینده مشهود نخواهد بود.

با وجود همکاری های گسترده ای که به آن اشاره کردید، همچنان مسائلی در زمینه بانکی باقی مانده است.

بانک های بزرگ بین المللی هنوز با احتیاط بسیار حرکت می کنند. این مسائل از یک سو به خاطر حفظ برخی از تحریم های غیرهسته ای آمریکاست و از سوی دیگر به خاطر سیستم مالی ایران که هنوز به استانداردهای بین المللی، به ویژه در عرصه شفافیت نرسیده است. مشکلات هنوز باقی است اما راه حل هایی پیدا شده است. سیستم مالی ایران در حال انجام اقداماتی برای رسیدن به استانداردهای بین المللی است تا بتواند با کشورهای اروپایی همکاری های بیشتری داشته باشد. پیشرفت هایی در این مورد صورت گرفته و فرانسه آماده است مثلا درباره پاسخ به پرسش های F. A. T. F به ایران کمک کند. فرانسه ضمنا ابزارهای دیگری را در سطح ملی برای افزایش همکاری اقتصادی با ایران به کار می برد. یکی از این ابزار ها بیمه اعتباری صادراتی است که از شرکت های سرمایه گذار در ایران حمایت می کند. به اضافه اینکه خزانه داری فرانسه به پروژه های مشترک ایران و فرانسه وام می دهد. بانک دولتی سرمایه گذاری فرانسه نیز برای تأمین مالی پروژه های مشترک ایران و فرانسه اقداماتی انجام داده است. این یعنی دولت فرانسه امکانات مالی دولتی را به توسعه روابط با ایران اختصاص داده است.

از توسعه تبادلات انسانی صحبت کردید. همین حالا متقاضیان ویزا صف نسبتا طویلی پشت در سفارت تشکیل داده اند. برای تسهیل صدور ویزا و افزایش این تبادلات انسانی چه تدابیری اندیشیده اید؟

این هما ن سؤالی است که در اولین روز ورود به ایران از خودم پرسیدم. اصلا درست نیست که متقاضیان ویزا را ساعت ها به خصوص در روزهای تابستان زیر آفتاب نگه داریم و باید روش بهتری برای این کار یافت. برون سپاری صدور ویزا به یک شرکت خصوصی راهکاری است که پیدا کرده ایم. این یک پروسه زمان بر بود و با مقامات فرانسه در این خصوص صحبت کردیم. نهایتا به این نتیجه رسیدیم که صدور ویزا را از هفته آینده (٢٧ تیرماه) به یک شرکت خصوصی بسپاریم. این شرکت در مرکز تجاری پالادیوم است و فضا و امکانات بسیاری بهتری برای پذیرایی از متقاضیان دارد. البته تصمیم گیری درباره صدور ویزا بر عهده سرویس کنسولگری است و این شرکت صرفا برای تشکیل پرونده و کمک به متقاضیان برای تکمیل پرونده است. از آنجا که در این شرکت امکانات بیشتری وجود دارد، حتما زمان موردنیاز برای تعیین وقت ملاقات و صدور ویزا بسیار کاهش خواهد یافت.

وقتی از همکاری های ایران و کشورهای اروپایی صحبت می کنیم، نمی توان به برگزیت و تأثیر آن بر توسعه روابط ایران و اروپا بی توجه بود. روابط فرانسه و ایران را در اروپای بدون انگلستان چطور پیش بینی می کنید؟

شما کاملا حق دارید که این سؤال را بپرسید اما انگلستان هنوز از اتحادیه اروپا کاملا جدا نشده است. فرضیه ما این است که روابط خود را با انگلستان حفظ کنیم. انگلستان از زمان های دور متحد فرانسه بوده و روابط اقتصادی و فرهنگی گسترده ای با این کشور داریم. صدها هزار فرانسوی در انگلستان زندگی می کنند و برعکس؛ انگلیسی های بسیاری ساکن فرانسه هستند. با توجه به اهمیت انگلستان و نقش مهمی که در مسائل بین المللی دارد، تلاش می کنیم روابط خود را حفظ کنیم. به هر حال نظر مردم انگستان برخلاف نظرسنجی ها بود و همه را غافلگیر کرد و اکنون مذاکرات اتحادیه اروپا و انگلستان برای تعریف چندوچون برگزیت آغاز شده است. این مذاکرات بسیار پیچیده، طولانی و عمدتا معطوف به مسائل نوعا داخلی است. اما تا جایی که به مسائل دیپلماتیک و به ویژه روابط با ایران برمی گردد، فرانسه به همکاری تنگاتنگ با آلمان و انگلستان و سرویس دیپلماتیک ادامه خواهد داد. این فرمت که به E٣/UE معروف است، در موفقیت برجام بسیار مؤثر بود و بهتر است به همین شکل حفظ شود. اگرچه هنوز اتحادیه اروپا در تهران دفتر ندارد، اما، پس از برجام، روابطش به عنوان اتحادیه اروپا با ایران توسعه یافته است، به ویژه در چارچوب گفت وگوی سیاسی در سطح عالی. این وضعیت حتی در برگزیت ادامه خواهد یافت.

آخرین موضوعی که می خواهم درباره آن صحبت کنیم، مواضع فرانسه در مورد بحران های منطقه است.

بحران های بسیار و متعدد در منطقه فرانسه و ایران را نگران می کند و به همین خاطر می خواهیم در تغییر این وضعیت نقش آفرین باشیم. ثبات و صلح در خاورمیانه مسئله ای بسیار مهم برای دیپلماسی فرانسه است. به همین خاطر در مذاکرات هشت و ٩ تیر با آقای ظریف در پاریس و گفت وگوهای آقایان ماسه و تخت روانچی در تهران به این موضوع پرداخته شد. اولویت اصلی ما در سوریه و عراق مبارزه با داعش است. همان طور که می دانید، داعش به اروپا و به فرانسه حمله کرده و بسیاری از هم وطنان ما را کشته است بنابراین علاوه بر مبارزه با داعش، تأمین امنیت ملی خود را در مرکز توجه داریم. فرانسه با ائتلاف نظامی ضدداعش همکاری می کند و هدف اصلی ما خنثی سازی و شکست این گروه تروریستی است.

در میدان نبرد، قضایا به شکل روشنی در حال پیشرفت است. موصل آزاد شده و اکنون بازسازی سیاسی و زیرساختی عراق اهمیت ویژه ای دارد. دولت آشتی ملی باید با گردهم آمدن همه گروه های عراقی تشکیل شود و ما در این زمینه با ایران کاملا موافق هستیم و نظر مقامات ایرانی را درباره حفظ تمامیت ارضی عراق تحسین می کنیم.

خیلی مهم است که همه گروه های عراق برای ساختن آینده این کشور همکاری کنند. این کار سختی است و به توجه بسیاری نیاز دارد تا هیچ گروهی به جز دولت مرکزی عراق بر دیگر گروه ها پیشی نگیرد.

درباره سوریه نیز معتقدیم که ضروری است این جنگ و کشتار تقریبا ٣۶٠ هزار نفر در شش سال متوقف شود. پیشرفت نیروهای مورد پشتیبانی ائتلاف که فرانسه نیز عضوی از آن است، در محاصره رقه، پایتخت «خلافت» خودخوانده داعش در سوریه خوب بوده و انتظار داریم رقه به زودی سقوط کند. البته گروه های تروریستی دیگر مثل القاعده و جبهه النصره نیز وجود دارند که باید علیه آن ها مبارزه کنیم.

این مسئله راه حل نظامی ندارد. هیچ صلح پایداری بدون راه حل سیاسی قابل تصور نیست. باید از این بن بست درآمد. فرانسه چهار اصل را برای راه اندازی مجدد راه حل سیاسی پیشنهاد می کند: جنگ با انواع تروریسم، ممنوعیت مطلق همه سلاح های شیمیایی، ارسال بدون محدودیت کمک های انسان دوستانه و گردهمایی تمام گروه های سوری با حمایت سازمان ملل در فرایند مذاکرات. بر این اساس، ما مشوق ایجاد مناطق کاهش تنش بر وفق مذاکرات آستانه که ایران در آن شرکت دارد، هستیم. همان طور که آقای مکرون اشاره کرده اند، رفتن بشار اسد برایمان پیش شرط مذاکرات نیست؛ اما درعین حال اعتقاد داریم بشار اسد در بطن راه حل سیاسی قرار ندارد.

فرانسه آماده است در چارچوب این اصول با همه کسانی که برای یافتن راه حل بحران اقدام کنند، همکاری کند. فرانسه به مذاکرات عمیقی در همه این موارد و مجموعه بحران های منطقه در چارچوب گفت وگوی سیاسی بین دو کشور، با ایران مشغول است.

آتش بسی را که خارج از کانال مذاکرات آستانه و بعد از دیدار پوتین و ترامپ حاصل شد، چقدر دارای ضمانت اجرائی و بادوام می دانید؟

ما از تمام تلاش ها برای ایجاد آتش بس در مناطق کاهش تنش حمایت می کنیم؛ زیرا معتقدیم جان انسان ها از هرچیز دیگری مهم تر است.

نظر فرانسه درباره تنش های اخیر میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و تنش میان این کشور ها و ایران چیست؟

به شدت نگران تنش در درون شورای همکاری خلیج فارس هستیم و اعتقاد داریم راه حل این بحران باید در بطن شورای همکاری پیدا شود. موضع ما جانبداری نکردن از یکی از طرفین است و از می انجیگری امیر کویت پشتیبانی می کنیم. مقامات فرانسه در سطح رئیس جمهور و وزیر امور خارجه با همه کنشگران منطقه ارتباطی تنگاتنگ دارند؛ از یک سو، ایران و از سوی دیگر، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس. من فکر می کنم به یک اراده قوی از سوی همه کشور ها برای کاهش تنش نیاز داریم؛ زیرا این منطقه به هیچ وجه نیازی به افزایش تنش ندارد. ما همه طرفین را به عقلانیت و خویشتن داری و انجام ندادن اقدامات تحریک آمیز دعوت می کنیم.

بحران های دیگری نیز در یمن، بحرین و لبنان وجود دارد.

فرانسه در یمن پشتیبان فرستاده ویژه سازمان ملل متحد است و همه را به برقراری آتش بس فوری و اقدامات عاجل برای حل وفصل بحران انسانی و ازسرگیری بی قید و شرط مذاکرات برای یافتن راه حل سیاسی فرامی خواند. لبنان نیز بر بحران ریاست جمهوری فائق آمده و فرانسه از تصویب قانون جدید و انتخاباتی که راهگشای انتخاب مجلس است، پشتیبانی می کند. در بحرین نیز موضع ما پشتیبانی از گفت وگوی سیاسی گسترده میان همه اعضای جامعه است.

آرزو فرشید/ روزنامه شرق