کمالوندی: بازطراحی راکتور اراک معامله‌ای پر سود بود

در عین حال موضوع هسته ای ایران در بهت و ناباوری در دولت حسن روحانی نه از مسیر جنگ و درگیری بلکه با گفت وگو به نتیجه رسید. این توافق هم چنین با صدور قطعنامه 2231 مورد تایید اعضای شورای امنیت قرار گرفت. براساس توافق هسته ای و با اجرای آن، تمامی تحریم های بین المللی و یک جانبه که به واسطه مناقشه هسته ای علیه ایران اعمال شده بود لغو یا تعلیق شدند.

علاوه بر این، با تدبیر مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی برخی تحریم های غیرهسته ای در حوزه بشردوستانه از جمله خرید و فروش هواپیما که بیش از 37 سال با ممنوعیت و محدودیت مواجه بود برداشته شدند.

اکنون با گذشت سه سال از این توافق نقاط قوت و ضعف این توافق بیش از پیش روشن شده است.

یکی از مهم ترین اهداف برجام احقاق حقوق هسته ای ایران و ادامه فعالیت های صلح آمیز هسته ای در کنار برداشتن تحریم ها در این حوزه بود که خوشبختانه با اجرایی شدن برجام نه تنها قفل و زنجیرها از پای صنعت هسته ای برداشته شد، بلکه به آن جان تازه ای بخشید به شکلی که امروز کشورهای زیادی برای تعامل و همکاری هسته ای با ایران صف کشیده اند.

امضای قرارداد ساخت سوخت با روسیه، امضای ساخت و بهره برداری دو واحد نیروگاهی آب سبک در بوشهر، همکاری های سطح بالا در حوزه ایمنی و تحقیق و توسعه با اتحادیه اروپا، عضویت در ایتر، امضای قراردادهای دوجانبه هسته ای با بسیاری از کشورهای اروپاهیی و دیگر کشورها، حضور متخصصان ایرانی در مجامع تحقیقاتی و آموزشی بین المللی، بازطراحی راکتور اراک، فروش آب سنگین، تست سانتریفیوژ IR-8 و غیره از جمله تحولاتی است که در این مدت شاهد آن بودیم.

در همین رابطه در گفت وگویی با سخنگوی سازمان انرژی اتمی به ارزیابی آخرین تحولات فعالیت های هسته ای و نتایج اجرای برجام بر آن پرداختیم.

بهروز کمالوندی در گفت وگو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش که ارزیابی شما از توافق هسته ای پس از گذشته سه سال چیست، هنوز هم به اندازه همان روزهای نخست از این توافق دفاع می کنید؟ با بیان این که توافق هسته ای را باید از زاویه های مختلف نگاه کرد افزود: در یک نگاه توافق هسته ای شامل موضوع هسته ای و مساله رفع تحریم ها می شود و از زاویه دیگر معتقدم برجام تعاملات ما با قدرت های بین المللی را تعریف می کند.

وی گفت: برخی موضوعات منطقه ای و بین المللی پیرامون ایران در گذشته وجود داشته و دارد که هر از چند گاهی حالت بحرانی به خود می گیرد و به عنوان یک موضوع مهم در سطح منطقه و بین الملل مطرح می شود. این نوع مسائل برای ما عادی شده است و می دانیم که اگر یک مساله ای حل شود، طرف های مقابل به ویژه آمریکا موضوع دیگری را علم می کنند. این مسائل ادامه دارد، مگر آن که جمهوری اسلامی ایران دست از آرمان هایش بکشد، اما تا زمانی که این روند ادامه دارد ایجاد این مشکلات برای ما کمابیش هست و ما باید با تدبیر با آن ها روبرو شویم.

وی تصریح کرد: در برخی مواقع مثل حملات تروریستی اخیر در تهران، واکنش و تدبیر ایران استفاده از موشک بود، اما در برخی مواقع مثل موضوع هسته ای استفاده از دیپلماسی و گفت وگو.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ادامه با اشاره به روند شکل گیری مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم ادامه داد: وقتی مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم مطرح شد در شرایطی بودیم که طرف مقابل تمام تلاش خود را کرده بود تا از روش های مدنظر خود جلوی فعالیت های هسته‎ ای ایران را بگیرد، اما ناتوان از این مساله دست به یک عقب نشینی اساسی از اهداف اولیه اش زد و مهم ترین آن پذیرش هسته ای شدن ایران و غنی سازی بود.

اگر غنی سازی را نمی پذیرفتند 50 سال هم می گذشت مذاکره به نتیجه نمی رسید

وی گفت: اگر آن ها غنی سازی ایران را نمی پذیرفتند، 50 سال هم می گذشت هیچ کس در ایران با آنها وارد مذاکره نمی شد؛ ممکن بود مذاکره شود اما به طور قطع نتیجه ای به دست نمی آمد. مهم ترین شرطی که ما را به مذاکره ثمربخش و جدی نزدیک کرد، پذیرش غنی سازی از جانب طرف مقابل بود. آن ها به دنبال آن بودند حداقل ایران در طول مذاکرات غنی سازی را متوقف کند، اما ما قبول نکردیم و در نهایت هم به هدف اصلی خود در حوزه هسته ای که حفظ غنی سازی و پویایی فعالیت های صلح آمیز هسته ای مان بود، دست یافتیم.

مشغول توسعه فن آوری تولید سوخت هستیم

کمالوندی در رابطه با کاهش سانتریفیوژها و پذیرش برخی محدودیت ها که برخی معتقدند این روند فعالیت هسته ای ایران را کند و به عقب راند اظهار داشت: 5 هزار، 10 یا 20 هزار سانتریفیوژ به لحاظ اثراتی که برای تولید سوخت دارد، چندان فرقی با هم ندارند بلکه تعداد آنها و فعالیت سانتریفیوژها به لحاظ حقوقی حائز اهمیت است. چه 20 هزار سانتریفیوژ کار کند چه 5 هزار تا، ما نمی توانستیم حتی برای 1 سال سوخت نیروگاه بوشهر را تولید کنیم، بلکه باید این رقم به بیش از 150 هزار سانتریفیوژ نسل اول برسد، ضمن این که باید فن آوری تولید سوخت را توسعه می دادیم که در حال حاضر مشغول این کار هستیم.

این مقام سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ما توانستیم در روند مذاکرات هسته ای حق غنی سازی مان را به اثبات برسانیم و آن ها این حق را مورد پذیرش قرار دادند و الان هزاران سانتریفیوژ در نطنز در حال فعالیت است.

باید به برجام افتخار کنیم

وی ادامه داد: اگر امروز بخواهیم در رابطه با برجام و مذاکرات هسته ای قضاوت کنیم، باید بگویم برجام از مقاطع تاریخی است که باید به آن افتخار کنیم که توانستیم قدرت های بزرگ را وادار به پذیرش حق مان کنیم. غنی سازی امر ممنوع به لحاظ حقوق بین الملل نیست، اما حوزه ممنوعه است و کشورهای هسته ای دوست ندارند کشوری تازه وارد به این حوزه ورود کند. بنا بر این این بزرگ ترین دستاورد برجام است که بدون هیچ گونه درگیری به دست آمد.

کمالوندی هم چنین با اشاره به تلاش ایران برای رفع تحریم ها در چارچوب برجام تصریح کرد: البته به طور کامل هنوز تمام تحریم ها برداشته نشده است و در بخشی از فعالیت های بانکی مشکلاتی وجود دارد، هر چند که این مشکلات در حال حل شدن است و موضوع بحرانی در این رابطه نداریم. در حوزه نفت و گاز، کشتیرانی، هواپیمایی، بانک ها روند به شکل عادی برگشته است و این ها همان چیزی است که هیات حاکمه فعلی آمریکا نمی تواند آن را برتابد.

برجام اقدامی مناسب در وقت خود بود

سخنگوی سازمان انرژی اتمی برجام را توافقی "متوازن" دانست و گفت: اگر از دید سیاسی، حقوقی و فنی به برجام نگاه کنیم به طور قطع ما به آن چه می خواستیم رسیدیم و تردیدی در آن نیست، و بر خلاف نظر برخی که بعضا ممکن است از سر بی اطلاعی صحبت کنند به عنوان کسی که 4 سال در کنار افراد فنی و متخصص دلسوز در سازمان انرژی اتمی بودم و 2 سال در مذاکرات از نزدیک حضور داشتم، باید بگویم ما مسیر خوبی را جلو رفتیم و می رویم و برجام اقدام مناسبی بود که در وقت خود انجام شد.

وی در پاسخ به این پرسش که اگر برجام در آن مقطع به نتیجه نمی رسید چه می شد؟ گفت: امروز شاهد اظهارات و سخنرانی های مقامات کاخ سفید و هیات حاکمه آمریکا هستیم که این توافق را بر نمی تابند. آن ها بعد از هفت، هشت سال آزمون و خطا به این نتیجه رسیدند که نمی توانند به خواسته های شان در مقابل ایران برسند و در نهایت مجبور شدند از خواسته های حداکثری شان کوتاه بیایند و با ایران پشت میز مذاکره بشینند، اما شاید اگر دولت فعلی آمریکا بود این روند بسیار طولانی تر و با هزینه های بیش تری انجام می شد.

کمالوندی در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند برنامه هسته ای ایران می توانست بدون نیاز به تعاملات بین المللی ادامه یابد و همان میزان دانش، تکنولوژی و مواد هسته ای که در اختیار داشتیم کافی بود؟ اظهار کرد: ما از این افراد دعوت می کنیم تا بیایند و در چارچوب های فنی صحبت کنیم. ما به لحاظ تولید سوخت و غنی سازی پیشرفت خوبی داشتیم و می توانستیم مقادیر بیش تری از سوخت را هم تولید کنیم یا غنای سوخت را نیز بالا ببریم، اما طرف مقابل هم تحریک می شد و فشار به ایران را چندین برابر می کرد. بنا بر این کسانی که این ادعا را دارند می توانند بگویند که ما طی 10 سال می توانستیم به این جایگاه برسیم که بتوانیم در نیروگاه سازی حرفی برای گفتن داشته باشیم؛ شاید بتوانیم اما با هزار اما و اگر.

نمی توانستیم به فعالیت های هسته ای مان بدون حل مناقشه سیاسی بر سر آن ادامه دهیم

وی در ادامه تاکید کرد: ما نمی توانستیم به فعالیت های صلح آمیز هسته ای مان بدون حل و فصل مناقشه سیاسی و بین المللی بر سر آن ادامه دهیم. ما باید برخی واقعیت ها را بپذیریم. به طور مثال در بحث مواد خام اگر می خواستیم غنی سازی را ادامه دهیم، حتما باید این مواد را وارد می کردیم، چراکه در طول 36 سال بعد از انقلاب هیچ محموله اورانیومی به کشور وارد نشد و از آن چه در اختیار داشتیم استفاده کردیم، حتی نتوانستیم محموله ای که قبل از انقلاب خریداری شده بود را به کشور وارد کنیم.

معاون صالحی خاطرنشان کرد: مواد خام اولیه که در اختیار ما بود به آن اندازه ای بود که ما بتوانیم غنی کنیم تا طرف مقابل را بترساند نه بیش تر. در حوزه تکنولوژی ما برای ساخت سوخت نیروگاه بوشهر از امکانات کامل برخوردار نبودیم؛ تازه اگر هم این امکانات را می داشتیم مواد اولیه برای ساخت این میزان سوخت را نداشتیم. موادی که ما در کشور داشتیم کفاف یک سال نیروگاهی مثل بوشهر را هم نمی داد.

این مقام سازمان انرژی اتمی ادامه داد: تست سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر مستلزم تست (PIE) که اصطلاحا تست های بعد از پرتودهی نامیده می شوند است که ما را صد در صد به لحاظ ایمنی ساخت آن ها مطمئن می کند. این تست ها در آزمایشگاه های مجهزی باید انجام شود که این فن آوری فعلا در اختیار ما نیست.

کمالوندی گفت: تولید داخلی مواد اولیه (کیک زرد) ما خیلی کم است آن قدر که حداکثر پاسخگوی نیاز راکتورهای تحقیقاتی است و نه تولید سوخت نیروگاه های قدرت مثل بوشهر و این شکل تولید و مصرف کردن مواد اولیه، از دید کشورهای هسته ای و جامعه بین الملل و به ویژه دشمنان ما، فضای اتهام زنی علیه ایران مبنی بر تلاش برای اهدافی دیگر را بیش تر فراهم می کند. در صورتی روند این اتهامات ادامه می یافت این کشورها به راحتی نگرانی کاذب خود را نگرانی کل دنیا معرفی کرده و به راحتی علیه ما اجماع ایجاد می کردند تا به ایران فشار آورند و محدودیت ها و ممنوعیت ها نه تنها در حوزه هسته ای، بلکه در تمامی حوزه های زندگی وارد می شد، کاری که البته بخش مهمی از آن را انجام دادند. بنا بر این ما باید کاری می کردیم که تلاش آن ها و دروغ شان محقق نشود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: اگر برجام نبود، صنعت هسته ای به کار خود ادامه می داد، اما سمت و سوی آن و چشم اندازش هم برای ما مهم بود.

وی در پاسخ به این پرسش که گفته می شود رآکتور IR – 40 می توانست قبل از برجام راه اندازی شود یا اگر محدودیت های ناشی از توافق اولیه ژنو و برجام نبود این راکتور تاکنون راه اندازی شده بود، در همین حال رئیس پیشین مرکز ایمنی هسته ای کشور در گفت وگویی اظهار کردند که از طرف این مرکز راکتور اراک هیچ گاه مجوز راه اندازی تا قبل از دولت یازدهم نداشته است، گفت: رآکتور اراک در جای و زمان خود افتخاری برای کشور است. زمانی که تصمیم به ساخت این راکتور گرفتیم به دانش و فن آوری غنی سازی دست نیافته بودیم، هرچند که تکنولوژی ساخت این راکتور متعلق به نسل های راکتور در گذشته دور است، اما در هر حال ساخت آن برای کشور افتخارآمیز بوده و تجربه ای مفید است.

وی ادامه داد: رآکتور اولیه اراک همه خواسته های ما برای تولید انواع ایزوتوپ ها را جواب نمی داد از طرفی امکاناتی مثل امکان انجام تست انواع سوخت را نداشت. البته من نمی خواهم با گفتن این کمبودها اهمیت آن را پایین بیاورم.

کمالوندی در عین حال تصریح کرد: اگر بخواهیم راکتور اولیه اراک را با هر شکلی که هست به وضعیت گذشته بازگردانیم حداکثر به یک سال و نیم زمان نیاز داریم. ما راکتور را به نوعی تغییر داده ایم که می توانیم در صورت تصمیم نظام با توجه به وجود دانش و فن آوری ساخت آن در کشور حتی در ظرف یک سال آن را به حالت اولیه بازگردانیم.

بازطراحی راکتور اراک معامله ای پر سود بود

وی ادامه داد: شرط آب سنگین بودن راکتور در هر سه حوزه (خنک کننده، بازتاب دهنده و کند کننده) حفظ شده است و امکانات آزمایش سوخت نیز برای آن در نظر گرفته شده. این برای ایران یک معامله پرسود بود و طرف مقابل تعهدات ویژه ای را در بازطراحی راکتور در قالب سند رسمی پذیرفت. روند بازطراحی این راکتور حتی در حالت برگشت طرف مقابل از تعهداتش تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهارنظر مقامات سازمان در رابطه با این که راکتور اراک مجوز راه اندازی در دولت قبل یا قبل از برجام را نداشت، صحیح دانست و گفت: این نوع برخوردها با توجه به اهمیت موضوع ایمنی در حوزه هسته ای صرفا مربوط به ایران نیست، بلکه موضوعی بین المللی و جهانی است.

وی به ساخت نیروگاه "برکه" امارات متحده عربی اشاره کرد و گفت: این نیروگاه توسط کره جنوبی ساخته و تحت لایسنس وستینگهاوس آمریکا، قرار بود 2017 استارت بخورد اما به خاطر مسائل ایمنی به 2018 موکول شده است.

معاون صالحی با اشاره به راکتور اراک اظهار کرد: قبل از آن که برجام اتفاق بیفتد این راکتور در شرف تکمیل شدن بود و مرکز ایمنی هسته ای کشور اطلاعاتی را از پیمانکار خواسته بود. شاید آنها می توانستند در آینده نه چندان دور راکتور را تکمیل کنند اما اینکه برخی فکر می کنند این راکتور همان موقع آماده راه اندازی بود، اشتباه است. خوش بینانه ترین زمان برای راه اندازی راکتور اراک 1397 بود که می توانست استارت اولیه را بزند و البته معمولا راه اندازی کامل نیز مستلزم زمان زیادی است. در برخی موضوعات دیگر هم برخی اظهاراتی مطرح کردند از جمله در رابطه با نیروگاه بوشهر که آن هم اشتباه است.

چینی ها طراحی تفصیلی جدید راکتور اراک را تایید کردند

کمالوندی در رابطه با آخرین تحولات مربوط به بازطراحی راکتور اراک گفت: طراحی تفصیلی که توسط متخصصان ایرانی انجام شده است به چینی ها داده شده بود و ارزیابی اولیه ای که چینی ها در رابطه با این طراحی به ما ارائه کردند، بسیار امیدوارکننده است و نشان می دهد کار متخصصان ما بی نقص بوده است. این تاییدیه بسیار برای ما مهم است. هر چند خودمان انتظار چنین نتیجه ای را داشتیم اما وقتی کشوری با تجربه طولانی قبلی، کار ما را تایید می کند با اطمینان نزدیک به یقین در کار طراحی خود پیش می رویم.

وی در رابطه با فروش آب سنگین و مذاکراتی که در جریان است، به ایسنا گفت: 70 تن آب سنگینی که پیش از این فروخته شده است، به نوعی 70 درصد مصرف سال دنیا را تامین کرد که برای ایران دستاورد بزرگی بود. مذاکرات ما برای فروش مقادیر قابل توجه دیگری از آب سنگین ادامه دارد و به مراحل پایانی خود نزدیک شده است که با تکمیل شدن این روند اطلاع رسانی خواهد شد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که ایران در چارچوب برجام همچنان به تولید آب سنگین در مقیاس هایی که تا کنون داشته است، ادامه می دهد؟ تاکید کرد: با توجه به این که کارخانه تولید آب سنگین ما بسیار جوان است و چشم انداز روشنی در دنیا برای مصرف آب سنگین دیده می شود، در چارچوب برجام ما به تولید آب سنگین با قوت ادامه می دهیم و کشورهای دیگر می توانند خریدار آن باشند.

تولید آب سنگین را تعطیل نمی کنیم

وی تاکید کرد: ما نمی توانیم به صنعت آب سنگین فقط به لحاظ تجاری نگاه کنیم، اگر کسی هم از ما آن را نخرد، ما تولید آب سنگین را تعطیل نمی کنیم. بر اساس برجام ما متعهدیم آب سنگین را برای فروش به بازار های بین المللی عرضه کنیم. علاوه بر این ما کار بر روی دوتره ها را شروع کرده ایم و در آینده مصارف آن در این زمینه در کشور به صدها کیلو می رسد و به همین نسبت در دنیا این مصرف افزایش پیدا می کند. تولید داروها و مواد تشخیصی در حوزه سلامت، محیط زیست، صنعت و داروهای نسل آینده با استفاده از دوتره هاست که ماده اولیه آن آب سنگین است.

کمالوندی خاطرنشان کرد: برای تولید آب سنگین محدودیتی برای خود قائل نیستیم و اگر کسی نگران این مساله است می تواند بیاید و آن را بخرد. ما حتی به آژانس نامه نوشتیم و اعلام کردیم که به اعضای آژانس بگویند که می توانند از ما آب سنگین بخرند.

تحریم های غیرهسته ای علیه ایران مخالف متن برجام و حرکتی خصمانه است

این مقام سازمان انرژی اتمی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه آمریکا مجدد در چارچوب یک قانون سعی دارد تحریم های غیر هسته ای علیه ایران اعمال کند و برخی در این زمینه معتقدند این تحریم ها به نوعی بازگرداندن تحریم هایی است که به واسطه برجام رفع شده و نقض برجام است، تصریح کرد: آمریکایی ها دشمنی شان را با ما قطع نخواهند کرد، چراکه به لحاظ جوهری با یکدیگر اختلاف نظر داریم. تحریم ها در چارچوب برجام رفع شده است و کسی نمی تواند منکر این مساله باشد. تنها در رابطه با بانک های بزرگ هنوز محدودیت ها باقی است. ترسی که آمریکا در دنیا در 10 سال گذشته ایجاد کرد، فرو ریخت، اما عده ای هنوز احتیاط می کنند با این حال باید بگویم روند رو به جلوست و وضعیت فعلی نسبت به 6 ماه گذشته در حوزه رفع تحریم ها بسیار مثبت است.

معاون صالحی گفت: در رابطه با تحریم ها آمریکا تلاش دارد فضای فشار علیه ایران را همچنان حفظ کند و در این مسیر هر کس را بتواند با خود همراه می کند، اما این نهایت زور آمریکاست که به نظر من نمی تواند از آن نتیجه بگیرد. آمریکا سعی دارد با تحریم های جدید بین ایران و کشورهای دیگر فاصله ایجاد کند اما خیلی از کشورها در عین حال که منافع شان با آمریکا را در نظر می گیرند به منافع خود در ارتباط با ایران و کشورهای دیگر نیز بی توجه نیستند، از جمله فرانسه که می بینید ضمن تلاش برای حفظ منافعش با آمریکا تعاملاتش با ایران را نیز ادامه داده است.

وی در پاسخ به این که اگر تحریم جدید تصویب نهایی شود واکنش ما به آن در چارچوب موضوعات غیر هسته ای خواهد بود یا هسته ای؟ گفت: آمریکایی ها مدعی هستند که پیش نویس تحریم اخیر ناقض برجام نیست و ادعا می کنند که تلاش کرده اند در جزئیات نقض کننده برجام نباشد، اما از نظر ما این تحریم ها علاوه بر روح برجام، مخالف متن برجام حتی حرکتی خصمانه است، اما این که جواب این تحریم ها از سوی ایران چیست، هیات نظارت بر برجام تصمیم گیری می کند. ما نظر مشورتی خود را به مقامات ارائه می دهیم و بررسی ها و جمع بندی توسط آنها انجام می شود.

چیزی از دست نداده ایم/برجام باید ادامه پیدا کند

معاون رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به وظایف سازمان در چارچوب برجام گفت: سازمان از ابتدا خود را برای بدترین شرایط آماده کرده است. شرایط را به گونه ای طراحی کرده ایم که اگر قرار باشد به سرعت به گذشته برگردیم، امکان پذیر است، علاوه بر این در مدت اجرای برجام شرایط به گونه ای پیش رفته که به نفع ماست، به ویژه در حوزه غنی سازی. بنا بر این ما چیزی را از دست نداده ایم و نخواهیم داد.

کمالوندی در پاسخ به این که فکر می کنید برجام به مسیر خود ادامه دهد؟ تاکید کرد: از دید ما برجام باید ادامه پیدا کند. ما سال ها برای مذاکرات وقت گذاشتیم و در نهایت توافقی متوازن را به دست آوردیم. محدودیت هایی را پذیرفتیم که 2 سال از آنها گذشته است و چشم به هم بزنیم 8 سال تمام شده و ما آماده تولید انبوه سانتریفیوژ البته بدون روتور و بعد از ده سال به طور کامل خواهیم شد. البته اگر هم برجام ادامه پیدا نکند ما به خوبی می دانیم که چکار کنیم تا چیزی را از دست ندهیم.

سخت ترین روز مذاکرات

معاون صالحی که در چندین دور از مذاکرات نهایی، هیات مذاکره کننده را همراهی کرده است، در ادامه این گفت وگو درباره سخت ترین روز مذاکرات به ایسنا گفت: در مذاکرات لوزان 2 شب قبل از اعلام تفاهم بسیار برای ما سخت بود و من مثل بقیه آن شب را اصلا نخوابیدم. آن شب همه چیز تمام شد و در نهایت صبح در دانشگاه لوزان تفاهم اولیه اعلام و بیانیه ها قرائت شد. آن شب خیلی نگران بودیم و کار کردیم و حواس مان جمع بود که اتفاقی خارج از برنامه نیفتد و روز بعد که اعلام تفاهم شد، از روزهای خوب من بود.

کمالوندی ادامه داد: معتقدم برجام کار خودش را کرده است. ما نباید حل تمام مشکلات اقتصادی کشور را از برجام بخواهیم. برجام عمده موانع را از سر راه برداشت و در بلند مدت موانع باقی مانده را نیز برمی دارد، اما نباید در حل مشکلات اقتصادی کشور همه توجه خود را صرفا معطوف به برجام کنیم.

ساختن اجماع دوباره علیه ایران برای آمریکا و غرب امکان پذیر نیست

وی گفت: معتقدیم بزرگ ترین دستاورد برجام بعد از پذیرش غنی سازی ایران توسط قدرت های جهانی از بین بردن اجماع جهانی علیه ایران بود و باز هم معتقدم ساختن دوباره این اجماع با شرایط فعلی به راحتی برای آمریکا و غرب امکان پذیر نیست.

بیش ترین ثمره برجام نصیب سازمان انرژی اتمی شده است

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این که به نظر می آید بیش ترین ثمره برجام تا کنون نصیب سازمان انرژی اتمی شده چراکه درهای جدید بسیاری را به روی این سازمان و متخصصانش گشوده است، گفت با بیان این که "کاملا درست است" گفت: صنعت هسته ای ما اگر بخواهد رشد کند باید با دنیا در ارتباط باشد. پس از برجام رفت و آمد هیات های فنی و هسته ای از کشورهای مختلف به ویژه اروپا افزایش چشم گیری داشته است.

وی گفت: هفته جاری یک هیات عالی اروپایی در رابطه با ایمنی هسته ای در تهران بودند، این در حالی است که هیات اروپایی دیگر متشکل از دانشمندان هسته ای اروپا نیز چند روز قبل، سفر سه روزه خود به ایران و گفت وگو با متخصصان و دانشمندان ایرانی را به پایان رساندند. ما در حوزه تولید سوخت نیز توانستیم با روس ها به همکاری خوبی برسیم که بدون برجام امکان پذیر نبود.

اتحادیه اروپا مسیر خرید کالاهای دومنظوره از ایران را هموار کرد

کمالوندی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر این که شنیده شده اروپایی ها در یک همکاری رو به جلو محدودیت و ممنوعیت خرید کالاهای دو منظوره از جمله آب سنگین را برای شرکت های اروپایی برداشته اند؟ اظهار کرد: اتحادیه اروپا بر اساس خواسته ما اقداماتی انجام داد، از جمله هموار کردن مسیر خرید کالاهایی که مشمول گروه تولیدکنندگان مواد و اقلام هسته ای است و در ضمیمه پروتکل الحاقی به آن اشاره شده است و تا حد زیادی این همکاری مشکلات را برای شرکت ها و موسسات اروپایی برای تعامل با ایران برطرف کرد و این یک جهش بزرگ در حل مسائل دو جانبه بود و این چیزی است که کشورهایی مثل عربستان، رژیم صهیونیستی و آمریکا از آن خوشحال نیستند.

احمدی نژاد اعتقادی به مذاکره محدود با آمریکا نداشت

کمالوندی در پاسخ به پرسشی دیگر با توجه به سابقه حضورش در وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی در رابطه با نقش محمدجواد ظریف و علی اکبر صالحی در پیشبرد مذاکرات با بیان این که رسیدن به توافق هسته ای یک کار گروهی و تیمی بود، اظهار کرد: اگر اشخاص را کنار بگذاریم، فضایی که برای کار و پیشبرد هدف در تیم مذاکره کننده ایجاد شد، بسیار در رسیدن به توافق به ما کمک کرد. در عین حال باید به تاثیر و اهمیت نقش تعیین کننده مقام معظم رهبری در پیشبرد مذاکرات از جمله اجازه مذاکره محدود با آمریکا اشاره کنم که البته آقای احمدی نژاد به انجام آن اعتقاد نداشتند، اما آقای دکتر صالحی آن را به طور جدی پیگیری کردند.

در دیپلماسی کار یک جراح را نمی توان به یک انترن تازه کار سپرد

وی ادامه داد: در دولت یازدهم مسیر مذاکره باز شد و کارها به خوبی پیش رفت. علاوه بر نقش رهبری باید به نقش آقای روحانی اشاره کنم که بالاترین سهم را در تحقق برجام داشتند. آقای روحانی در جاهایی که باید راسا تصمیم گیری می شد، حضور داشتند و کار را جلو می بردند. هم چنین باید بگویم نقش آقای ظریف بسیار مهم بود، چراکه تجربه طولانی و عمیق ایشان در مسائل بین الملل بسیار کمک کننده بود. آقای ظریف با توجه به تجربه طولانی بین المللی به خوبی می دانست باید چه کار کند. مسائل بین المللی مثل جراحی است و در دیپلماسی کار یک جراح را نمی توان به یک انترن تازه کار سپرد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در رابطه با نقش صالحی در مذاکرات، حضور و ارائه پیشنهادهای به موقع از سوی وی را بی بدیل دانست و گفت: در رابطه با راکتور اراک و حل و فصل مساله سانتریفیوژها آقای صالحی با ارائه ایده ها و ابتکارات نو و خلاق نقش بسیار مهمی ایفا کردند.

وی هم چنین به نقش موثر دکترعراقچی و تعداد زیادی از متخصصان و دانشمندان سازمان انرژی اتمی در پشت صحنه مذاکرات اشاره کرد و گفت: بررسی های موشکافانه این دانشمندان در طول ده ها جلسه فنی نقش مهمی در تصمیم سازی بهینه مذاکره کنندگان داشت.

کمالوندی گفت: معتقدم مذاکره کنندگان ما آدم های بزرگی هستند که باید قدر آنها را بدانیم و در نهایت توافقی به دست آمد که امروز ترامپ می گوید بدترین توافق آمریکاست. این در حالی است که در داخل برخی آن را برنمی تابند.

زور ما در دیپلماسی همین قدر بود

سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: به نظر من کفه ترازو همان طور که دشمن به آن اعتراف کرده در بحث برجام به سمت ماست و ان شاء الله در آینده بیش از پیش ثمرات آن را خواهیم دید. در هر حال زور دیپلماسی ما همین قدر بود. آنها که بیرون گود نشسته اند ممکن است ادعاهایی داشته باشند، اما کسی نمی تواند منکر این باشد که برجام کار بزرگی بود که در سطح بین المللی انجام شد.