افزایش تنش دولت آمریکا با ایران خطرناک خواهد بود

نشریه فارین افرز در گزارشی با اشاره به رویکرد اخیر واشنگتن برای اتخاذ سیاست های خصمانه تر در قبال ایران نوشت: تلاش برای تضعیف ایران در منطقه و انزوای این کار نتیجه ای جز افزایش تنش ها میان تهران و واشنگتن و خطر وقوع جنگی دیگر در منطقه پرآشوب خاورمیانه نخواهد داشت، آمریکا بهتر است که قدرت ایران را به حساب بیاورد.

به گزارش ایسنا، به نوشته نشریه فارین افرز، تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا آشکارا رویکردی تقابلی در قبال ایران اتخاذ کرده است. این که چگونه این رویکرد به سیاست تبدیل خواهد شد، به دو مساله مهم وابسته است. اول این که ترامپ قرار است چه کاری با توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 انجام دهد که در دوران باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا حاصل شد. دوم این که، دولت ترامپ تا چه حد قصد دارد موقعیت ایران را در خاورمیانه تضعیف کند.

کاخ سفید تاکنون نشان داده است که رویکردی سخت گیرانه تر را در مقایسه با دوران اوباما در خصوص اجرای توافق هسته ای دنبال می کند، آن را می پذیرد اما با سختی مفاد توافق را اجرا می کند. در زمینه های دیگر نیز ترامپ خط مشی ستیزه جویانه تری در قبال ایران اتخاذ کرده است. رکس تیلرسون وزیر امور خارجه روز 19 آوریل گفت که اقدامات ایران، امنیت آمریکا منطقه و جهان را تهدید می کند و وعده داد که بازنگری در سیاست واشنگتن در قبال تهران به یک موضع گیری جدید منجر خواهد شد که به تمام چالش ها درباره ایران رسیدگی خواهد کرد.

پس از آن که کاخ سفید بازنگری خود را نهایی کند، مقامات آمریکایی یک چشم انداز رقابتی برای چگونگی مواجهه با ایران می سازند و متحدان آمریکا در خاورمیانه به دنبال آن خواهند بود که به سوی سلیقه واشنگتن حرکت کنند. اما ترامپ هم زمان که بررسی می کند چه رویکردی اتخاذ کند، باید در خاطر داشته باشد که اتخاذ رویکردی خصمانه تر خطراتی جدی به دنبال خواهد داشت که نه تنها تهران و واشنگتن را در مسیر تقابل قرار می دهد، بلکه در پرآشوب ترین منطقه جهان به آتش جنگ دامن خواهد زد.

گزینه های ترامپ

دو چشم انداز وسیع پیش روی واشنگتن برای سخت تر کردن سیاست هایش در خصوص ایران وجود دارد. برخی مشاوران ترامپ، تحت رهبری شخصیت های نظامی که تجربه زیادی در خاورمیانه دارند، از جمله جیمز ماتیس وزیر امور خارجه آمریکا خواهان تضعیف هر چه بیش تر سپاه پاسداران ایران هستند. این افراد در حال بررسی طرح هایی هستند که به عنوان مثال، از تفنگداران آمریکایی می خواهد قایق های ایرانی را که واشنگتن ادعا می کند سلاح جا به جا می کنند، توقیف کنند. یک سری مقامات نیز از دولت خواسته اند تا سپاه پاسداران را فهرست گروه های تروریستی قرار دهد. هم چنین در ماه مارس طرحی در مجلس سنا برای وضع تحریم های جدید علیه ایران ارائه شد. برخی مقامات امنیتی می گویند که تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران این فضا را ایجاد خواهد کرد که نیروهای تحت حمایت ایران به نیروهای آمریکایی در عراق حمله کنند و این اقدام فواید کمی برای واشنگتن به همراه خواهد داشت.

گزینه دیگر پیش روی ترامپ افزایش اقدامات پنهانی علیه ایران است. به عنوان مثال آمریکا می تواند متحدان منطقه ای اش، شامل عربستان سعودی و امارات متحده عربی را در برابر ایران هم به صورت نظامی و هم مالی تقویت کند. چنین اقدامی مانع از این می شود که در کوتاه مدت آمریکا به طور مستقیم در تقابل با ایران قرار گیرد. اما حتی این راه غیر مستقیم نیز می تواند ایران و آمریکا را در یک چرخه تقابل قرار دهد، همانند آنچه در عراق اتفاق افتاد.

هیچ یک از این گزینه ها با آنچه پیش روی دولت اوباما یا جورج بوش قرار داشت، تفاوتی ندارد. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که امروز موقعیت منطقه ای ایران در مقایسه با زمان روسای جمهور پیشین آمریکا قوی تر شده است که برکناری صدام حسین دیکتاتور عراق و مداخله نظامی روسیه در سوریه روی آن تاثیر گذاشته است. در نتیجه ایران، برای به خطر انداختن آمریکا در منطقه موقعیت بهتری دارد.

به نوشته فارین افرز، آشفته تر کردن اوضاع دولت ترامپ را ملزم خواهد کرد تا میان رویکرد خصمانه ترش در قبال ایران و طرح هایش برای مقابله با گروه های تروریستی، اولویتی که ایران نیز در آن شریک است، توازن ایجاد کند. به عنوان مثال نیروهای ایران و آمریکا هر دو تحت یک توافق غیررسمی با داعش می جنگند که مانع از برخورد تصادفی آن ها با یکدیگر می شود. اگر تنش ها میان تهران و واشنگتن افزایش یابد، این توافق ناگفته سخت تر خواهد شد.

چشم انداز ایران

به نظر می آید مقامات ایران منتظرند ببینند، تغییرات مواضع دولت آمریکا در ماه های آینده چه خواهد بود، پیش از آنکه سیاست خارجی خود را از نو تعیین کنند. برخی مقامات ارشد ایرانی می گویند که دولت ترامپ از درگیری های پرهزینه که منابع آمریکا را از اولویت های سیاست داخلی اش دور می کند، همچنین از امنیت ملی و مبارزه با تروریسم، پرهیز خواهد کرد. به نظر می آید  حملات اخیر آمریکا در سوریه و استفاده واشنگتن از بزرگ ترین بمب غیرهسته ای اش برای هدف قرار دادن شبه نظامیان در افغانستان این نظریه را تایید می کند. با این حال، ایران تقریبا پاسخی به این اقدامات نداد و تنها آن ها را محکوم کرد. اگر چه نگرانی ها درباره این که ممکن است دولت ترامپ میان ایران و روسیه جدایی بیندازد، کمرنگ شده است، احتمال اینکه توافق میان آمریکا و روسیه به قیمت ایران تمام شود، غیرمحتمل نیست.

آنچه در تهران کاملا روشن شده این است که دورنمای بهبود روابط با واشنگتن در دوران ریاست جمهوری ترامپ مخدوش شده است. اگر روابط دو جانبه حتی از این هم بدتر شود و توافق هسته ای شکست بخورد، ایران نیز طرح هایی را برای تلافی آماده کرده است. به عنوان مثال، سطح غنی سازی خود را بالا ببرد و برنامه موشک های بالستیک را توسعه دهد. هر چند در حال حاضر تهران روی اولویت خود یعنی حفظ توافق هسته ای و منابع منطقه ای شامل حفظ امنیت مرزهایش با عراق از طریق مبارزه با داعش و داشتن دست بالاتر در سوریه تمرکز کرده است.

نشریه فارین افرز در بخش پایانی گزارش خود نوشت: اجازه دهید افراد آرام تر تسلط یابند. در شرایطی که روابط میان ایران و آمریکا وخیم تر می شود، لازم است که چین، روسیه و کشورهای اروپایی افراد با رویکردهای آرام تر را ترغیب به روی کار آمدن در آمریکا و ایران کنند. مقامات اروپایی به ویژه باید روابط اقتصادی خود با ایران را که پس از حصول توافق هسته ای ایجاد شده، حفظ کنند. چنین موقعیتی می تواند تنش های آینده میان تهران وواشنگتن را کمتر کند.

از طرفی دیگر آمریکایی ها نیز باید نسبت به آنچه می توانند در هرج و مرج کنونی در خاورمیانه به دست بیاورند واقع بین باشند. اگر آمریکا قدرت ایران و هوشمندی این کشور در خصوص تهدیدات کشورهای همسایه اش را به حساب بیاورد، سیاستی موثرتر خواهد داشت.

اولین دستاورد واقعی آمریکا در تعامل با ایران، یعنی توافق هسته ای در نتیجه دیپلماسی چند جانبه و سازش دو طرفه حاصل شد. تلاش برای منزوی کردن ایران از طریق یک راهبرد نظامی بی فایده و عبث است. از آن بدتر، این کار خطر وقوع یک درگیری دیگر در خاورمیانه را به دنبال دارد که هم اکنون نیز به دلیل جنگ در سال های اخیر شاهد خونریزی و قربانیان فراوانی بوده است.