باید ایران و روسیه روی ذهنیت مردم کار کنند

نعمت الله ایزدی، سفیر اسبق ایران در روسیه*

دیپلماسی ایرانی: تجربه 30 ساله بنده در خصوص روابط ایران و شوروی و اکنون ایران و روسیه، گویای آن است که این روابط امیدوار کننده بوده و نشان می هد، طرفین تا حد زیادی توانسته اند، مسیر مورد نظر را طی کنند. اما نکته مهم آسیب شناسی وضعیت روابط ایران و روسیه از سوی طرف روسی است. درواقع آیا سفارت روسیه در ایران، وضعیت روابط فی مابین را آسیب شناسی کرده و نقاط قوت و ضعف شناسایی شده است؟

اگر بخواهیم واقع بینانه و بی پروا نسبت به مجموعه اقدامات روسیه در قبال مردم ایران صحبت کنیم، با توجه به مجموعه اقدامات صورت گرفته در روابط تهران – مسکو، که بسیار مثبت و ارزنده است، باید درباره تغییر ذهنیت مردم دو کشور نسب به روابط طرفین کار شود. درواقع این موضوع باید هم به مردم ایران و هم به مردم روسیه فهمانده شود که روابط دو کشور دارای اصالت، مهم و مفید به نفع است. حلقه مفقوده در روابط ایران و روسیه، ذهنیت مردم دو کشور نسبت به یکدیگر بوده که به تدریج در حال برطرف شدن است. طی سال های گذشته، با توجه به تجارب کسب شده، بی اعتمادی به طور نسبی کاهش یافته و روسیه به ایران به عنوان کشوری که می تواند یک شریک مناسب در عرصه های مختلف در منطقه باشد، می نگرد و ایران نیز به روسیه نوین با اعتماد بیشتری نگاه می کند

هنگامی که کلنگ نیروگاه بوشهر زده شد، بسیاری این پرسش را مطرح می کردند که عزم روسیه برای ساخت چنین نیروگاهی چقدر جدی است؟ روسیه چگونه این کار را انجام خواهد داد؟ آیا روسیه تحت شرایط سیاسی بین الملل قرار نمی گیرد؟ چه مقدار ممکن است فشارهای دیگر بر روسیه اثرگذار باشد؟ برای بنده که به روابط دو کشور آشنا هستم، چنین پرسش هایی جدی نیست. زیرا از مسایل دو کشور با خبر هستم. اما برای مردم جدی است و نیاز به توضیح بیشتر دارد. شاید چنین پرسش هایی از طرف مردم روس نیز مطرح شده باشد که چه قدر ایرانی ها با ما _ روس ها_ دوست بوده و علاقه مند هستند؟

خوشبختانه توافقات کنسولی و رفت و آمدهای زیاد، چنین ذهنیت هایی را تصحیح می کند، اما به نظر می رسد این حق وجود داشته باشد که از طرف روسیه بخواهیم در این باره تلاش بیشتری کند. در این راستا سفارت روسیه در ایران باید روابط بیشتر و نزدیک تری با رسانه های ایرانی داشته باشد. روس ها باید به طور مستقیم اطلاعات بیشتری از مسایل خود به افکار عمومی مردم ایران ارایه کنند. این موضوع متفاوت از آن است که مردم، مسایل روسیه را از زبان ما بشنوند. برای مثال زمانی که روس ها با آمریکایی ها در سوریه به تفاهم می رسند، باید بتوانند این مساله را برای مردم ایران توجیه کنند که دلیل چنین کاری چیست و ایران در چه جایگاهی قرار دارد؟ بالاخره ایران کشوری است که در سوریه دارای امکانات و نیرو بوده و تلاش های زیادی می کند.

نشست های برگزار شده در گذشته نیز، دولت شوروی، نماینده ای به ایران اعزام و گزارش های مربوط به دیدار آقای ریگان با گورباچف و آن چه درباره ایران در آن جلسات گفته می شد، را ارایه می کرد. این روند در دوران جنگ هم ادامه داشت. به همین دلیل تصور می کنم این گونه اقدامات به شناخت بیشتر از روسیه و محبوبیت آن نزد مردم ایران کمک می کند.

در حال حاضر بسیاری از ذهنیت های گذشته از بین رفته و واکنش ها نسبت به رفت و آمدها میان ایران و روسیه مثبت است. زیرا برای داشتن روابط خوب، مهم است که تصویری مثبت و واقعی از هم دیگر داشته باشیم.

*متن سخنرانی در نشست علمی در نشست علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس)*