کیم جونگ اون را متوقف کنید!

کیم جونگ اون به سرعت مسیر تبدیل کشورش به قدرتی هسته ای را طی می کند. هیچ کس نمی داند چگونه می شود او را متوقف کرد.

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، در ماه ژانویه کره شمالی یک بمب هسته ای زیرزمینی منفجر کرد. این چهارمین آزمایش هسته ای کره شمالی است؛ اما این کشور ادعا می کند اولین است. کره شمالی می خواهد نشان داد که می تواند بمب هیدروژنی بسازد. در ماه فوریه کره شمالی با موفقیت یک ماهواره به فضا پرتاب کرد. از آن موقع، آزمایش ها فناوری موشکی را با سرعت زیادی انجام می دهد . در ماه مارس، کیم جونگ اون با مدلی از هسته یک سلاح هسته ای و کلاهک یک موشک دوربرد عکس گرفت. او در هفتم ماه مه در کنگره حزب کارگران کره در پیونگ یانگ اعلام کرد که سلاح های هسته ای و برنامه های موشکی اش برای کشور "قدرت و غرور ملی" به ارمغان آورده است. او به توانایی خود برای "تبدیل منهتن به خاکستر" می بالد.

به عقیده بسیاری از کارشناسان، این آزمایش هسته ای نشان دهنده توانایی ساخت بمب هیدروژنی نیست. به نظر می رسد ماهواره کره شمالی کار نمی کند. برخی از آزمایش ها موشکی ناموفق بودند. کیم جونگ حرف های تند و زننده زیادی می زند. اما تا حدی می توان به این مسائل بی توجهی کرد. همان طور که فیتز پاتریک از موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک می گوید: "تنها چون پیونگ یانگ می خواهد توجه ما را جلب کند، دلیل نمی شود این کار را کنیم."

آمریکا و دیگر کشورها همیشه ترجیح داده اند جاه طلبی های هسته ای کره شمالی را در پسِ اولویت های دیگر سیاسی پنهان کنند؛ بیشتر به دلیل نبودِ گزینه ای مناسب برای تبادل و مذاکره با این کشور. اما اکنون در خوش بینانه ترین حالت نیز نمی توان گفت موشک های این کشور همسایه جنوبی و همچنین ژاپن و در آینده ای نزدیک پایگاه نظامی گوام آمریکا را تهدید نمی کند. بسیاری از کارشناسان ازجمله جان شیلینگ که مطالبی درباره فنّاوری موشکی در کره شمالی می نویسد اعتقاد دارد که این کشور در مسیر دستیابی به موشک هسته ای قاره پیما قرار دارد تا در ده سال آینده آمریکا را هدف قرار دهد. جلوگیری از این رخداد باید در رأس اولویت های مقامات امریکا باشد.

تاریخچه اقدامات ناموفق در برابر کره شمالی به سال 1994 برمی گردد. کیم جونگ پس از مرگ پدرش به خارج شدن از پیمان منع گسترش سلاح هسته ای (NPT) تهدید کرده بود. دولت کلینتون به او دو رآکتور تکثیر هسته ای پیشنهاد داد که کره شمالی نمی توانست از آن به سلاح هسته ای برسد. بعلاوه، در صورت موافقت با توقف و برچیدن برنامه هسته ای، کمک اقتصادی و کاهش تحریم ها نیز به او پیشنهاد داده شد. با شواهد زیادی مبنی بر نقض و تخلف از این قرارداد از جانب کره شمالی، "چارچوب توافق" در سال 2002 به هم خورد. کره شمالی نیز از NPT خارج شد.

تلاش دیپلماتیک بعدی "مذاکرات شش جانبه" با حضور چین، ژاپن، روسیه، کره جنوبی، آمریکا و کره شمالی بود. به نظر می رسید تلاش آن ها در سال 2005 به نتیجه رسیده؛ آمریکا کره شمالی را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت که به هیچ وجه قصد تهاجم به کشور دیگری را ندارد و در مقابل کره شمالی موافقت کرد به NTP بازگردد و تمام تأسیسات هسته ای خود را تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) درآورد و "تمام سلاح ها و برنامه های هسته ای" خود را به طور کامل متوقف کند.
 

تفاوت زیاد با ایران
گرچه کره شمالی اولین آزمایش سلاح هسته ای را در سال 2006 انجام داد، اما روند مذاکرات شش جانبه تا آوریل 2009 ادامه یافت. سپس در مدت زمانی بیش از هفت هفته، کره شمالی در سرپیچی از قطعنامه 1718 شورای امنیت سازمان ملل، اقدام به راه اندازی ماهواره با موشک سه مرحله ای UNHA-2 کرد.

 بازرسان آژانس را از تأسیسات هسته ای خود در یانگبیون بیرون کرد و دومین آزمایش هسته ای زیرزمینی خود را انجام داد. از آن زمان همه چیز روبه زوال رفت. آخرین تلاش در اوایل سال 2012 بود که درازای تعلیق برنامه هسته ای به این کشور کمک شود؛ اما تنها دو هفته پس از این توافق کره شمالی خبر از پرتاب موشکی جدید داد.

در مواجهه با چنین دورویی و ناسازگاری، ظاهراً باراک اوباما مدت ها قبل به این نتیجه رسیده بود که در حوزه منع گسترش هسته ای با کره شمالی به جایی نمی رسد. شانس رسیدن به توافق با ایران وجود داشت اما با کره شمالی تقریباً هیچ امیدی نبود.

 کره شمالی در دسترسی به سلاح هسته ای بسیار جلو بود اما ایران در NTP مانده بود و هیچ سلاح هسته ای را تست نکرده بود. اوباما متوجه شد که توافق با ایران بسیار آسان تر خواهد بود. بیل کلینتون در سال 1994 تصمیم به حمله هوایی به یونگ بیون گرفته بود، اما از ترس شروع جنگی جدید در شبه جزیره که می توانست یک میلیون کشته بر جای بگذارد، از این تصمیم صرف نظر کرد. پس  از انجام آزمایش هسته ای در سال 2006، گزینه نظامی برای همیشه کنار گذاشته شد.

تحریم ها بر صادرات نفت و گاز ایران که پایه اصلی اقتصاد ایران است، تأثیر گذاشت و افت استاندارهای زندگی توجه مقامات این کشور را جلب کرد. بنابراین سران ایران به میز مذاکره آمدند و درباره برنامه های هسته ای خود شفاف سازی کردند.

تحریم ها تأثیر چندانی بر اقتصاد بسته کره شمالی نداشته است. نود درصد تجارت کره شمای با چین است که حاضر به قطع این روابط نیست؛ زیرا می ترسد رکود اقتصادی در چین باعث ایجاد موجی از پناهندگان به کشورهای مجاور شود. همچنین کیم جونگ نگرانی زیادی درباره عواقب سیاسی ناشی از ناراضی مردمش ندارد. سیستم کنترل ظالمانه این رژیم بسیار مؤثر است- هر فرد مشکوک به خیانت اعدام می شود و یا به یک گولاگ منجمد تبعید می شود. حتی در دهه 1990 که صدها هزار نفر براثر گرسنگی و قحطی جان خود را از دست دادند، اثر چندانی از اعتراض در این کشور دیده نمی شد.

همچنین، ایران هرگز اعلام نکرد که به دنبال سلاح هسته ای است و رهبر کشور حضرت آیت الله خامنه ای در فتوایی داشتن سلاح های هسته ای را "گناهی کبیره" اعلام کرد. اما کیم جونگ اعتقاد دارد سلاح های هسته ای ضروری اند. او نیز همانند پدرش این سلاح ها را در روایات ملی و پیکرنگاری ها آورده است و آن ها را وسیله ای اساسی برای بقا سلسله و کشورش می داند. ایران حتی بدون سلاح هسته ای نیز قدرتی منطقه ای است که آمریکا باید آن را جدی بگیرد. اما کره جنوبی هیچ شهرتی جز ناپاکی و زشتی ندارد. رهبر این کشور سلاح های هسته ای را وسیله ای برای کسب احترام دیگر کشورها می بیند.

تنها با نگاه کردن چیزهای زیادی می فهمید
به همین دلیل است که شواهد تعداد بالای آزمایش های هسته ای از ژانویه تاکنون بسیار خطرناک و هشداردهنده است؛ به همین دلیل  تفسیر این مسئله، هم از بعد نشانه های سیاسی و هم پیشرفت فنی، بسیار ضروری و حائز اهمیت است. گری سیمور مشاور کنترل سلاح اوباما تا سال 2013 بود و اکنون مدیر تحقیقات در مرکزHarvard`s Belfer  است. او هشدار می دهد که چقدر اطلاعات کمی درباره توانایی های کره شمالی در دست است. جاناتان پولاک کارشناس مسائل کره در موسسه Brookings با محدود بودن اطلاعات از کره شمالی موافق است. او می گوید: " به قول یوگی برا با نگاه کردن خیلی چیزها می آموزید."

دیوید آلبرایت، رئیس موسسه علوم و امنیت بین المللی و بازرس سابق آژانس انرژی اتمی در عراق تجزیه وتحلیل دقیقی از ظرفیت کره شمالی در غنی سازی اورانیوم و پلوتونیم ارائه داده است. اگر این کشور در حال تولید بمبی مشابه با بمبی که آمریکا در هیروشیما انداخت باشد (10 تا 20 کیلوتن) که در مقایسه با استاندارهای جدید کوچک به حساب می آید، می توان گفت برنامه اصلی این کشور جمع آوری مواد لازم برای ساخت حدود هفت کلاهک در سال است و تخمین زده می شود که تاکنون 20 کلاهک تولیدشده دارد.
 

آلبرایت نیز همانند اکثر کارشناسان شک دارد که دستگاه آزمایش شده در ژانویه یک بمب هیدروژنی واقعی بوده باشد. در بمب های هیدروژنی یک "اولیه" وجود دارد که انرژی خود را از شکافت هسته ای در اورانیوم یا پلوتونیوم می گیرد، سپس یک "ثانویه" ایجاد می کند که انرژی خود را از تلفیقی از دوتریوم و تریتیوم می گیرد. بازده این بمب ها صدها کیلوتن یا مگاتن است. برآوردهای مبتنی بر زلزله شناسی نشان می دهند آزمایش امسال همانند سال های قبل بازده ای بیشتر از ده کیلوتن نداشته است. اما اینکه این بمب از سه بمب قبلی عمیق تر خاک شده بود نشان می دهد که سازندگانش انتظار چیز بزرگ تری را داشته اند. آلبرایت عقیده دارد که مهندسان قصد استفاده از تکنیک بکار رفته در برنامه هسته ای آفریقای جنوبی را داشتند  که در آن وجود لیتیوم، دوتریوم و تریتیوم در مرکز دستگاه شکافت، عملکرد و بازده بمب را بالا می برد.

مسئله بعدی این است که آیا کره شمالی هنوز از مرحله آزمایش به مرحله سوار کردن قطعات بر روی موشک های موجود رسیده است یا خیر: موشک نودونگ با برد متوسط یا  دو موشک در حال ساخت دیگر؛ موشک بالستیک موسودان با برد متوسط (IRMB) و موشک بالستیک قاره پیما KN-08 .
 

یک آزمایش زمینی در نهم آوریل هرگونه تردید درباره توانایی ساخت ICBM توسط کره شمالی را از بین برد. البته تمام آزمایش های کره شمالی موفقیت آمیز نبوده اند. سه آزمایش اخیر موشک موسودان شکست خورد. مایکل المن کارشناس موشکی در IISS معتقد است احتمال دارد موشک ها با سوخت جامد یا موتورشان هنوز در مراحل اولیه توسعه باشد. او عقیده دارد راه اندازی موشک موسودان و هدف قرار دادن پایگاه گوام در سه هزار کیلومتری این کشور، از اولویت های کیم جونگ است. رویکرد کره شمالی یافتن و برطرف کردن ایرادهای موجود است. شیلینگ می گوید: " آن ها هیچ وقت بار اول موفق نمی شوند، اما پافشاری می کنند."

تحریم های اخیر نشان دهنده تمایل چین به همکاری با آمریکا و دیگر کشورها در برخورد باکره شمالی است. این سیاست جدید چین به دلیل سرخوردگی و ناراحتی از کیم جونگ است که به درخواست ها برای اتمام برنامه هسته ای توجهی نمی کند. بااین حال، تحریم ها علیه کره شمالی بر برنامه هسته ای این کشور و جلوگیری از دسترسی کیم و همدستانش به کالاهای لوکس است و هدف آسیب رساندن به اقتصاد عمومی این کشور را ندارد. کره شمالی در خرید نفت و فروش سنگ آهن و زغال سنگ آزاد  است، تا زمانی که از درآمد آن ها برای تأمین مالی فعالیت های نظامی استفاده نکند.

چون یونگ وو مذاکره کننده ارشد کره جنوبی در مذاکرات شش جانبه و مشاور امنیت ملی رئیس جمهور می گوید: " گرچه چین موضع خود را در قبال کره شمالی تغییر داده است، اما هنوز هم سیاست خلع سلاح هسته ای را به ثبات اقتصادی خود اولویت نداده است. چین تنها از تحریم هایی که برای کره شمالی قابل تحمل است استفاده می کند." او امیدوار است که رئیس جمهور بعدی آمریکا با حمایت از سوی کنگره بتواند با "تحریم ثانویه ی" هرگونه تجارتی میان این دو کشور، چین را برای مقابله باکره شمالی در موقعیتی مناسبی قرار دهد.

یک مقام دیگر کره جنوبی که دائماً با چین در ارتباط است، همدلیِ بیشتری با معضل و دوراهی پیش روی این کشور دارد. او می گوید از زمانی که کیم جونگ در سال 2013 عمویش جانگ سونگ تائک را اعدام کرد، چین تقریباً هیچ راه ارتباطی با رژیم کره شمالی نداشته است. جانگ تنها شخصیت ارشدی بود که روابط نزدیکی با چین داشت.

 اگر نگوییم استراتژی، چینی ها تاکتیک خود را تغییر داده اند. این تغییر در پاسخ به اقدامات هسته ای کیم جونگ است. تحریم هایی که سبب شود کیم جونگ تغییر عقیده دهد اما همزمان خطر براندازی رژیم را نداشته باشد. اگر کیم جونگ معتقد باشد که به پایان کار نزدیک است، مطمئناً اول خود را به خط پایان می رساند و سپس مذاکره می کند. آقای چون فکر می کند کره شمالی هرگز غیرهسته ای نخواهد شد. اگر زمانی راضی به توقف آزمایش ها شود، تنها به این دلیل است که به آنچه مشتاقش بود رسیده است.