روابط پرتنش ایران و عربستان از نگاه رویترز

در پی عمیق تر شدن بحران بین دو رقیب منطقه یی به دنبال اعدام روحانی شیعه برجسته از سوی عربستان، این کشور روابط دیپلماتیک با ایران را بر سر حمله به سفارت سعودی ها در تهران قطع کرد.

در پی عمیق تر شدن بحران بین دو رقیب منطقه یی به دنبال اعدام روحانی شیعه برجسته از سوی عربستان، این کشور روابط دیپلماتیک با ایران را بر سر حمله به سفارت سعودی ها در تهران قطع کرد. معترضان ایرانی به سفارت عربستان در اوایل روز یک شنبه حمله بردند و رهبر بزرگ ایران آیت الله خامنه ای انتقام الهی را برای اعدام شیخ نمر منتقد مخالف حکومت خاندان آل سعود، پیش بینی کرد.

خبرگزاری رویترز در گزارشی برخی جزییات فراز و فرود روابط عربستان و ایران در طول 20 سال گذشته را مورد بررسی قرار داد.

1987- مکه
روابط بین ایران و عربستان سعودی در ژوییه 1987 تا آستانه قطع کامل پیش رفت در آن زمان 402 زائر از جمله 275 زائر ایرانی در خلال درگیری ها در شهر مقدس مکه کشته شدند.

معترضان به خیابان های تهران ریختند، سفارت عربستان را اشغال کردند و سفارت کویت را به آتش کشیدند. یک دیپلمات سعودی – موسسه الغمدی – به دلیل شدت جراحات سقوط از پنجره سفارت در تهران کشته شد و ریاض تهران را به تاخیر در انتقال او به بیمارستان در عربستان سعودی متهم کرد.

روابط دیپلماتیک از سوی ملک فهد، پادشاه عربستان در آوریل 1988 قطع شد.

1999 لحظات خوش
ملک فهد برای پیروزی در انتخابات سال 2001 به سید محمد خاتمی، رییس جمهور ایران تبریک گفت و از سیاست های اصلاح طلبانه اش حمایت کرد. محمد خاتمی روحانی مسلمان شیعه بر ایجاد روابط حسنه با عربستان سعودی پس از پیروزی قاطع در انتخابات سال 1997 فعالیت کرد و به دو دهه روابط پرتنش به دنبال انقلاب سال 1979 در ایران خاتمه داد.

سید محمد خاتمی برای اولین بار پس از انقلاب در سال 1999 از عربستان سعودی دیدار کرد. این دو کشور با امضای یک بسته امنیتی در آورل 2001 به سمت روابط حسنه پیش رفتند.

2003 – خصومت منطقه یی
حمله ای که باعث سرنگونی صدام حسین شد اکثریت شیعه در عراق را قدرت بخشید و منجر به تغییر در صف آرایی سیاسی اش به سمت ایران شد.

برنامه انرژی هسته ای ایران نگرانی سعودی ها را عمیق تر کرد که تهران تحت ریاست جمهوری جانشین خاتمی یعنی احمدی نژاد، در صدد تسلط بر منطقه خلیج فارس و افزایش جمعیت شیعه است.

عربستان سعودی در ژانویه 2007 با اشاره به نبرد جمهوری اسلامی با ایالات متحده بر سر عراق و برنامه هسته ای اش به فرستاده ایران گفت که ایران خلیج فارس را به مخاطره می اندازد.

2011 – بهار عربی (بیداری اسلامی)
عربستان سعودی نیروهایش را برای کمک به بحرین برای سرکوب تظاهرات دموکراسی خواهی به این کشور اعزام کرد. عربستان نگران بود که مخالفان شیعه با ایران متحد شوند. این دو کشور بعدها تهران را به تحریک خشونت علیه پلیس بحرین متهم کردند.

تلگراف های دیپلماتیک ایالات متحده که از سوی ویکی لیکس منتشر شد نشان داد رهبران سعودی از جملکه ملک عبدالله به واشنگتن فشار می آوردند تا موضع سختگیرانه تری علیه برنامه ی هسته ای ایران اتخاذ کند که شامل استفاده احتمالی از نیروی نظامی است.

عربستان سعودی برخی از شیعیان در استان شرقی از جمله نمر النمر را به همکاری با دولت های خارجی – یعنی ایران – برای اختلاف افکنی پس از درگیری های بین پلیس و شیعیان متهم کرد.

واشنگتن مدعی شد: نقشه ایران برای ترور سفیر عربستان در ایالات متحده را خنثی ساخت. ریاض گفت این مدرک تاسف بار بود و تهران هزینه این کار را پرداخت خواهد کرد.

2012- جنگ غیر مستقیم
عربستان سعودی مهم ترین حامی شورشیان برای سرنگونی متحد ایران بشار اسد، رییس جمهور سوریه است. ریاض بشار اسد را متهم به نسل کشی کرد و ایران را یک نیروی اشغالگر خواند. تهران ریاض را به حمایت از تروریسم متهم کرد.

در ماه مارس 2015 عربستان سعودی عملیات نظامی را در یمن آغاز کرد تا از به قدرت رسیدن حوثی ها جلوگیری کند. ریاض ایران را به استفاده از شبه نظامیان برای انجام کودتا متهم کرد. تهران گفت حملات هوایی ریاض غیرنظامیان را هدف قرار می دهند.